Thời tiết và xe quá tải đang được xem là thủ phạm gây lún đường?
Lại “lỗi khách quan là chính”?
QL1A đoạn từ Hà Nam- Thanh Hóa được đưa vào khai thác trong khoảng thời gian từ năm 2010-2013 có biểu hiện hỏng hóc gây bức xúc dư luận.
Ông Trần Xuân Sanh - Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (Bộ GTVT) cho biết, đơn vị này đã chỉ đạo Viện KHCN và các chủ đầu tư dự án nâng cấp, mở rộng QL1 từ Hà Nam đến Thanh Hóa kiểm tra chất lượng công trình. Trong đó, đoạn qua Hà Nam do Sở GTVT Hà Nam làm chủ đầu tư. Đoạn qua Ninh Bình do Sở GTVT Ninh Bình làm chủ đầu tư và đoạn Thanh Hóa do Sở GTVT Thanh Hóa làm chủ đầu tư.
Theo đó, việc kiểm tra tập trung vào khảo sát chi tiết hư hỏng mặt đường và đo chiều sâu vệt hằn lún bánh xe; kiểm định chất lượng thi công các lớp kết cấu áo đường; thu thập số liệu về lưu lượng, tải trọng trục xe chạy trên tuyến; khảo sát số liệu về nhiệt độ. Kết quả đếm xe tại cả 3 dự án này cho thấy, xe tải trọng lớn chở vật liệu xây dựng, hàng hóa, container, xe khách đều chiếm tỷ trọng trên 50% trong thành phần dòng xe. Dù tải trọng trục theo tiêu chuẩn là 10 tấn nhưng tỷ lệ vượt tải trọng trục 12 tấn khá phổ biến, như đoạn qua Ninh Bình chiếm 23%, Thanh Hóa 15%. Thậm chí nhiều xe tải trọng trục lên đến hơn 27 tấn. Hơn nữa, lưu lượng xe con quy đổi/ngày đêm là 26.085, vượt quá rất nhiều so với lưu lượng xe do Tư vấn thiết kế tính toán.
Qua thu thập số liệu về nhiệt độ các năm từ 2010 đến nay cho thấy, thời tiết nóng nhất qua các địa phương này vào khoảng tháng 5, 6, 7 và 8, với nền nhiệt độ cao nhất khoảng 38 - 41 độ C. Khi đó, nhiệt độ bề mặt bê tông nhựa sẽ lên đến khoảng từ 54 - 68,5 độ C.
Theo ông Trần Xuân Sanh, hiện tượng hằn lún theo vệt bánh xe sẽ phát triển nhanh hơn vào mùa hè, nhất là khi đường có nhiều xe tải trọng nặng. Mức độ vượt tải lớn tác động nhiều lần lên mặt đường, làm xuất hiện hằn lún vệt bánh xe, đặc biệt tại các vị trí bất lợi. “Chất lượng thi công Dự án QL1A đoạn qua Hà Nam - Thanh Hóa còn một số khiếm khuyết, tồn tại. Một số vị trí thiếu chiều dày kết cấu, thành phần hạt không đảm bảo, hàm lượng nhựa không đạt yêu cầu…”, lãnh đạo Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông cho hay.
Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân
Kết quả kiểm tra các mẫu tại hiện trường cho thấy việc kiểm soát vật liệu đầu vào thiếu chặt chẽ, công nghệ thi công chưa phù hợp. Hệ thống quản lý chất lượng của nhà thầu còn nhiều hạn chế. Đối với nguyên nhân chủ quan, ông Trần Xuân Sanh cho biết, hiện tượng hằn lún do còn tồn tại về công tác thiết kế và thi công. Trong đó, công tác khảo sát, thiết kế ngay từ giai đoạn lập dự án đến thiết kế kỹ thuật đã không thực hiện cân xác định tải trọng trục xe, không làm thí nghiệm mô đun đàn hồi vật liệu phục vụ thiết kế kết cấu áo đường. Các khu vực có điều kiện tự nhiên, yếu tố hình học khác nhau vẫn áp dụng cùng loại kết cấu.
Qua kết quả kiểm định, Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông kiến nghị, Bộ GTVT yêu cầu chủ đầu tư chỉ thanh toán cho nhà thầu theo chiều dài, khối lượng nhựa thực tế đã sử dụng. Nhà thầu phải kéo dài thời gian bảo hành từ 3 - 5 năm. Các nhà thầu này sẽ bị hạ bậc xếp hạng năng lực trong danh sách công bố năm 2013. Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông kết luận: “Qua kết luận kiểm định của Viện KHCN- Bộ GTVT cho thấy, chất lượng công trình còn khiếm khuyết, tồn tại là trách nhiệm của nhà thầu thi công, tư vấn giám sát và sự quản lý thiếu hiệu quả của chủ đầu tư, Ban QLDA”. Tư vấn cũng sẽ bị trừ điểm khi đánh giá xếp hạng, đồng thời phải kiểm điểm trách nhiệm, cá nhân tham gia giám sát công trình như Tư vấn giám sát trưởng, kỹ sư tư vấn giám sát. Ngoài ra, Chủ đầu tư và các Ban QLDA trực thuộc cũng phải kiểm điểm rõ trách nhiệm cá nhân tham gia quản lý, điều hành các dự án trên như Giám đốc, Phó Giám đốc Sở GTVT, các tỉnh; Trưởng, Phó Ban QLDA, Trưởng, phó trưởng phòng nghiệp vụ.
Đây không phải lần đầu tiên, chất lượng công trình giao thông trồi sụt, gồ ghề “sống trâu” sau thi công đưa vào sử dụng được cho là tại thời tiết và xe quá tải. Trong khi, trách nhiệm về mặt chất lượng thi công dường như vẫn đang bị “né”. Mới đây, Bộ GTVT cũng đã cấm cửa một số nhà thầu có “vấn đề”, nhưng như vậy liệu đã đủ để lành mạnh hóa môi trường xây dựng công trình giao thông hiện nay?
