Đoàn đã kiểm tra hồ sơ pháp lý và kiểm tra thực địa tại 10 điểm mỏ của 7 đơn vị: Mỏ quặng sắt Sài Lương của Hợp tác xã Tổng hợp Tú Lệ; mỏ quặng sắt Giàng Chải của Doanh nghiệp tư nhân Hùng Loan; mỏ quặng sắt Sài Lương của Công ty Cổ phần Hoàn Thiện; mỏ quặng sắt Nậm Búng II, mỏ quặng sắt Nậm Búng III, mỏ quặng sắt Plech của Công ty Cổ phần Hà Quang; mỏ quặng sắt Nậm Búng của Công ty Cổ phần khai thác và chế biến khoáng sản Thạch Sơn; mỏ quặng sắt thôn Chấn Hưng của Công ty TNHH Thịnh Đạt; mỏ quặng sắt Nậm Búng – Gia Hội, mỏ quặng sắt Sài Lương của Công ty TNHH Vương Ưng.
Kết quả kiểm tra cho thấy: về hồ sơ pháp lý để hoạt động khoáng sản các đơn vị đều có đầy đủ. Trong quá trình hoạt động các đơn vị đã thực hiện các quy định pháp luật về đăng ký hoạt động khai thác, ký quỹ phục hồi môi trường, xây dựng một số công trình bảo vệ môi trường như đào hào, đắp đê chắn đá thải, quy hoạch bãi thải…
Tuy nhiên, qua kiểm tra thực địa đoàn kiểm tra đã xác định và chỉ ra một số sai phạm mà phần lớn các đơn vị đều mắc phải như khai thác chưa đúng thiết kế về độ cao, độ dốc bờ mỏ, bề rộng mặt tầng khai thác... dẫn đến không đảm bảo an toàn; có đơn vị còn khai thác ra ngoài diện tích được cấp. Chưa xây dựng các công trình xử lý chất thải đảm bảo yêu cầu như đã cam kết tại bản cam kết bảo vệ môi trường như: bãi thải, đập chắn, hồ lắng, mương dẫn nước mưa chảy tràn; đất đá thải chưa được tập kết hết về bãi thải mà còn để bừa bãi trên mặt tầng, sườn tầng, tràn xuống sườn đồi.
Hậu quả là nước mưa cuốn trôi xuống gây bồi lấp dòng chảy, bồi lấp ruộng của dân. Cụ thể tại thời điểm kiểm tra ngày 12/5/2011, do không xây dựng đập chắn nên đất đá thải từ công trường khai thác mỏ quặng sắt Giàng Chải của Doanh nghiệp tư nhân Hùng Loan đã bị nước mưa đêm hôm trước đẩy tràn lấp khoảng 8000 m2 đất ruộng của 6 hộ dân phía dưới. Một số đơn vị chưa thực hiện việc quan trắc môi trường định kỳ theo yêu cầu; có đơn vị chưa ký quỹ phục hồi môi trường đầy đủ theo thông báo của cơ quan quản lý.
Đoàn kiểm tra đã lập biên bản, yêu cầu các đơn vị tạm dừng hoạt động và khắc phục ngay các sai phạm và tồn tại trong tháng 6.2011. Đoàn kiểm tra cũng đã lập biên bản vi phạm hành chính 5/7 đơn vị đối với các hành vi sai phạm, chuyển Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường xử phạt với tổng số tiền 70.750.000 đồng.
