Trước ông Donald Trump, đã có tổng thống Mỹ từng bị chính đảng của mình yêu cầu luận tội

• Tổng thống Mỹ chuẩn bị đối mặt với người tố cáo thứ hai
• Nhà Trắng từ chối hợp tác với điều tra luận tội Tổng thống
• Tổng thống Nga Putin ủng hộ ông Donald Trump trước cuộc điều tra luận tội

Nhiều người cho rằng, những gì xảy ra với Tổng thống John Tyler và chính đảng của ông đang lặp lại trong câu chuyện giữa Tổng thống đương nhiệm Donald Trump và Đảng Dân chủ. Cuối tháng 9 vừa qua, ông Donald Trump đã chính thức bị điều tra luận tội sau những công bố cho rằng, ông đã gây sức ép lên Ukraine trong cuộc điều tra con trai của Joe Biden. Điều này tương tự như ông John Tyler cách đây 177 năm. Chính những thành viên của Đảng Whig đã quyết định thành lập một Ủy ban điều tra được dẫn đầu bởi cựu Tổng thống John Quincy Adams.

John Tyler là Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị yêu cầu luận tội

Mâu thuẫn giữa Tổng thống và Quốc hội

Ngày 22-7-1842, ông John Minor Botts đại diện bang Virginia trong Hạ viện là người đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ đứng lên đề nghị luận tội Tổng thống John Tyler. Ông John Minor Botts đã thề sẽ “hạ bệ” Tổng thống John Tyler khi cả ông  và tổng thống đều là thành viên Đảng Whig.

Henry Clay - lãnh đạo Đảng Whig khi ấy đã nhận định, việc luận tội có thể là một quyết định đầy mạo hiểm giữa lúc những mâu thuẫn của Quốc hội (do đảng Whig chiếm đa số) và Tổng thống John Tyler đang ngày càng gay gắt. Ông John Tyler là Phó Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ nhậm chức Tổng thống vào tháng 4-1841, sau khi ông William Henry Harrison qua đời chỉ sau 1 tháng tại vị. Tại thời điểm ấy, ông John Tyler là một nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ nhưng đã chuyển sang Đảng Whig. Trong thời gian làm Tổng thống, ông John Tyler đã liên tiếp phủ quyết nhiều dự luận được Quốc hội thông qua. Điều này khiến những thành viên Đảng Whig vô cùng tức giận và biểu tình bên ngoài Nhà trắng. Sau đó, Tổng thống John Tyler cũng đã bị khai trừ khỏi Whig.

Căng thẳng đã bao trùm Nhà trắng đến nỗi đại biểu Bắc Carolina Edward Stanly phải lao vào đánh nhau với bạn thân của Tổng thống John Tyler sau những mâu thuẫn và bất đồng quan điểm. Tổng thống John Tyler cũng nhận thức được sự phản đối của Quốc hội với mình và ông đã viết thư cho một người bạn nói rằng: “Tôi nghe được thông tin, vài người đang nhắc tới việc luận tội Tổng thống”. Người mà Tổng thống Tyler ám chỉ ấy không ai khác chính là ông John Minor Botts. Ngày 11-7-1842, ông John Minor Botts đã đưa ra kế hoạch luận tội và cảnh báo: “Nếu trong vòng 6 tháng, Tổng thống John Tyler không bị luận tội, Đại lộ Pennsylvania sẽ trở nên vô cùng hỗn loạn”.

Tiền lệ đầu tiên

11 ngày sau khi công bố kế hoạch, ông John Minor Botts chính thức yêu cầu mở cuộc điều tra luận tội ông John Tyler với lý do Tổng thống không nhận thức được những lợi ích cũng như tầm quan trọng của các chính sách của Chính phủ. Ông John Minor Botts cũng thể hiện mong muốn bãi nhiệm ông John Tyler sau những gì vị Tổng thống làm trong suốt thời gian tại nhiệm.

Vị đại diện bang Virginia cũng chỉ ra nhiều sai trái của ông John Tyler, trong số đó có sự “yêu cầu buộc tội ông Tyler với tội danh kích động tinh thần vô tổ chức trong đất nước bằng cách thể hiện sự bất tuân, coi thường những luật lệ của Quốc hội”. Bên cạnh đó, ông Botts còn cáo buộc Tổng thống John Tyler lạm dụng quyền phủ quyết Quốc hội để thỏa mãn mục đích chính trị cá nhân. Cuối cùng ông nhận định, ông John Tyler không xứng đáng với vị trí là người lãnh đạo nước Mỹ. 

Việc này đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều tại Mỹ. Nhiều tờ báo Dân chủ đã công kích Đảng Whig bằng việc bảo vệ Tổng thống John Tyler và chống lại những luận điểm của ông John Minor Botts. Thời điểm ấy, ông Henry Clay lãnh đạo Đảng Whig đã từ chức ở Thượng viện để chuẩn bị tranh cử vào năm 1844 cũng lo sợ sự việc sẽ bị đẩy đi quá xa. Ông phát biểu “Hãy để ông Tyler làm việc tới hết nhiệm kỳ của mình và quay trở lại bang Virginia”. Tuy nhiên, những điều trên không hề làm ông John Minor Botts lung lay. 

Cuộc điều tra các hành vi Tổng thống

Đảng Whig sau đó cũng vô cùng thất vọng khi Quốc hội không thể làm gì trước hành động phủ quyết các dự luận của Tổng thống. Và những mâu thuẫn này đã lên tới đỉnh điểm khi Tổng thống Tyler tiếp tục phủ quyết một dự luận thuế quan lớn ngày 9-8-1842. Cựu Tổng thống Adams lúc đó đã phải lên tiếng nhận định, chính ông Tyler đã khiến các cơ quan lập pháp và hành pháp trong chính phủ rơi vào tình trạng “nội chiến”. 

Ngày 11-8, một Ủy ban phủ quyết gồm 13 người do Hạ viện ủy quyền được lãnh đạo bởi ông John Adams đã đứng ra điều tra các hành động của Tổng thống John Tyler để phục vụ quá trình luận tội. Sau 1 tuần điều tra, Ủy ban này đã cho ra nhiều báo cáo, trong đó cáo buộc Tổng thống Tyler lạm dụng chức quyền, làm giả nhiều quyền hạn mà ông không có, đặc biệt là sử dụng nhiều quyền lập pháp mà một Tổng thống không được dùng. Bên cạnh đó, ông John Tyler cũng bị buộc tội cản trở công lý bằng việc che giấu nhiều thông tin quan trọng trong các cuộc điều tra hành vi sai trái của Chính phủ. Theo báo cáo trên, những sự việc này đã được những người sáng lập Hiến pháp tính toán trước khi đưa ra luật luận tội Tổng thống. Song, báo cáo cũng không khuyến khích việc luận tội ông John Tyler do các vấn đề công vụ và xã hội thời điểm ấy có thể gây chia rẽ trong nội bộ nước Mỹ.

Tổng thống John Tyler đã lên tiếng rằng, ông bị cáo buộc mà không có bằng chứng và kết tội mà không qua xét xử. Trong lá thư gửi cho một người bạn, ông John Tyler đã viết, có vẻ ông đã phạm tội lớn vì thực hiện Hiến pháp của đất nước và dám đặt cái tôi cá nhân vào trong đó. Ngày 10-1-1843, Quốc hội quyết định bỏ phiếu luận tội Tổng thống John Tyler. Đảng Whig khi ấy đã thất bại trong việc này do mất quyền kiểm soát từ giữa năm 1842. Phải tới tháng cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông John Tyler, Đảng Whig mới lần đầu “vượt qua” được vị Tổng thống này khi Quốc hội lần đầu bãi bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống về việc đóng tàu vận chuyển hàng hải. Do đó, ông John Tyler trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên bị bãi bỏ quyền phủ quyết trong lịch sử.