Năng lực hành vi dân sự
(ANTĐ) - Hỏi: Mẹ tôi đã 90 tuổi không đi lại được, trí nhớ giảm sút, nay muốn làm di chúc chia tài sản cho các con, nhưng có người cho rằng sức khỏe của mẹ tôi như thế không đảm bảo cho việc viết di chúc. Tôi muốn tìm hiểu quy định của pháp luật, về sức khỏe, tuổi tác của một người khi viết di chúc được coi là hợp pháp? Một người dưới 18 tuổi, họ có thể viết di chúc để lại tài sản được hay không?
Chu Hồng (Hà Nội)
Trả lời: Pháp luật Việt Nam chỉ quy định độ tuổi tối thiểu mà không quy định độ tuổi tối đa của những người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Những người từ đủ 18 tuổi trở lên được cho là có năng lực dân sự đầy đủ, họ chỉ bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự khi có quyết định của tòa án trên cơ sở kết luận của cơ quan pháp y về khả năng trí tuệ của họ, để dẫn tới hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
Điều 20 - Bộ luật Dân sự quy định người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi chưa có tài sản riêng mà xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, như vậy họ là những người có năng lực hành vi một phần. Trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi họ có tài sản riêng, đảm bảo có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự riêng mà không cần có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật nhưng đó cũng chỉ là những giao dịch dân sự có giá trị nhỏ phục vụ chính bản thân họ.
Trường hợp một người từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi họ có tài sản, họ có quyền thể hiện ý chí của họ trong một bản di chúc có liên quan đến tài sản, nhưng phải được sự đồng ý của bố, mẹ, hoặc người giám hộ (Điều 647 - Bộ luật Dân sự) và tuân thủ quy định về một bản di chúc hợp pháp.
Mẹ anh năm nay đã 90 tuổi, sức khỏe yếu tuy nhiên tại thời điểm viết di chúc chưa có một cơ quan có thẩm quyền nào xác định mẹ anh không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, vì vậy mẹ anh vẫn có quyền thể hiện ý chí của mình thông qua bản di chúc. Bản di chúc được lập theo trình tự, thủ tục, tuân thủ đúng pháp luật nó sẽ có đầy đủ tính pháp lý của bản di chúc hợp pháp mà mọi người phải tôn trọng.
Luật sư Trương Văn An
(VPLs Phúc Thọ, 23 Hồ Đắc Di-Nam Đồng-Đống Đa-Hà Nội)
