Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản gửi chi nhánh ngân hàng các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động tại các phòng giao dịch, chi nhánh của các tổ chức tín dụng cho vay tiêu dùng. Để hoạt động này theo đúng pháp luật, bảo vệ lợi ích của khách hàng, các tổ chức tín dụng phải công khai niêm yết biểu lãi suất chi tiết áp dụng cho từng sản phẩm, nhóm loại sản phẩm cho vay. Tuy vậy, mặt trái tiêu cực của dịch vụ này đã bộc lộ rõ. Gần đây công luận đã phanh phui một số công ty tài chính “đục nước béo cò” giăng ra những “cái bẫy” đối với người nhẹ dạ, hám lợi.
Chẳng hạn như cho vay tiêu dùng, cho vay tiền mặt với những thủ tục hấp dẫn ngoài sức tưởng tượng, vừa nhanh chóng, dễ dàng, vừa không cần tài sản thế chấp nhưng lãi suất lại cao vút. Bán hàng trả góp ở các nước khu vực và thế giới là chuyện quá phổ biến, nhưng ở nước ta đây là lối thoát khả dĩ nhất để giải phóng hàng tồn kho, thu hồi vốn nhanh. Vậy là đã thiết lập mối liên kết giữa các công ty tài chính, ngân hàng và đơn vị bán hàng. Đối tượng nằm trong “tầm ngắm” cho vay trả góp phần lớn là sinh viên, nhất là người lao động với túi tiền hạn hẹp, song lại có nhu cầu cấp thiết mua xe máy, mua nhà hoặc một số hàng hóa thiết yếu.
Đánh trúng tâm lý những khách hàng “tiềm năng” này, các công ty tài chính đã tung ra những “độc chiêu”, sức hút không thể cưỡng nổi: không yêu cầu tài sản thế chấp, thẩm định khả năng trả nợ, điều kiện hồ sơ lại rất đơn giản. Thế nhưng, “cái bẫy” là chi phí “đắng chát” của mỗi hợp đồng so với giá trị món hàng, tính ra giá mua thực không hề rẻ. Việc cho vay tiền mặt với lãi suất ưu đãi 2,2-3,2%/tháng, thời hạn cho vay kéo dài 24 tháng, khách hàng sẽ phải “oằn lưng” trả góp với lãi suất không nhỏ cho khoản nợ. Không ít khách hàng hám lãi suất, sau một thời gian “thấm thía”, đã nhận ra số tiền quá cao phải bỏ ra mua hàng, nên cố gom tiền trả một lần cho hết nợ. Thế nhưng, họ lại được thông báo, khi đã ký hợp đồng cho vay, thì dù có trả trước hạn vẫn cứ phải mua hàng đắt do các khoản phí phạt.
Một số chuyên gia tài chính cảnh báo, cho vay tiêu dùng không thể thấp như cho vay sản xuất, nhưng không thể có mức lãi suất ngất ngưởng được. Từ một chủ trương đúng, cho vay tiêu dùng đang bị “bóp méo” đến mức biến dạng theo kiểu “cắt cổ” như tín dụng đen.
