Khô hạn, xâm nhập mặn bao trùm

ANTĐ - Các tỉnh khu vực Trung bộ, Tây Nguyên và Nam bộ đã và đang phải đối mặt với đợt hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt trong nhiều năm qua. Thậm chí, một số tỉnh khu vực Tây Nguyên đã hơn 7 tháng nay không có mưa.  

Khô hạn nghiêm trọng đang đe dọa cháy rừng hầu khắp cả nước

Đại hạn hán sẽ lặp lại

Ông Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, hiện nhiều nơi thuộc các khu vực Trung Trung bộ, Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Nam bộ đang đứng trước nguy cơ bị khô hạn nặng trong mùa khô năm nay vì trời ít mưa, lượng mưa nhỏ. “Khu vực ven biển Trung bộ phải đến tháng 8-2013 mới bắt đầu mùa mưa. Như vậy còn tới 6 tháng nữa, nhiều địa phương sẽ phải chịu cảnh khô hạn, thiếu nước tưới cho cây trồng như lúa, cà phê và nguồn nước cho các nhà máy thủy điện hoạt động, ngoài ra nguồn nước sinh hoạt cũng bị ảnh hưởng. Đó còn chưa kể mặn sẽ xâm nhập sâu hơn”. 

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương phân tích, các tỉnh miền Trung sẽ gánh chịu hạn hán nghiêm trọng. Hiện mùa mưa lũ ở khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Bình, Tây Nguyên và Nam bộ đã kết thúc. Khu vực từ Quảng Trị đến Bình Thuận đang ở thời kỳ cuối mùa và không còn khả năng xảy ra mưa lũ lớn. Trong khi đó, theo ông Đàm Hòa Bình, Vụ trưởng Vụ Quản lý công trình thuộc Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT), đến thời điểm này, các hồ thủy lợi ở miền Trung và Tây Nguyên đều thiếu hụt từ 30-50% so với dung tích thiết kế. Đặc biệt, hồ thủy lợi ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Đắk Lắk thiếu hụt tới 60-80%. 

Do hiện nay mưa chỉ xảy ra cục bộ, lượng mưa khá nhỏ nên theo nhận định của cơ quan khí tượng quốc gia, trong các tháng mùa khô năm 2013, dòng chảy trên các sông ở Thanh Hóa, Nghệ An thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 15-30%, các sông từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận thấp hơn từ 40-50%, khu vực Tây Nguyên ở mức xấp xỉ TBNN. Ngoài ra, dòng chảy trên sông Mê Kông thiếu hụt từ 30-45% so với TBNN. “Vì vậy, năm nay xâm nhập mặn sẽ xuất hiện sớm hơn so với mọi năm và mặn cũng xâm nhập sâu vào đất liền từ 40-60km, có nơi sâu hơn. Hiện tượng khô hạn trong năm 2013 có thể lặp lại tương tự như các đợt đại hạn kỷ lục vào năm 1998 và 2002”, ông Hải nói.

Mong một trận mưa “vàng”

Tại một số tỉnh khu vực Tây Nguyên như Đắk Lắk, Lâm Đồng nhiều tháng qua không có mưa xuống. Đại diện Trung tâm Khí tượng thủy văn Đắk Lắk cho biết, đến giữa tháng 2-2013, thời tiết ở hầu hết các vùng trên địa bàn tỉnh Kon Tum đều khô hanh, nắng nhiều và đã có thời gian hơn 100 ngày liên tục không có mưa. Cuối tháng 2 là thời gian mà nhu cầu dùng nước tăng mạnh, nhất là nước tưới cho sản xuất nông nghiệp. Người trồng cà phê nơi đây đang mong một trận mưa “vàng” trái mùa để cứu cây cà phê.

Cũng theo dự báo từ Trung tâm này, số ngày không mưa liên tục hoặc có mưa với lượng không đáng kể ở thành phố Kon Tum, các huyện Sa Thầy, Đăk Hà, Đăk Tô, Kon Rẫy, Ngọc Hồi và khu vực phía nam huyện Đăk Glei đã kéo dài từ 110 – 120 ngày; các vùng còn lại cũng từ 50 – 80 ngày, đồng thời nguồn nước từ các sông, suối hồ ao đang dần cạn kiệt nên tình hình hạn hán, thiếu nước sẽ gay gắt hơn trong thời gian còn lại của mùa khô 2012 – 2013. Trong khi đó, theo dự báo, năm nay sẽ không xuất hiện các trận mưa trái mùa vào khoảng thời gian này tại khu vực trên. Còn tại tỉnh Gia Lai, vừa qua đã xảy ra vụ cháy rừng diện rộng tại rừng phòng hộ Bắc Biển Hồ. Chính quyền địa phương đã phải huy động gần 1.300 người tham gia chữa cháy, cứu hộ. Sau gần 3 ngày, diện tích rừng bị thiệt hại trong vụ cháy lên tới gần 400ha. Cũng tại rừng phòng hộ Bắc Biển Hồ vào tháng 1-2013 đã xảy ra vụ cháy làm thiệt hại hơn 100ha rừng.

Bởi vậy, để giảm thiểu các thiệt hại do hạn hán gây ra cho sản xuất nông nghiệp đồng thời cân bằng kế hoạch phát điện tại các nhà máy thủy điện, ông Hải cho rằng các địa phương và cơ quan liên quan cần chủ động chỉ đạo triển khai ngay việc tích trữ nguồn nước, cần thiết thì nên chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng để phòng chống hạn hán.

Hạn hán, thiếu nước mùa khô 1997-1998 nghiêm trọng nhất, hầu như bao trùm cả nước. Lúa đông xuân, hè thu, lúa mùa bị hạn trên 750.000ha; cây công nghiệp và cây ăn quả bị hạn trên 236.000ha; 3,1 triệu người thiếu nước sinh hoạt. Tổng số thiệt hại về kinh tế khoảng 5.000 tỷ đồng. Mùa khô 2002-2003 diễn ra ở vùng Duyên hải Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Đông Nam bộ gây thiệt hại về mùa màng, gây cháy rừng trên diện rộng, trong đó cháy rừng lớn ở các khu rừng tự nhiên U Minh thượng và U Minh hạ. Hạn hán bao trùm hầu khắp Tây Nguyên. Ước thiệt hại không dưới 1.000 tỷ đồng.