Chạy theo trào lưu
Khi trào lưu phong thủy rộ lên, đá cảnh trở thành thứ hàng “hot” nhờ được mệnh danh là đá phong thủy. Nó phổ biến đến nỗi từ tư gia đến văn phòng, từ nhà hàng quán ăn đến các điểm vui chơi, đá phong thủy như một thứ linh vật không thể thiếu. Một gia đình khi chuyển đến căn nhà mới mua thường nhờ các thầy địa lý, phong thủy xem hộ thế đất, vận đất. Không ít “thầy” chỉ cần nghiên cứu dăm cuốn sách là có thể trở thành những... chuyên gia phong thủy hàng đầu, nói vanh vách về vận đất thuận hay nghịch, hướng nhà, hướng bếp có hợp với gia chủ hay không, và nếu không hợp (như chung cư chẳng hạn) thì trấn yểm bằng cách nào. Những “chuyên gia” đó thể nào cũng bảo gia chủ phải mua thêm cục đá nọ, cầu đá kia để vào trong nhà sao cho hợp mệnh. Và cũng không hiếm những gia đình bị “thầy” bán cho những cục đá vô tri, nhưng được chế tác với công nghệ nước ngoài, về bày trong nhà, để mong sức khỏe, tài lộc.
Và khi trào lưu “chơi” đá phong thủy rộ lên như là “mốt” thì cửa hàng phong thủy mọc lên như nấm trên phố Bà Triệu, Hoàng Hoa Thám, Trường Chinh, Lê Duẩn... Nhận thấy đây là một thị trường làm ăn được, nhiều người đã nhảy vào kinh doanh. Anh Vũ Minh Tuân - Giám đốc công ty Nguyễn Duy trên phố Trường Chinh cho rằng, đá phong thủy đang bùng nổ trong dòng chảy lặng lẽ của thị trường này nên cách đây một năm anh đã mạnh dạn tăng vốn điều lệ từ 20 tỉ đồng lên 68 tỉ đồng để đầu tư thêm công nghệ sản xuất, mở rộng hệ thống đại lý bán hàng.
Người giàu, người nghèo, làm việc ở ngành nghề nào… cũng có mặt trong số khách hàng hiện tại và “tiềm năng” của thị trường đá phong thủy. Có nhiều lý do để người ta mua đá. Với người nhiều tiền chơi đá để thể hiện tầm vóc của mình như trường hợp một đại gia đất cát ở Linh Đàm tìm mua khối đá khổng lồ được nhập khẩu từ nước ngoài làm tiểu cảnh sân vườn, giá cả không là vấn đề. Lại có người mua đá vì muốn công ty ăn nên làm ra. Ông Hoàng Tùng, Giám đốc một công ty tư nhân ở phường Vĩnh Phúc quận Ba Đình cho biết: “Tôi được thầy phong thủy vẫn mách bảo chuyện làm ăn cho gia đình nói là chúng ta đang ở Vận 8 - vận mà vàng chỉ là vật điểm trang cho đá, nên phải sắm đá đặt ở tiền sảnh, công ty mới tiếp tục ăn nên làm ra, nên dù giá nào cũng phải có một cặp thạch anh tím, giá bạc tỉ cũng được, miễn đẹp như ý”.
Giá bát nháo và hàng giả xuất hiện
Chính vì tâm lý đó, đá trở thành món hàng hời vì vàng còn giá thị trường chứ đá thì không có một mức giá chuẩn nào. Người bán cứ hét thoải mái, người mua vì đã được “thầy” phán phải có đá nên kiểu gì cũng phải lao theo mua cho bằng được. Người chơi đá, nếu thích có thể tặng, trao đổi cho nhau, hoặc bán với một giá tượng trưng, còn người đã xác định kinh doanh thì đó là điều khó xảy ra.
Ông Đỗ Đức Quang - nguyên cán bộ Bảo tàng địa chất Việt Nam, nhà nghiên cứu đạt giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ cho biết: Hiện nay, giá đá trên thị trường rất bát nháo. Nhiều người ảo tưởng về khối đá mình sở hữu. Ông Quang cũng cho biết có người mang đến cho ông một khối thạch anh hồng đã đẽo thành hình tượng Phật di lặc to hơn cái tích nước nhỏ nhờ bán với giá 2 tỷ đồng. Hay như một cặp thạch anh màu tím sẫm của Brazil được chào bán với giá 3,2 tỷ đồng mà vẫn có nhiều người muốn mua. Thực chất mức giá như vậy là quá cao so với giá trị thực của những khối thạch anh này. Ông Quang cho rằng, đá thạch anh hiện nay là phổ biến nhất vì ngoài vẻ đẹp tự nhiên nhiều người còn đồn nó còn có năng lượng, đặc biệt là về sức khỏe nên loại đá này hiện được tìm kiếm khá nhiều. Ông Quang cho tôi xem một túi dây hạt bằng đá thạch anh mà ông vừa nhập về với giá 150.000 đồng/dây. Khảo giá loại dây này trên một cửa hàng ở phố Hàng Trống, không có cái nào giá dưới 1 triệu đồng, đủ thấy đá phong thủy hiện nay đang hỗn loạn đến mức nào.
Giá cả bị đẩy lên cao, lợi nhuận thu về lớn, cung không đủ cầu và dẫn đến tình trạng xuất hiện đá giả, đặc biệt là thạch anh. Không phải bởi nó dễ làm giả mà vì được nhiều người ưa chuộng. Thạch anh có khả năng phong thủy cao bởi đá được hình thành trải qua hàng triệu năm, thu nạp nhiều tinh hoa của vũ trụ, chịu nhiệt độ và áp suất cao của vỏ Trái đất. Vì vậy, đá thạch anh hàm chứa nhiều năng lượng mạnh mẽ mà con người không thể tưởng tượng nổi. Những hốc thạch anh tím sẫm đang xuất hiện nhiều trên thị trường Việt Nam có thể là đá thật nhưng đã được hồ lại màu vì thạch anh hốc, cả khối không đồng màu, từng khu vực đậm nhạt khác nhau. Đó là chưa kể người ta còn tìm đủ mọi cách để làm được đá phong thủy giả. Trên thế giới có hẳn một trang web dạy cách làm đá giả. Nhà giáo Lê Trung Đại, người có kinh nghiệm nhiều năm sưu tầm đá bán quý cho biết: Hiện nay, cách làm giả thạch anh phổ biến là làm từ thủy tinh. Việt Nam hiện vẫn chưa làm giả được loại đá này mà phần lớn là từ nước ngoài, sau đó chuyển về trong nước. Người chơi rất khó phân biệt đâu là đá thật và đâu là đá giả. Thậm chí có nhiều trường hợp tinh vi đến mức bằng mắt thường chuyên gia còn không phát hiện ra được mà phải qua công tác kiểm định mới biết là thật hay giả.
Ông Đại kể rằng, không ít các trường hợp mua thạch anh với giá vài ba chục triệu nhưng mang đến cho ông xem thử thì mới phát hiện ra là đồ giả. Tại nhà ông Nguyễn Văn Mỹ, Giám đốc Trung tâm Đá cảnh, gỗ lũa và tranh tượng dân gian Việt Nam, chúng tôi đã được xem nhiều loại đá phong thủy khác nhau, đặc biệt chúng hoàn toàn khác với những gì đã thấy ở các cửa hàng phong thủy. Giải thích vấn đề này ông Mỹ cho hay, đá bán ngoài hàng với các màu xanh, đỏ, tím vàng chủ yếu là hàng nhái, hàng "dởm" được làm từ bột đá nên chỉ có chức năng... làm cảnh là chính. Bản chất đá phong thủy phải là đá có khả năng linh khí. Tuy nhiên, không phải loại nào cũng có khả năng đó mà chủ yếu chỉ là các loại đá quý và bán quý mới có "thiên năng" này. Các loại đá như thạch anh, ruby, thiên thạch... đặc biệt thạch anh được xem là loại đứng đầu bảng.
Chuyên gia Đỗ Đức Quang cũng cho rằng, hiện nay, đá phong thủy thật giả lẫn lộn, người tiêu dùng nếu muốn mua đá để hy vọng những điều tốt đẹp sẽ đến với gia đình mình thì nên tìm hiểu kỹ lưỡng về chất lượng đá và giá cả. Người mua cần tìm hiểu mặt bằng chung của thị trường, không nên rước về nhà một khối đá vài chục triệu trong khi giá trị thực của nó chỉ vài trăm nghìn đồng.
