Lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho biết, trên cơ sở tham khảo ý kiến của các nhà giáo, chuyên gia giáo dục và dư luận xã hội, Bộ dự kiến có một số thay đổi trong kỳ thi tốt nghiệp THPT những năm sắp tới, trước khi áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới. Theo đó, dự thảo về những thay đổi này được công khai chính thức để lấy ý kiến đóng góp trước khi triển khai vào năm 2014, với thời hạn đặt ra là từ nay tới 20-1.
Học sinh đều có thể đưa ra ý kiến của mình về 2 phương án thi tốt nghiệp THPT
Miễn thi tốt nghiệp
Ngoài các đối tượng được miễn thi theo Quy chế thi hiện hành (người học khiếm thị; người học lớp 12 được tham gia kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế, khu vực các môn văn hoá và được tuyển chọn tham gia các cuộc thi quốc tế hoặc khu vực về thể dục thể thao, văn hoá văn nghệ), các thí sinh có kết quả học tập, rèn luyện tốt sẽ được miễn thi dựa theo các tiêu chí cơ bản sau: Kết quả học tập, rèn luyện của học sinh trong 3 năm học THPT; Kết quả các kỳ thi chọn học sinh giỏi các cấp; Kết quả các kỳ thi sáng tạo khoa học-kỹ thuật, các cuộc thi trí tuệ dành cho học sinh THPT được tổ chức ở cấp quốc gia, quốc tế.
Thí sinh miễn thi được xếp loại tốt nghiệp dựa theo điểm trung bình cả năm lớp 12. Thí sinh được miễn thi vẫn được quyền đăng ký dự thi tốt nghiệp để được xét công nhận và xếp loại tốt nghiệp. Trong kỳ thi đầu tiên, tỷ lệ miễn thi chung cho mỗi sở giáo dục và đào tạo, Cục Nhà trường - Bộ Quốc phòng (sau đây gọi là các sở GDĐT) tối đa là 20%. Tỷ lệ này có thể được xem xét điều chỉnh trong các năm sau.
Sở GDĐT căn cứ tỷ lệ miễn thi do Bộ GDĐT quy định, xây dựng phương án miễn thi của địa phương mình với việc cụ thể hóa tiêu chí miễn thi; dự kiến phương án miễn thi của đơn vị, trong đó nêu rõ tỷ lệ miễn thi cho từng cơ sở giáo dục phổ thông, GDTX thuộc phạm vi quản lý dựa trên các đánh giá của Sở về: Điều kiện đảm bảo chất lượng dạy học; Kết quả các hoạt động giáo dục mà cơ sở đã tổ chức thực hiện; Kết quả học tập, rèn luyện của học sinh... Phương án miễn thi phải được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam phê duyệt và công khai phương án trên các phương tiện thông tin đại chúng
Hiệu trưởng trường THPT phải thành lập Hội đồng xét miễn thi của trường để xét miễn thi theo phương án đã được phê duyệt gồm: Ban Chấp hành đảng bộ/chi bộ nhà trường, Ban Giám hiệu, Chủ tịch công đoàn trường, Bí thư đoàn trường, giáo viên chủ nhiệm lớp 12, Ban đại diện cha mẹ học sinh, đại diện học sinh lớp 12. Công khai và xử lí các góp ý về danh sách học sinh được miễn thi do Hội đồng đề xuất. Trình Giám đốc Sở GD-ĐT duyệt danh sách học sinh được miễn thi.
Thi 4 hoặc 5 môn
Bộ GD-DDT công bố 2 phương án đổi mới. Theo đó, với phương án 1, thí sinh thi 4 môn, gồm 2 môn thi bắt buộc: Toán và Ngữ văn; 2 môn do thí sinh tự chọn trong số các môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lí và Lịch sử.
Học sinh có thể đăng ký thi môn Ngoại ngữ (đề ra theo chương trình 7 năm hiện hành) để được cộng điểm khuyến khích vào điểm xét tốt nghiệp (ĐXTN); dự kiến: bài thi môn Ngoại ngữ đạt 9,0 điểm trở lên được cộng 2,0 điểm; đạt 7,0 điểm trở lên được cộng 1,5 điểm; đạt 5,0 điểm trở lên được cộng 1,0 điểm.
Phương án thi này có ưu điểm là: giảm áp lực cho học sinh, đảm bảo đánh giá môn ngoại ngữ thực chất hơn, tạo điều kiện để Bộ và các trường có thời gian triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học, theo yêu cầu của Đề án ngoại ngữ 2020; trong đó đặc biệt coi trọng đổi mới cách thức thi, đánh giá năng lực ngoại ngữ theo yêu cầu giao tiếp (nghe, nói, đọc, viết). Tuy nhiên, có thể dẫn đến việc dư luận cho rằng sẽ giảm nhẹ yêu cầu dạy học ngoại ngữ trong các trường phổ thông theo Đề án ngoại ngữ 2020.
Phương án 2 được công bố thì thí sinh thi 5 môn, gồm 3 môn thi bắt buộc: Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ; 2 môn do thí sinh tự chọn trong số các môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lí và Lịch sử.
Với môn ngoại ngữ: thí sinh GDTX và thí sinh giáo dục THPT không theo học hết chương trình hiện hành hoặc có khó khăn về điều kiện dạy học sẽ được tự chọn một môn thi thay thế trong số các môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lí và Lịch sử sao cho không trùng với hai môn tự chọn nói trên.
Phương án thi này có ưu điểm là: bắt buộc phần lớn học sinh phải học ngoại ngữ. Tuy nhiên, số môn thi tăng lên và sẽ kéo dài phương pháp thi ngoại ngữ đã lạc hậu; do đó không có tác động đến việc đổi mới phương pháp dạy và học ngoại ngữ. Hình thức thi các môn Toán, Ngữ văn, Địa lí và Lịch sử: tự luận; Các môn Vật lí, Hóa học và Sinh học: trắc nghiệm; Môn Ngoại ngữ có 2 phần thi: trắc nghiệm và viết luận.
Việc công nhận và xếp loại tốt nghiệp được sửa đổi lại. Theo đó, Điểm xét tốt nghiệp = (Điểm TB các bài thi + điểm TB cả năm lớp 12)/2 + [Tổng điểm khuyến khích (nếu có)]/số bài thi. Điểm xếp loại tốt nghiệp = (Điểm TB các bài thi + Điểm trung bình cả năm lớp 12 ) /2
