Người dân Hồng Kông giương ảnh Edward Snowden để phản đối
chương trình do thám các nước của chính quyền Mỹ
Tờ nhật báo “O Globo” hàng đầu ở Brazil dẫn các tài liệu do cựu nhân viên Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Edward Snowden cung cấp cho biết Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) đã triển khai chương trình do thám, không chỉ theo dõi các thông tin quân sự, mà cả các bí mật thương mại, nhằm vào tất cả các quốc gia Mỹ Latin với trọng tâm là các nước Brazil, Mexico và Colombia, đồng minh của Mỹ. Ở cấp độ thấp hơn là các nước Venezuela, Argentina, Ecuador, Panama, Costa Rica, Nicaraguar, Honduras, Paraguay, Chile, Peru và El Salvador.
Nhật báo “O Globo” còn thông tin chi tiết Venezuela nằm trong “tầm ngắm” của NSA trong các giao dịch mua vũ khí và ngành công nghiệp dầu mỏ, Mexico bị theo dõi về buôn bán ma túy và năng lượng, trong khi đồng minh Colombia bị theo dõi về buôn bán ma túy và hoạt động của tổ chức Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC). Riêng với Venezuela, hoạt động do thám của Mỹ còn gia tăng mạnh vào thời điểm Tổng thống Hugo Chavez qua đời (ngày 5-3-2013).
Để tiến hành do thám ở Mỹ Latin, NSA đã triển khai các “căn cứ do thám” tại các Thủ đô: Brasilia của Brazil, Caracas (Venezuela), Bogota (Colombia), Panama City (Panama) và Mexico City (Mexico) ít nhất tới thời điểm năm 2002. Tại các “căn cứ do thám” trên, NSA đã sử dụng mật vụ đội lốt các nhà ngoại giao.
Các quốc gia Mỹ Latin đều lập tức lên tiếng phản đối, chỉ trích Mỹ dữ dội về hành động do thám mà họ cho rằng “vô cùng nghiêm trọng”, “không thể chấp nhận được” này... Nhiều nghị sĩ Brazil đã đề nghị Tổng thống Dilma Rousseff hủy chuyến thăm chính thức tới Mỹ vào tháng 10 tới, đồng thời cấp quy chế tị nạn cho Snowden.
Trước khi tiết lộ về việc Mỹ tiến hành do thám các quốc gia ở khu vực “sân sau” Mỹ Latin, cựu điệp viên Snowden đã khiến chính quyền Mỹ đau đầu với những tiết lộ gây sốc về chương trình do thám, nghe lén quy mô toàn cầu của NSA. Quả bom xìcăngđan do thám của Mỹ phát nổ đầu tháng 6 vừa qua khi cựu điệp viên CIA này trốn từ Mỹ tới Hồng Kông để tiết lộ về Chương trình thu thập thông tin của những người sử dụng Internet (gọi tắt là PRISM).
Thoạt đầu, cựu điệp viên Snowden cho biết đối tượng của PRISM là người dân Mỹ và cư dân nhiều nơi trên thế giới song dần “bật mí” thêm rằng “mục tiêu” lớn của chương trình do thám do NSA điều hành này còn nhằm vào các quốc gia mà Mỹ xem là đối thủ như Trung Quốc, Nga... Cú “sốc” lớn còn đến từ nhiều đồng minh thân cận của Mỹ ở châu Âu khi Snowden cho biết các cơ quan mật vụ Mỹ đã thâm nhập mạng thông tin của các cơ quan đại diện của Liên minh châu Âu (EU) tại Washington và New York cũng như trụ sở Hội đồng châu Âu tại Brussels (Bỉ).
Sau khi bị lộ diện tiến hành do thám quá nhiều quốc gia trên thế giới, chính quyền Mỹ đã phải hứng chịu những chỉ trích nặng nề trên toàn cầu. Chủ tịch Nghị viện châu Âu (EP) Martin Schulz cho biết đã “thực sự bị sốc và lo ngại sâu sắc” trước cáo buộc do thám của Mỹ. Ông Martin cho rằng đây là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng, có thể tác động nặng nề đến quan hệ đồng minh EU-Mỹ.
