Chủ tịch Cuba Raul Castro đón Giáo hoàng Francis I tại Thủ đô Havana
Gặp gỡ Chủ tịch Cuba Raul Castro ngay sau khi đặt chân tới Thủ đô Havana ngày 19-9 trong chuyến thăm được đánh giá là lịch sử tới hòn đảo tự do và tiếp đó mới là Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, Giáo hoàng Francis I đã hối thúc Chủ tịch Cuba Raul Castro và Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp tục xây dựng con đường hòa giải mới được hình thành giữa hai quốc gia ở hai bên bờ vịnh Mexico trong xanh.
Người đứng đầu Tòa thánh Vatican đánh giá cao sự kiện bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Cuba “sau nhiều năm bất hòa”, đồng thời kêu gọi nhà lãnh đạo chính trị hai nước “kiên trì con đường này” bởi đây là “một ví dụ về hòa giải cho toàn thế giới”.
Chủ tịch Cuba Raul Castro đã cảm ơn Giáo hoàng Francis I vì sự giúp đỡ trong việc khuyến khích tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ sau hơn nửa thế kỷ thù địch. Tại cuộc điện đàm ngày 18-9, Chủ tịch Raul và Tổng thống Obama cùng đề cao vai trò của Giáo hoàng Francis I trong việc cải thiện quan hệ giữa Mỹ và Cuba.
Giáo hoàng Francis I là người đứng đầu Tòa thánh Vatican thứ 3 tới Cuba trong vòng 17 năm qua, sau các chuyến thăm lịch sử của Giáo hoàng John Paul II vào năm 1998 và Giáo hoàng Benedict XVI vào năm 2012. Cũng như các vị tiền nhiệm, Giáo hoàng Francis I sau khi kế nhiệm đã có những nỗ lực thiết thực vào việc thúc đẩy tiến trình hòa giải, bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Cuba mà chuyến thăm lần lượt 2 quốc gia này là một minh chứng.
Tất nhiên, ý nguyện, lợi ích và nỗ lực của Cuba và Mỹ là nhân tố quyết định tới việc bình thường hóa quan hệ giữa hai nước, song đóng góp của người đứng đầu Tòa thánh Vatican là những nhân tố, chất “xúc tác” mạnh, tích cực thúc đẩy tiến trình này. Chỉ sau chưa đầy 1 năm kể từ sau tuyên bố lịch sử bình thường hóa quan hệ ngoại giao được Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Raul Castro đồng thời tuyên bố ngày 17-12-2014, Mỹ và Cuba đã có những bước đi nhanh chóng và mạnh mẽ trên con đường khép lại quá khứ thù địch hơn 50 năm để mở ra tương lai hợp tác mới.
Sau gần 7 tháng thương lượng với 4 vòng đàm phán, tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa Cuba và Mỹ đã có bước ngoặt lịch sử với việc hai nước nhất trí mở lại đại sứ quán vào ngày 20-7 vừa qua. Mỹ cũng đã dỡ bỏ rào cản lớn nhất trên con đường khôi phục quan hệ song phương khi đưa Cuba ra khỏi cái gọi là “Danh sách các nước bảo trợ khủng bố”. Mới đây nhất, giới chức Mỹ cho biết, chính quyền của Tổng thống Obama đang cân nhắc một bước đi chưa từng có tiền lệ về việc bỏ phiếu trắng trong cuộc bỏ phiếu thường niên của LHQ lên án lệnh cấm vận thương mại của Mỹ nhằm vào Cuba.
Tuy nhiên, sau nửa thế kỷ thù địch nhau gay gắt, Cuba và Mỹ còn tiếp tục phải có những nỗ lực trên con đường bình thường hóa hoàn toàn quan hệ song phương, tháo gỡ những trở ngại không nhỏ cản bước tiến trình này.
Trong đó, hai trở ngại lớn nhất đó là Quốc hội Mỹ tiếp tục duy trì lệnh cấm vận chống Cuba dù chính quyền Tổng thống Obama đã đề nghị dỡ bở lệnh cấm vận kéo dài 54 năm này từ cuối năm 2014 và việc Mỹ hiện đang chiếm đóng căn cứ hải quân Guantanamo của Cuba. Giáo hoàng Francis I với vai trò của mình sẽ là một vị “sứ giả hòa giải” lớn, góp sức dỡ bỏ những trở ngại này với chuyến thăm Mỹ ngay sau khi rời Cuba.
