Kỷ nguyên của y học tinh chuẩn trong điều trị ung thư

Mặc dù hiện tại việc điều trị khỏi ung thư vẫn là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, thách thức nền y học toàn cầu, nhưng với sự phát triển nhanh chóng của kho dữ liệu khổng lồ “AI” và “BIG DATA” - việc phòng ngừa và điều trị ung thư đã bước vào kỷ nguyên của y học tinh chuẩn. Đặc biệt ở Trung Quốc, y học tinh chuẩn đươc đưa vào các dự án phát triển, thúc đẩy như một chiến lược trọng điểm của quốc gia “Kế hoạch năm năm lần thứ 13”. Từ đó, các ngành công nghiệp thượng nguồn và hạ nguồn đã mở ra những cơ hội phát triển chưa từng có.

Cá biệt hóa ngăn ngừa, chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư

“Do không đủ hiểu biết về nền tảng di truyền của ung thư, đặc tính biệt dị của ung thư khá phổ biến, các bệnh nhân mắc cùng một loại bệnh ung thư có sự khác biệt lớn về hiệu quả điều trị khi cùng dùng một loại thuốc dẫn đến rất khó đạt được điều trị tối ưu hóa cho bệnh nhân ung thư. Y học tinh chuẩn dựa theo đặc điểm của thông tin sinh học của từng cá nhân, có thể cá biệt hóa ngăn ngừa, chẩn đoán và điều trị bệnh, từ đó cải thiện sự chính xác và hiệu quả của điều trị để đạt tới tối đa hóa lợi ích của bệnh nhân” - ông Lin Daoxuan, Giám đốc Y tế Tập đoàn liên doanh Singapore - Trung Quốc St.Stamford International Medical Group nhận định. 

Theo tìm hiểu, y học tinh chuẩn có một hàm ý sâu sắc, điều trị vừa có ý “tiến về phía cổng” và “hạ xuống trọng tâm”. “Tiến về phía cổng” là nhấn mạnh vào chẩn đoán - điều trị - dự đoán - cảnh báo sớm các bệnh. “Hạ xuống trọng tâm” chỉ đến việc chuyển trọng tâm công việc sang cộng đồng và cơ sở, tăng cường quản lý sức khỏe, hiệu quả hơn nhiều so với các bác sĩ điều trị từng bệnh nhân một. Một chuyên gia y tế cho rằng điều này giống như chúng ta ủng hộ “xóa đói giảm nghèo chính xác”, xây dựng các biện pháp “xóa đói giảm nghèo” có mục tiêu dựa trên đặc điểm của các vùng khác nhau. Trong lĩnh vực y tế và sức khỏe, nghiên cứu toàn hệ dân số cần được thực hiện thông qua dữ liệu lớn và các biện pháp chẩn đoán, điều trị bệnh khác nhau nên cần thực hiện theo đặc điểm của các quần thể khác nhau để cải thiện mức độ sức khỏe của toàn dân và giảm chi phí y tế.

Chuyển đổi nghiên cứu khoa học thành lâm sàng

Mặc dù sự đổi mới công nghệ y học của y học tinh chuẩn chưa được sử dụng rộng rãi trong chẩn đoán và điều trị lâm sàng, với số lượng thuốc đích ngày càng tăng, nhu cầu lâm sàng về thuốc thử, chẩn đoán kèm theo để phát hiện mục tiêu đột biến gen đã trở nên cao hơn và chính xác hơn. Chuyển đổi lâm sàng quy mô lớn của điều trị y tế tinh chuẩn đã đang dần bắt đầu. Giáo sư Tao Liang, Phó Giám đốc Trung tâm Khoa học Y học Tinh chuẩn, Đại học Y Trung Sơn cho biết, tôn chỉ của trung tâm là tất cả các vấn đề đều đến từ phòng khám và tất cả các thành quả nghiên cứu cũng được thể hiện ở phòng khám. Nghĩa là xuất phát từ phòng khám và cũng quay lại phòng khám. Việc xây dựng và hợp tác với Bệnh viện Ung thư St.Stamford Quảng Châu là đôi bên cùng có lợi và hỗ trợ lẫn nhau. Việc chuyển đổi kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển kỹ thuật và phương án điều trị thực tiễn không thể tách rời khỏi bệnh viện.

Trung tâm Khoa học Y học Tinh chuẩn của Đại học Y Trung Sơn có cơ sở lưu trữ khoảng 10 triệu bản sao dữ liệu y sinh cho các thí nghiệm nghiên cứu khoa học, quy mô hàng đầu Trung Quốc, có tiến bộ đột phá trong điều trị các bệnh tim mạch, liệu pháp miễn dịch, điều trị các loại bệnh ung thư tiêu hóa, ung thư hạch, ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú… Kể từ khi thành lập vào năm 2005, trong lĩnh vực ung thư, Bệnh viện Ung thư St.Stamford Quảng Châu đã nghiên cứu và điều trị lâm sàng các đặc tính của hạt phóng xạ, dao nano, xâm lấn tối thiểu, điều trị đích, liệu pháp dao lạnh... - từ đó tích lũy được nhiều kinh nghiệm thao tác thực hành lâm sàng cho phép y học tinh chuẩn lâm sàng đạt được giá trị tối đa. Giống như nghiên cứu khoa học phục vụ con người, nghiên cứu y học cuối cùng sẽ “hạ cánh” trong phòng khám. Xét về cả nghiên cứu y học và khoa học, 2 “cỗ xe” vững mạnh của Đại học Y Trung Sơn và Bệnh viện Ung thư St.Stamford Quảng Châu đang sát cánh bên nhau, thúc đẩy y học tinh chuẩn đến sự phát triển tốt hơn.

“Ki-lô-mét cuối cùng” cho việc chẩn đoán, điều trị sớm ung thư 

Ung bướu được giới y khoa đánh giá là “vua của các loại bệnh”. Từ trước tới nay vẫn luôn được nhận thức rộng rãi rằng đây là vấn đề nghiêm trọng, uy hiếp mạnh mẽ tới tính mạng và sức khỏe của loài người. Tháng 1-2019, Trung tâm Ung thư tại Trung Quốc đã công bố số liệu thống kê mới nhất về căn bệnh ung thư tại quốc gia này: Bình quân mỗi ngày có trên 10.000 người được chẩn đoán mắc ung thư, mỗi phút có thêm 7,5 người được chẩn đoán mắc ung thư. Năm 2018, Tạp chí JAMA Oncology thuộc Tổ chức Tạp chí Y khoa Mỹ (JAMA) đã công bố các số liệu liên quan tới 29 loại bệnh ung thư của 195 quốc gia trên thế giới. Trong giai đoạn 2007-2017, số ca bệnh ung thư mới mắc đã tăng 33%, chỉ tính riêng năm 2017, toàn thế giới đã có 24,5 triệu người mắc phải ung thư và 9,6 triệu người tử vong vì căn bệnh này. Xét trên phạm vi toàn cầu, tỷ lệ mắc ung thư của một người trong một đời (từ 0-79 tuổi) đã vượt quá 25% (trong đó tỷ lệ của nam là 1/3, của nữ là 1/4). 

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại các quốc gia châu Âu và Nhật Bản có khoảng 50%-60% bệnh nhân ung bướu cần tiếp nhận xạ trị; ở Mỹ con số này có thể đạt tới 60%-70%; còn tại Trung Quốc con số này chỉ chưa tới 24%. Quá trình điều trị ung bướu cực kỳ phức tạp, thời điểm phát bệnh và tốc độ tiến triển của khối u theo thời gian sẽ chịu ảnh hưởng từ những đặc tính và khả năng tiến triển không ngừng của khối u, hơn nữa việc điều trị ung thư luôn gây ra các tác dụng phụ. Trung tâm Khoa học Y học tinh chuẩn Đại học Y Trung Sơn và Bệnh viện Ung thư St.Stamford kết hợp giữa nghiên cứu, thực tiễn của y học tinh chuẩn sẽ có thể thay đổi được mô hình phòng và điều trị truyền thống, đưa y học tinh chuẩn từ các phòng nghiên cứu tới ứng dụng vào thực tiễn lâm sàng, mang các kỹ thuật hiện đại nhất áp dụng vào thực tế, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị, giúp cho các bệnh nhân ung bướu bớt được những đường vòng, bớt được những giày vò, như vậy mới có thể coi là y học tinh chuẩn, tạo phúc cho người bệnh.

“Y học tinh chuẩn có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trên lâm sàng với việc phòng và điều trị ung bướu. Thông qua các xét nghiệm như gen 21 với ung thư vú giai đoạn sớm, một bộ phận bệnh nhân ở nhóm nguy cơ thấp có thể tránh khỏi sự mệt mỏi của việc hóa trị hoặc giảm bớt được số lần hóa trị, nhóm bệnh nhân nguy cơ cao có thể áp dụng phương pháp điều trị tăng cường, giảm nguy cơ tái phát. Còn ở bệnh nhân ung thư vú giai đoạn muộn, sau khi điều trị đa mô thức có thể tiến hành xét nghiệm gen, không ngừng phát hiện ra các điểm đích mới, điều chỉnh phương án điều trị, kéo dài thời gian sống cho người bệnh”.

Bác sĩ Đới Văn Yến - (Chủ nhiệm khoa của Trung tâm Ung thư vú, Bệnh viện Ung thư St.Stamford Quảng Châu)

“Điều trị ung thư không phải việc điều trị đơn thuần ở một phương diện, mà là việc điều trị đa mô thức, đa phương diện. Điều trị tinh chuẩn kết hợp với điều trị đa mô thức đa chuyên khoa có thể giúp bệnh nhân ung bướu nhận được lợi ích lớn nhất. Mô hình chẩn đoán điều trị đa chuyên khoa (gọi tắt là MDT) là mô hình chẩn đoán điều trị có sự hợp tác từ nhiều chuyên khoa, tổng hợp và cân nhắc ý kiến của chuyên gia các chuyên khoa, tiến hành can thiệp từ nhiều phương diện và phát hiện sớm nhiều vấn đề. Thông qua chẩn đoán bằng y học tinh chuẩn sẽ đưa ra phương án điều trị khoa học, hợp lý, cá thể hóa hơn cho bệnh nhân - đây chính là cách để mang lại lợi ích lớn nhất cho người bệnh”.

Bác sĩ Hoàng Đức Lương - (Trưởng khoa Điều trị tinh chuẩn ung thư phổi, Bệnh viện Ung thư St.Stamford Quảng Châu)

“Trong lĩnh vực y tế, y học lâm sàng, theo dõi thuốc, chẩn đoán và sàng lọc sớm đều không thể tách rời khỏi xét nghiệm phân tử. Tận dụng tối đa lợi thế này, Trung tâm Khoa học Y học Tinh chuẩn của Đại học Y Trung Sơn sẽ cung cấp nguồn xét nghiệm chất lượng cao cho Bệnh viện Ung thư St.Stamford hiện đại Quảng Châu, cung cấp các hạng mục xét nghiệm chất lượng cao cho bệnh nhân lâm sàng, cung cấp cho bệnh nhân các dịch vụ điều trị thực sự tinh chuẩn. Về mặt nghiên cứu khoa học, bệnh viện có nguồn tài nguyên mẫu lâm sàng phong phú, Trung tâm có thể bổ sung những thiếu sót như không đủ lượng mẫu và dữ liệu lâm sàng không đầy đủ để đạt được sự bổ sung hai chiều”. 

Giáo sư Ke Zunfu - (Trung tâm Khoa học Y học Tinh chuẩn, Đại học Y Trung Sơn)