Thí nghiệm Albert bé nhỏ (1920)
John Watson, cha đẻ của thuyết hành vi, là một nhà tâm lý học luôn chủ trương sử dụng các trẻ em mồ côi để tiến hành nghiên cứu. Watson muốn kiểm tra xem nỗi sợ là bẩm sinh hay là phản xạ có điều kiện. Ông đã chọn bé Albert, 9 tháng tuổi tham gia thí nghiệm bằng cách cho em bé tiếp xúc với thỏ trắng, chuột bạch, khỉ, mặt nạ có và không có tóc, bông và giấy cháy trong vòng hai tháng.
Bé Albert
Albert được đặt trên một tấm nệm trong phòng để tiến hành thí nghiệm. Một chú chuột bạch được đặt cạnh bé và em được phép chơi cùng chú chuột. Albert không hề tỏ ra sợ hãi chú chuột.
Sau đó, Watson sẽ tạo ra một âm thanh to phía sau lưng bé bằng cách gõ búa vào thanh thép treo trên cao mỗi khi Albert chạm vào con chuột. Lúc này Albert bắt đầu gào khóc và tỏ ra rất sợ âm thanh to. Sau khi thử nghiệm vài lần, Albert bắt đầu tỏ ra sợ hãi chú chuột và khóc to mỗi khi chú chuột xuất hiện. Bé Albert bắt đầu hình thành phả xạ sợ hãi của mình với bất cứ thứ gì màu trắng hoặc bông xù (hoặc cả hai). Nhưng trước khi Watson có thể tiếp tục thí nghiệm, ai đó đã mang Albert đi.
Thí nghiệm về sự tuyệt vọng có điều kiện (1965)
Vào năm 1965, 2 nhà tâm lý học Mark Seligman và Steve Maier đã tiến hành thí nghiệm trên 3 nhóm chó bị nhốt. Nhóm 1 gồm những chú chó được thả sau một khoảng thời gian và không bị đánh đập. Nhóm 2 gồm những chú chó được phân theo cặp và được xích cùng nhau. Một trong 2 chú chó sẽ bị sốc điện, và điện sẽ hết khi cần gạt được đẩy. Nhóm thứ 3 cũng tương tự như nhóm 2, chỉ khác là sau khi cần gạt được đẩy điện vẫn không bị ngắt. Những cú sốc đến một cách ngẫu nhiên và dường như không thể tránh khỏi, và gây ra "sự tuyệt vọng có điều kiện". Chúng đã buông xuôi trước các cú sốc điện. Những con chó trong nhóm 3 đã xuất hiện các triệu chứng của bệnh trầm cảm.
Loài chó bị đưa ra làm thí nghiệm
Sau đó, nhóm ba con chó đã được đặt trong một chiếc hộp. Chúng bị sốc điện một lần nữa, nhưng chúng có thể dễ dàng kết thúc thử nghiệm bằng cách nhảy khỏi hộp. Hành động này cũng mang ý nghĩa “bỏ cuộc”, và do đó là phản xạ tuyệt vọng có điều kiện.
Thí nghiệm Milgram (1974)
Thí nghiệm Milgram là một trong những thí nghiệm tâm lý nổi tiếng nhất thế giới do Stanley Milgram thực hiện nhằm kiểm tra sự phục tùng mệnh lệnh của con người. Ông tiến hành thí nghiệm với các “giáo viên”- những người tham gia thí nghiệm và “học viên” là một diễn viên. Cả giáo viên và học viên đều được thông báo rằng đây là thí nghiệm về học tập và ghi nhớ.
Cả giáo viên và học viên sẽ được phát ngẫu nhiên một tờ phiếu, nhưng thực sự cả 2 tờ phiếu đều như nhau. Người đóng học viên sẽ nói dối rằng phiếu của anh ta không có câu trả lời để đánh lừa giáo viên. Cả 2 sẽ được đặt vào 2 phòng riêng biệt và chỉ có thể nghe thấy nhau. Giáo viên sẽ đọc một cặp từ, đưa ra 4 đáp án cho một câu hỏi. Nếu học viên trả lời sai, giáo viên sẽ có quyền ra lệnh sốc điện tăng dần theo mỗi câu hỏi. Nếu trả đúng họ sẽ không bị sốc điện và được quyền trả lời câu hỏi tiếp theo.
Thí nghiệm Milgram
Thực tế là không ai bị sốc điện trong thí nghiệm cả. Tiếng thét được thu sẵn trong băng mỗi khi giáo viên ra lệnh sốc điện. Khi điện thế bị tăng lên, học viên sẽ đập vào tường và cầu xin giáo viên dừng thí nghiệm. Cuối cùng, cả tiếng thét và tiếng đập vào tường đều bị ngắt khiến cho tất cả các giáo viên tham gia thí nghiệm đều cảm thấy căng thẳng và xin dừng thí nghiệm.
Nhiều người trong số họ hỏi về thí nghiệm và học viên, trong khi một số khác được khuyến khích tiến hành tiếp thí nghiệm và đảm bảo rằng họ không phải chịu bất cứ trách nhiệm nào.
Nếu bất cứ lúc nào các giáo viên mong muốn dừng thí nghiệm, người chủ trì thí nghiệm sẽ nói với họ: “Xin vui lòng tiếp tục”, “Thí nghiệm đòi hỏi bạn phải tiếp tục”,” Tiếp tục thí nghiệm là rất quan trọng” và “Bạn không có lựa chọn nào khác, bạn phải tiếp tục”. Nếu sau cả 4 mệnh lệnh mà giáo viên vẫn muốn dừng thí nghiệm, họ được phép ngưng. Chỉ có 14 trong số 40 giáo viên dừng thí nghiệm trước khi thực hiện một cú sốc 450V, và mặc dù mọi người tham gia đều đặt câu hỏi về thử nghiệm, không có giáo viên nào kiên quyết từ chối để ngăn chặn những cú sốc trước 300V.
Năm 1981, Tom Peters và Robert H. Waterman Jr đã viết rằng các thử nghiệm Milgram và thí nghiệm nhà tù Stanford đã “phát hiện” ra những mảng tối đáng sợ trong tâm hồn con người.
Thí nghiệm Giếng tuyệt vọng (1960)
Tiến sĩ Harry Harlow nổi tiếng với các thí nghiệm ông đã tiến hành trên khỉ nâu liên quan đến cô lập xã hội. Tiến sĩ Harlow đã bắt những chú khỉ con đã được gặp mẹ về nhốt trong các lồng sắt để cắt đứt tình mẫu tử giữa chúng. Chúng bị nhốt trong vòng một năm và sau khi được thả ra, rất nhiều khỉ con có biểu hiện tâm thần không thể phục hồi.
Tiến sĩ Harry Harlow
Tiến sĩ Harlow kết luận rằng cho dù quá khứ có hạnh phúc tới đâu cũng không thể kéo người ta ra khỏi những áp lực hiện tại. Tuy nhiên, thí nghiệm của ông bị xem là lạm dụng động vật nghiêm trọng và bị lên án bởi cộng đồng quốc tế.
Thí nghiệm David Reimer (1965 - 2004)
Vào năm 1965, một bé trai tên là David Reimer được sinh ra tại Canada. Vào lúc 8 tháng tuổi, Reimer được đưa đi cắt bao quy đầu nhưng không may do sai sót kỹ thuật, dương vật của cậu đã bị cháy. Khi bố mẹ Reimer đến gặp nhà tâm lý học John Money để tìm giải pháp, ông này đã đề nghị một thử nghiệm táo bạo là chuyển đổi giới tính cho Reimer. Ban đầu, bố mẹ cậu phản đối nhưng sau cùng cũng đồng ý. Họ không hề biết rằng mục đích thực sự của thí nghiệm là để xem xem giới tính có được do tự nhiên hay do quá trình nuôi dạy. John đã tàn nhẫn sử dụng chính David để chứng minh cho nhận định của mình.
David Reimer
David, giờ đây đã được đổi tên là Brenda, được tái tạo cơ quan sinh dục và tiêm hormone nữ. Bác sĩ John Money khẳng định thí nghiệm đã thành công mà phớt lờ các báo cáo xấu về tình trạng sức khỏe của Brenda. Cô vẫn có những hành động như một chàng trai và cảm xúc trở nên hỗn độn. Cha mẹ cô cũng không hề thông báo cho cô về tai nạn ngày nhỏ, điều này đã dẫn đến thảm kịch cho cả gia đình. Mẹ Brenda đã tự tử, bố nghiện rượu trong khi anh trai cô bị trầm cảm nghiêm trọng.
Cuối cùng, cha mẹ Brenda nói cho cô biết về giới tính thật của cô vào năm 14 tuổi. Cô quyết định quay trở lại làm David, ngừng tiêm estrogen và tiến hành phẫu thuật tái tạo dương vật. Bác sĩ John lúc này vẫn một mực khẳng định sự thành công của thí nghiệm trước kia và bỏ qua tất cả bất ổn tâm lý của David. Sau cùng, anh tự tử ở tuổi 38.
