- Bất ngờ với "kiến trúc lạ" ở di tích quốc gia chùa Hương
- Lấy lý do "Phục vụ lễ hội tốt hơn" - Cố tình "quên" Luật Di sản văn hóa
- Chướng mắt xưởng cưa giữa lòng di tích quốc gia chùa Trăm Gian
Đầu năm lên chùa cầu may mắn, cầu bình an là một trong những phong tục đẹp của truyền thống Việt. Nhưng hỡi ơi, có tận mắt thấy thì mới thấu hiểu, cửa thiền - nơi tưởng như thoát tục thì giờ nhuốm màu phàm tục. Bao nhiêu là những tham, sân, si… theo bước chân của cái gọi là “du khách về chiêm bái lễ Phật” tràn cả vào cửa chùa.
Không biết nguồn cơn nào mà quãng độ gần chục năm trở lại đây, tiền lẻ bỗng ào ạt đổ vào di tích tín ngưỡng. Cứ Tết đến, xuân về vào mùa lễ hội, nhiều người thường đổi tiền lẻ để… đi chùa. Những ngày sự xô bồ chưa tràn tới cửa chùa, hội hè đình đám còn yên ả, thì việc đi chùa rồi công đức chút đỉnh tiền giọt dầu vừa thiêng liêng vừa đáng quý, chứ giờ thì “giọt dầu” cũng có cả trăm đường ngàn lối. Vô tư thì ít mà mục đích thì nhiều.
Ban đầu, để quản lý tiền “giọt dầu”, Bộ VH-TT&DL yêu cầu các di tích tín ngưỡng vận động người dân bỏ tiền vào hòm công đức cho gọn gàng và tránh được hình ảnh phản cảm. Sau rồi, thì dẫn tới chuyện loạn luôn cả hòm công đức, một di tích người ta đặt nhan nhản các loại hòm, kiểu “thập diện mai phục”, thế là các nhà quản lý lại tiếp tục đau đầu. Bước tiếp theo là quy định số lượng hòm công đức.
Mỗi di tích chỉ dăm ba cái, đặt ở những ban thờ chính, kèm thêm là công tác vận động thuyết phục, tuyên truyền định hướng bằng chính các giáo lý của nhà Phật. Song, không ăn thua, bởi “tâm lý đám đông’, “tâm lý tốt lễ dễ van”, tâm lý sợ thần linh quở trách thần được ít, thần được nhiều, mà vào bất cứ nơi thờ tự nào người đi lễ cũng “chia đều” cho các thần, để không ai so bì... Chẳng biết tự lúc nào, “văn hóa tiền lẻ”, cách nghĩ “người trần mắt thịt”… ngày càng biến tướng, phình ra theo chiều hướng xô bồ, phản cảm, báng bổ thần linh, xúc phạm sự linh thiêng nơi cửa Phật tôn nghiêm.
“Nạn nhân” đau khổ nhất của nạn tiền lẻ đi lễ tính cho tới thời điểm năm 2016 này có lẽ là các vị La Hán chùa Bái Đính. Mùa hội 2016, người ta xếp cả hàng dài để xoa tiền vào tay, vào chân, vào thân tượng hay bất kỳ chỗ nào mà người đi lễ đủ tầm với… Thế rồi, thân thể những bức tượng đá trở nên lem nhem, chỗ thô ráp, chỗ bóng loáng lên.
Chẳng dừng ở đó, người ta đua nhau rắc tiền lẻ lên tượng, đặt vào lòng, dúi vào tay… mặc cho các vị La Hán “gân vận bàn tay mạch máu sôi”. Tháp chuông chùa Bái Đính cũng trở thành nơi được du khách ưa thích trải tiền, mỗi mùa hội, chùa đón cả vạn lượt khách/ngày. Chỉ cần mỗi người thả một tờ tiền thôi, thì gác chuông cũng đủ ngập.
Năm 2015, Bộ VH-TT&DL đã có những động thái kịp thời trước mùa hội, chấn chỉnh cơ bản việc rải tiền ở di tích. Vì thế, cứ ngỡ, nạn “hối lộ thần Phật” đã thuyên giảm nhưng hóa ra không. Đỡ được chút thôi, mùa hội năm nay mới bắt đầu được vài ngày đã thấy mọi thứ ở đâu vẫn nguyên xi ở đó. Có lẽ đã đến lúc, Bộ VH-TT&DL phối hợp cùng địa phương và các ngành liên quan cần có những việc làm kiên quyết hơn, lâu dài hơn để lập lại trật tự nơi lễ hội, đặc biệt là nạn bạ đâu rải tiền ở đó của du khách.
