- Hà Nội: Đề xuất nghiên cứu phương án đổi xe máy cũ để giảm ô nhiễm không khí
- Vướng hành lang pháp lý để kiểm soát khí thải, thu hồi xe máy cũ nát
- Thu hồi xe máy cũ nát: Cần nhưng vẫn thiếu hành lang pháp lý
Chủ trương thu hồi xe máy cũ nát có từ 2010
Từ năm 2017, thành phố Hà Nội đã trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất ban hành quy định ban về quản lý, thu hồi đối với xe mô tô, xe gắn máy cũ nát để đảm bảo ATGT và giảm ô nhiễm môi trường.
Theo tính toán của Hà Nội vào thời điểm 31/12/2016, trên toàn quốc có 49,079 triệu xe mô tô, xe gắn máy được đăng ký mà đại đa số là mô tô 2 bánh, chiếm 95% tổng số xe cơ giới đang lưu hành trên cả nước.
Riêng tại Hà Nội hiện có 5,255 triệu xe máy (có khoảng 4.000 xe máy có dung tích xy lanh từ 175 cm3 trở lên), 10.686 xe máy điện, 30 xe mô tô ba bánh được cấp đăng ký và 4.367 xe mô tô 3, 4 bánh tự chế (không được cấp đăng ký).
Trong đó, có gần 1/2 số lượng xe máy đã sử dụng lâu năm, nhiều xe sản xuất từ những năm 90 của thế kỷ trước vẫn đang tham gia giao thông.
 |
Cần thiết phải có quy định về niên hạn sử dụng xe gắn máy và kiểm soát khí thải |
Trong khi đó, ngày 17/6/2010 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 909/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành phố”.
Cụ thể, giai đoạn 2010-2013 triển khai Đề án tại Hà Nội, TP.HCM và giai đoạn 2013-2015 mở rộng phạm vi thực thực hiện Đề án đến các thành phố loại 1, loại 2. Tuy nhiên đến nay, xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông vẫn chưa được kiểm soát khí thải.
Mới đây, cho ý kiến về chương trình “Nghiên cứu thí điểm đo kiểm khí thải và hỗ trợ đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn TP” của Sở TN-MT Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng giao Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan như GTVT, Tài chính, các quận thống nhất đề xuất, báo cáo UBND TP trước ngày 15/9.
Được biết, chương trình “Nghiên cứu thí điểm do kiểm khí thải và hỗ trợ đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn TP Hà Nội” do Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đề xuất. VAMM đề xuất phối hợp thực hiện tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM.
Hiệp hội sẽ đài thọ chi phí "đổi cũ lấy mới"
Số liệu của Sở TN-MT cho thấy, Hà Nội hiện có hơn 5,7 triệu xe máy, trong đó có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ đăng ký trước năm 2000 và trên 730.000 ô tô, chưa kể nhiều phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn.
Theo Sở TN-MT Hà Nội, khí thải từ các phương tiện này bao gồm các dạng hạt bụi lơ lửng, khí ô xít carbon (CO), HC, ô xít nitơ và các chất khác gia tăng theo thời gian và ngày càng vượt quá giới hạn cho phép.
Các chất ô nhiễm này gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng dân cư trên địa bàn.
Do vậy, để thực hiện chương trình trên, Sở TN-MT Hà Nội sẽ thực hiện lập 8 trạm đo khí thải và 30 đại lý hỗ trợ đổi xe máy cũ trên địa bàn 6 quận là: Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Hà Đông để triển khai chương trình.
Khi người dân mang xe máy cũ đến các địa điểm này để đo kiểm về khí thải, nếu xe không bảo đảm điều kiện, sẽ được VAMM hỗ trợ kinh phí đổi xe máy mới với mức hỗ trợ 2 - 4 triệu đồng/trường hợp.
Thời gian thí điểm theo đề xuất của Sở TN-MT Hà Nội từ tháng 9-12/2020. Cuối năm 2020 sẽ tổng kết và báo cáo kết quả. Trong thời gian này, có khoảng 5.000 xe máy sẽ được đo kiểm khí thải.
Các xe máy cũ, nát, không đảm bảo sau khi đổi xe máy sẽ được thu hồi và 100% không tái sử dụng theo quy định.
Hiện nay có hơn 6 triệu phương tiện nhưng mới chỉ có nửa triệu xe ôtô được kiểm soát khí thải, niên hạn sử dụng, còn xe máy gần như “thả nổi”. Trong đó, xe máy chiếm trên 80% lưu lượng, nếu không kiểm soát được khí khải, niên hạn sử dụng thì việc giảm ô nhiễm môi trường cho đến kiểm soát xe cá nhân rất khó thực hiện.
Mức hỗ trợ chưa hấp dẫn
Đánh giá về chương trình phối hợp đổi xe máy cũ lấy xe mới của VAMM, đại diện Vụ Môi trường, Bộ GTVT cho rằng, nếu VAMM đề xuất và kinh phí được chi trả thì VAMM thì Hà Nội cũng rất nên thí điểm trong một khoảng thời gian, rồi tổng kết, đánh giá.
“Kiểm soát khí thải xe gắn máy để giảm ô nhiễm môi trường cũng đã được Thủ tướng Chính phủ đưa ra, Bộ GTVT đã giao Vụ Môi trường, Cục Đăng kiểm nghiên cứu, xây dựng khung pháp lý để triển khai nhưng đến nay vẫn rất khó khăn”- đại diện Vụ Môi trường đánh giá.
Tuy nhiên, theo vị này, đề xuất lắp đặt 8 trạm kiểm tra khí thải xe máy theo chương trình của VAMM là rất hoan nghênh, nhưng các trạm kiểm tra này sẽ căn cứ vào đâu để đánh giá xe có đạt tiêu chuẩn khí thải hay không. Bởi, cho đến hiện nay, chưa có quy chuẩn về khí thải với xe máy mà mới chỉ có Tiêu chuẩn Việt Nam.
Hơn nữa, mức hỗ trợ từ 2-4 triệu đồng/xe cũng chưa đủ khuyến khích người dân đổi xe máy mới, vì giá một chiếc xe máy mới hiện không rẻ.
Nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, việc dần loại bỏ các xe máy cũ nát, không đảm bảo ATGT là cần thiết, nhưng cần phải có chính sách hợp lý, có nghiên cứu và đánh giá cụ thể.
Ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhìn nhận, đây là đề xuất hay, chủ trương tốt, cần được ủng hộ, vì không đơn thuần chỉ là kích cầu thị trường của các nhà sản xuất mà còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường và mất ATGT.
Nhưng, 100% người sử dụng xe cũ, nát là người thu nhập thấp, việc hỗ trợ từ 2-4 triệu chưa đủ để mua xe, cần phải có thêm sự hỗ trợ là cho trả góp và không tính lãi trong thời gian nhất định để thực sự khuyến khích họ từ bỏ xe cũ nát.
