Cuộc chiến chống “đại dịch... tội phạm” trục lợi bất hợp pháp từ “vàng lỏng” vaccine Covid-19

• Liên hợp quốc kêu gọi các quốc gia giàu có chia sẻ vaccine Covid-19 để chấm dứt đại dịch
• Ấn Độ hạt chế xuất khẩu vaccine ngừa Covid-19, nhiều nước lâm nguy

Vaccine Covid-19 được ví như “vàng lỏng” trong thời điểm hiện tại

Đánh cắp vaccine thật, làm vaccine giả

Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock cho biết ông chưa bao giờ chứng kiến các nhóm tội phạm thích nghi và kiếm lợi từ một cuộc khủng hoảng bệnh dịch với sự nhanh nhẹn đến vậy. “Trước đây chưa hề có một “đại dịch… tội phạm” phát triển nhanh chóng đến vậy, lên tới hàng tỷ USD trong thời gian không dài” - Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock nói.

Một số chiêu trò lừa đảo mới nhất của tội phạm lợi dụng dịch Covid-19 mà Interpol theo dõi ở 194 quốc gia thành viên tham gia triển khai tiêm chủng vaccine toàn cầu là đánh cắp vaccine thật và cố gắng bán chúng, hoặc làm vaccine giả rồi đưa các kênh phân phối hợp pháp hay bán trực tiếp trên Internet. Interpol đã thu thập được những hình ảnh vaccine giả được rao bán trực tuyến hay thông qua các mạng lưới buôn lậu xuyên quốc gia.

Theo thông tin từ Interpol, cơ quan này vừa phá vỡ được đường dây buôn lậu vaccine Covid-19 đầu tiên có quy mô khắp các châu lục. Cụ thể, một nhóm tội phạm có tổ chức ở Trung Quốc đã đổ đầy dung dịch muối vào các ống thuốc và buôn lậu chúng tới Nam Phi, nơi các ống thuốc này sẽ được bán dưới dạng vaccine Covid-19. Hơn 80 đối tượng tình nghi đã bị bắt giữ và lực lượng chức năng thu giữ được ít nhất 2.400 liều vaccine Covid-19 giả.

Khi đại dịch bắt đầu, các nhóm tội phạm tập trung vào việc buôn bán khẩu trang giả, chất khử trùng và bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 giả. Nhưng giờ đây, chúng đã chuyển sự chú ý sang thị trường “chợ đen” vaccine Covid-19. “Vàng lỏng” vào năm 2021 là vaccine Covid-19 và chúng tôi thấy các nhóm tội phạm đang nhắm vào mục tiêu này ngày càng nhiều” - Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock khẳng định.

Nạn nhân của hoạt động buôn bán phi pháp này có thể là những người mua cá nhân trên thị trường “chợ đen” đến các cơ quan Chính phủ chịu trách nhiệm đảm bảo nguồn cung cấp vaccine Covid-19. “Tội phạm sẽ khai thác bất kỳ mắt xích yếu nào trong chuỗi cung ứng vaccine hợp pháp. Các mắt xích yếu có thể nằm ở các quốc gia đang phát triển, các quốc gia thiếu cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe để có thể phân phối vaccine Covid-19 một cách an toàn” - Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock giải thích. Interpol còn đưa ra khuyến cáo rằng vào cuối năm nay, khi các quốc gia triển khai “hộ chiếu vaccine” dành cho các công dân đã được chủng ngừa, tỷ lệ tội phạm trong lĩnh vực vaccine còn gia tăng hơn nữa.

Nhà máy trữ đông vaccine ngừa Covid-19 của Hãng Pfizer tại Mỹ

Kiếm lợi từ sự tuyệt vọng do đại dịch

Không chỉ kiếm lời từ vaccine Covid-19, các nhóm tội phạm có tổ chức còn tìm cách “cưỡng bức” thâu tóm các doanh nghiệp đang lao đao vì đại dịch. “Hiện nay, các nhóm tội phạm không dùng tới bạo lực dao súng như xưa, nhưng vẫn rất hung hãn khi thâm nhập vào cơ cấu kinh tế địa phương. Cách thông thường nhất mà chúng vẫn áp dụng là đầu tiên cho các doanh nghiệp gặp khó vay tiền, sau đó tìm cách chiếm đoạt luôn cả doanh nghiệp” - Nhật báo Corriere del Trentino (Italia) thông tin.

Không chỉ thế, các nhóm tội phạm có tổ chức còn tính toán xem ngành nào sẽ nhận được nhiều tiền hỗ trợ nhất từ các quỹ phục hồi sau đại dịch Covid-19, rồi thâu tóm doanh nghiệp hay là tạo ra công ty “ma” trong các ngành đó. Báo La Voz de Galicia ra tại Tây Ban Nha viết: “Coronavirus là một thương vụ lớn đối với mafia Italia. Mafia hiện đang để mắt đến cơn mưa hàng tỷ Euro từ Quỹ Phục hồi châu Âu”. Được biết, cộng cả số tiền mà Quỹ Phục hồi châu Âu phân bổ cho Italia và số tiền ngân sách Italia hỗ trợ doanh nghiệp phải đóng cửa do đại dịch sẽ là 209 tỷ Euro.

Người đứng đầu Intepol cho biết cách tốt nhất để chống lại những mạng lưới tội phạm trên là thông qua sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các cơ quan cảnh sát quốc gia. “Không quốc gia nào, không khu vực nào có thể chống lại được loại tội phạm này một cách cô lập” - Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock khẳng định.

Tiềm ẩn nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm mạng

Interpol cho rằng, trong bối cảnh nhiều nước tái mở cửa, cho phép dịch vụ hàng không và du lịch quốc tế hoạt động trở lại, dẫn tới nhu cầu xét nghiệm gia tăng, nhiều khả năng tổ chức tội phạm sẽ sản xuất và cung cấp các bộ xét nghiệm Covid-19 giả hoặc chưa được cấp phép. Hồi tháng 7-2020, Interpol đã cảnh báo về sự gia tăng của các bộ kit xét nghiệm Covid-19 và những sản phẩm y tế giả, khi toàn thế giới gấp rút bảo đảm nguồn cung trong thời kỳ đại dịch.

Không chỉ vậy, Interpol cũng khuyến cáo người dân cần hết sức thận trọng khi tìm cách tiếp cận vaccine hoặc thiết bị y tế trực tuyến, bởi tiềm ẩn nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm mạng. Các mạng lưới tội phạm được cho là sẽ nhắm mục tiêu vào những người dân không cảnh giác thông qua các trang web giả và những phương pháp chữa trị sai lầm, có thể gây ra rủi ro đáng kể cho sức khỏe, thậm chí là tính mạng của họ. Ngoài ra, Interpol thời gian qua xác định được khoảng 3.000 trang web dược phẩm trực tuyến bị nghi ngờ bán thuốc và thiết bị y tế giả, bất hợp pháp, trong đó có 1.700 trang sử dụng các mánh khóe để lừa đảo người dân cung cấp dữ liệu cá nhân hoặc chứa các phần mềm độc hại.

Trong thông báo mới đây, Interpol nhấn mạnh: “Ðể tránh rõi vào bẫy của những trò lừa đảo, điều quan trọng là phải luôn cảnh giác và thận trọng trước những lời đề nghị tốt đến mức khó tin”. Tổng Thư ký Interpol cũng kêu gọi giới chức thế giới phải đoàn kết, phối hợp nhằm ngăn chặn loại tội phạm này. “Ðiều cực kỳ quan trọng là lực lượng thực thi pháp luật phải được chuẩn bị tốt nhất có thể để đối phó “làn sóng” các hành vi tội phạm liên quan vaccine Covid-19 thời gian tới” - Tổng Thư ký Interpol Jurgen Stock cho biết.

Theo The Guardian, những cảnh báo của Interpol được đưa ra trong bối cảnh các nước trên thế giới bắt đầu triển khai nhiều hoạt động liên quan tiêm phòng vaccine Covid-19. Hiện, toàn thế giới ước tính có hơn 100 loại vaccine Covid-19 đang được phát triển. Trong đó, Mỹ, Ðức, Trung Quốc, Anh, Nga, Ấn Ðộ đã tiến đến thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối. Interpol cho biết, hiện nhiều hãng dược phẩm, các bệnh viện và giới chức y tế của một số nước đang cất giữ vaccine Covid-19 ở những nơi bí mật và an toàn. Tuy nhiên, khi những lô vaccine được vận chuyển khắp toàn cầu thì sẽ trở thành miếng mồi của các tổ chức tội phạm. Giới phân tích cho rằng, lực lượng an ninh các nước cũng cần tiến hành thêm các biện pháp nghiêm ngặt hơn để bảo vệ các liều vaccine được ví như “vàng lỏng” trong thời điểm hiện tại.