"Nghịch lý của hệ thống y tế, giáo dục Cuba" khiến cả thế giới khâm phục

Các dịch vụ y tế và giáo dục ở Cuba hoàn toàn miễn phí

Theo báo cáo toàn cầu mà Tổ chức Save the Children (Cứu trợ trẻ em) vừa công bố, trong số 176 nước được đánh giá theo các chỉ số như tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh, tỷ lệ trẻ em tới trường, tình trạng dinh dưỡng, quyền được bảo vệ trước những hành động xâm hại…, Cuba là quốc gia đứng đầu khu vực Mỹ Latinh và Caribe về việc đảm bảo môi trường trưởng thành lành mạnh, nền giáo dục phù hợp và an toàn cho trẻ em và thanh niên.

Đây là thành tích đầy ấn tượng, nhất là trong bối cảnh “Hòn đảo tự do” đang phải hứng chịu cuộc bao vây, cấm vận kinh tế - thương mại - tài chính của Mỹ kéo dài gần 6 thập kỷ qua, khiến cho Cuba chịu những thiệt hại vật chất trị giá tới 933 tỷ USD ở thời giá hiện tại. Sự hà khắc của những biện pháp trừng phạt mà Washington áp đặt với La Habana tới mức ngay cả những công dân Mỹ tới Cuba “vì mục đích giáo dục và theo nhóm” cũng bị cấm.

Thế nhưng, nhiều thập kỷ qua, Cuba luôn được xem là hình mẫu của thế giới trong việc bảo đảm các quyền cơ bản của con người, nhất là với trẻ em và thanh niên. Mặc dù phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế, nhưng người dân Cuba luôn được hưởng chế độ phúc lợi xã hội vào loại tốt so với thế giới, như miễn phí y tế và giáo dục, bao cấp lương thực và chỗ ở. 

Trong lĩnh vực bảo vệ sức khỏe, báo cáo mới nhất về chỉ số sức khỏe của người dân các quốc gia trên thế giới mà hãng Bloomberg công bố hồi đầu năm 2019, Cuba nằm trong nhóm 30 nước có chỉ số sức khỏe người dân cao nhất thế giới và là nước dẫn đầu về tỷ lệ này trong khu vực Mỹ Latinh. Tại Cuba, việc tiếp cận chăm sóc sức khỏe cho người dân được xem là ưu tiên hàng đầu trong các chính sách của chính phủ, với 100% các dịch vụ y tế được miễn phí cho mọi công dân.

Hệ thống y tế Cuba đặc biệt chú trọng phát triển các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân với phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Đặc biệt, trong năm 2018, tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong của quốc gia vùng Caribe này là 0,39%, thấp nhất trong lịch sử và lần đầu tiên dưới mức 0,4% và là năm thứ 11 liên tiếp Cuba có tỷ lệ này thấp hơn 0,5%, mức được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) coi là một trong những tiêu chuẩn chính về chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em.

Thành tựu trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo của Cuba cũng khiến thế giới khâm phục. Mỗi trẻ em sinh ra ở Cuba, khi lên 5 tuổi, đều có quyền bắt đầu những năm tháng đi học hoàn toàn miễn phí. Học xong mẫu giáo, các em sẽ được chuyển sang học tại một trường tiểu học. Phổ cập giáo dục áp dụng với mọi trẻ em từ 6 tuổi tới hết cấp hai căn bản (thường là 15 tuổi). Giáo dục đại học cũng miễn phí với mọi công dân Cuba, không phân biệt giàu nghèo hay thành phần xã hội.

Còn về chất lược giáo dục, báo cáo mới đây của Ngân hàng Thế giới (WB) khẳng định “Ngoài Cuba, không một hệ thống học đường nào tại khu vực Mỹ Latinh đạt các thông số tiêu chuẩn toàn cầu”. Theo WB, Cuba là nơi xem “giáo dục là một trong những ưu tiên chính từ năm 1959 (năm Cách mạng thành công), với một hệ thống giáo dục hiệu quả”, đồng thời cũng là một trong những nước có tỷ lệ đầu tư cho giáo dục cao nhất thế giới, với 13% tổng ngân sách. WB cũng khẳng định không một nước nào ở Mỹ Latinh có đội ngũ giáo viên đạt chất lượng cao theo tiêu chuẩn thế giới, ngoại trừ Cuba.

Vượt qua muôn vàn khó khăn, Cuba không những không đi chậm hơn so với nhịp độ phát triển của thế giới, mà còn khiến thế giới ngạc nhiên trước những điều mà các nhà nghiên cứu gọi đó là “Nghịch lý của hệ thống y tế, giáo dục Cuba”.