Tình trạng thiếu máu khiến các bệnh viện gặp khó khăn khi khám, chữa bệnh
Chỉ đáp ứng được 40% nhu cầu
Theo ước tính của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, dịp Tết Nguyên đán 2014, lượng máu điều trị cần tối thiểu 45.000 đơn vị. Tuy nhiên, căn cứ vào lịch hiến máu hiện có thì lượng máu tiếp nhận chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu. Thực tế vào thời điểm hiện nay, nhiều bệnh viện vẫn phải huy động nguồn máu tại chỗ của người nhà bệnh nhân, kể cả lượng máu từ những người cho máu chuyên nghiệp nhưng cũng chỉ đáp ứng được thêm khoảng 6%.
Ngay tại Trung tâm Thalassemia của Viện Huyết học- Truyền máu Trung ương, hiện lượng máu được cấp nhiều khi chỉ đáp ứng khoảng 20-25% nhu cầu. Vì thế, mỗi khi có một đơn vị máu được cấp về, các y bác sĩ lại phải cân nhắc xem truyền cho bệnh nhân nào trước. Chẳng hạn như trường hợp của bé Lê Tuấn Minh (Hoa Lư, Ninh Bình), đang điều trị tại khoa Bệnh máu Trẻ em, Trung tâm Thalassemia - Viện Huyết học- Truyền máu Trung ương vì mắc bạch cầu cấp. Hơn một tuần nay, máu khan hiếm, có lúc em lịm đi vì thiếu máu, người xanh xao.
GS.TS Nguyễn Anh Trí, Viện trưởng Viện Huyết học- Truyền máu Trung ương cho biết, Viện cung cấp máu điều trị cho hơn 80 bệnh viện tại 16 tỉnh/ thành phía Bắc. Tình trạng thiếu máu thường diễn ra trầm trọng vào thời điểm từ tháng 12 năm trước đến tháng 2 năm sau hoặc từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm, cao điểm thiếu khoảng từ 8.000 - 10.000 đơn vị máu/tháng. Đặc biệt, tình trạng thiếu nhóm máu O, A hiện đang rất báo động. Trong số gần 4.000 đơn vị máu lưu trữ tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, tỷ lệ nhóm máu O chỉ chiếm dưới 30%, nhóm máu A chiếm 12%, chỉ đủ đáp ứng nhu cầu điều trị của riêng Viện trong chưa đầy một tuần. Lý do nhóm máu O thiếu trầm trọng vì đây là nhóm máu phổ thông, có thể truyền được cho tất cả các nhóm máu khác. Hơn nữa, số người có nhóm máu O chiếm đến 46% quần thể dân số, nên nhu cầu sử dụng nhóm máu O luôn lớn nhất.
Càng gần Tết càng thiếu
Lý giải về nguyên nhân khan hiếm máu dịp Tết, GS.TS Nguyễn Anh Trí, cho biết, đây là thời điểm sinh viên các trường – lực lượng hiến máu đông đảo nhất, bước vào mùa thi và chuẩn bị về quê ăn Tết, trong khi nhân dân cũng bận rộn chuẩn bị Tết nên số người đi hiến máu giảm mạnh. Hơn nữa, thời điểm này nhu cầu máu điều trị thường tăng cao do số vụ tai nạn giao thông, tai nạn lao động… gia tăng. Ông Nguyễn Trọng Thái, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chia sẻ, dịp Tết Nguyên đán năm 2013, số vụ tử vong do tai nạn giao thông tăng gấp đôi ngày thường với khoảng 341 trường hợp và hơn 400 người khác bị thương. Khảo sát tại Khoa ngoại của các bệnh viện trong dịp Tết, số bệnh nhân bị tai nạn giao thông vào cấp cứu luôn chiếm 50% tổng số bệnh nhân. Nhu cầu máu điều trị cho các bệnh nhân này là rất lớn.
GS.TS Nguyễn Anh Trí cho biết thêm, để đáp ứng đủ nhu cầu máu điều trị, đảm bảo an toàn truyền máu thì lượng máu tiếp nhận được hàng năm phải đạt tối thiểu 2% dân số. Việt Nam có 90 triệu dân, muốn đảm bảo được thì tối thiểu phải có 1,8 triệu người hiến máu mỗi năm. Thế nhưng năm 2013, dù số lượng máu thu gom được đạt mức kỷ lục song mới ở mức xấp xỉ 1 triệu đơn vị, tương đương lượng máu thu gom được của riêng thành phố Bangkok (Thái Lan). Thực trạng này cho thấy, tình trạng thiếu máu cục bộ trong năm, nhất là dịp Tết ở nước ta chắc chắn còn phải một thời gian rất dài nữa mới có thể khắc phục được.
Thông tin từ một số bệnh viện cho biết, để khắc phục được tình trạng khan hiếm máu điều trị trong dịp Tết Nguyên đán 2014 trước mắt, ngoài việc trông chờ vào nguồn máu tiếp nhận được thì bản thân các bệnh viện cũng cần chủ động áp dụng kỹ thuật y tế nhằm giảm mất máu. Thậm chí có bệnh viện tính đến phương án điều chỉnh kế hoạch giảm các ca phẫu thuật chưa thật nguy cấp vào thời điểm cuối năm, cận Tết Nguyên đán.
