Giám đốc điều hành Công ty Coca Cola trong lễ ra mắt nhà máy mới của công ty ở Myanmar
Tuyên bố của ông B. Obama được đưa ra nhân chuyến thăm của bà Suu Kyi - cố vấn quốc gia Myanmar, người thực tế là lãnh đạo quốc gia Đông Nam Á này. Ông B. Obama cũng thông báo Mỹ sẽ đưa Myanmar trở lại danh sách các nước được hưởng Hệ thống ưu đãi phổ quát (GSP), một cơ chế miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước nghèo và đang phát triển vào Mỹ.
Lệnh trừng phạt đối với Myanmar được Mỹ áp dụng từ cuối những năm 1990 nhằm đáp lại sự đàn áp của quân đội chính phủ với phong trào dân chủ của bà Suu Kyi. Hầu hết các biện pháp trừng phạt nhằm vào các tập đoàn do quân đội Myanmar điều hành, trong đó có lệnh cấm nhập khẩu ngọc bích và đá quý từ quốc gia Đông Nam Á này. Các doanh nghiệp Mỹ cũng bị cấm nhập khẩu các hàng hóa và đầu tư vào Myanmar.
Năm 2011, sau khi Myanmar thiết lập chính quyền dân sự, Washington đã gỡ bỏ hầu hết các lệnh trừng phạt vào nước này. Nhưng các công ty của Mỹ vẫn bị cấm trao đổi với các nhân vật cấp cao trong chính quyền quân sự và các nhà kinh doanh có mối quan hệ với chế độ trước đây. Những nhân vật này được coi là trở ngại đối với quá trình dân chủ hóa.
Tuy nhiên, những lợi ích kinh tế cùng yêu cầu của chiến lược “xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương” buộc Mỹ phải có điều chỉnh trong quan hệ với Myanmar. Đây cũng là bước đi trong ván cờ quan trọng của Mỹ tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhằm “kiềm chế Trung Quốc”, nước từng có quan hệ gắn bó với Myanmar.
Theo thống kê, thương mại với Trung Quốc hiện chiếm tới 1/3 tổng kim ngạch ngoại thương của Myanmar. Đầu tư của Trung Quốc tại Myanmar cũng chiếm 1/3 tổng đầu tư nước ngoài tại Myanmar. Bắc Kinh cũng giành được nhiều hợp đồng khủng ở Myanmar như dự án đường ống dẫn dầu và khí đốt, dự án đập thủy điện trị giá 3,6 tỷ USD ở Myitsone, mỏ đồng Letpadaung, tuyến đường sắt Myanmar - Vân Nam.
Gần đây nhất, nhằm duy trì ảnh hưởng với Myanmar, Trung Quốc đang triển khai xây dựng một cảng nước sâu trị giá 10 tỷ USD cùng một đặc khu kinh tế, tọa lạc ở đảo Maday thuộc thị trấn Kyaukphyu, bang Rakhine, phía tây Myanmar. Đây là một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm mở rộng hiện diện ra Ấn Độ Dương và Nam Á, cũng như khôi phục những đặc quyền từng được hưởng từ thời chính quyền quân sự Myanmar.
Dù các công ty đa quốc gia của Mỹ như Coca-Cola, Chevron hiện đã có mặt tại Myanmar nhưng Mỹ thậm chí không nằm trong top 10 quốc gia có đầu tư trực tiếp nước ngoài tại đây. Chính vì thế, tin tức về việc dỡ bỏ trừng phạt kinh tế đối với Myanmar đã được cộng đồng kinh doanh Mỹ chào đón một cách tích cực khi họ thấy tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Myanmar là một cơ hội phát triển thị trường tiềm năng.
Trước mắt, theo một quan chức Mỹ, 111 cá nhân và các công ty Myanmar sẽ được rút tên khỏi danh sách đen của Bộ Tài chính Mỹ. Những hạn chế đầu tư của giới quân sự cùng việc nhập khẩu hồng ngọc và ngọc bích cũng sẽ được dỡ bỏ. Hồi tháng 5 vừa rồi, Washington cũng đã loại bỏ 7 tập đoàn nhà nước của Myanmar ra khỏi danh sách đen thương mại của Mỹ và cho phép trung chuyển hàng hóa của Myanmar qua các cảng biển và cảng hàng không.
Những động thái trên cho thấy Mỹ đang tìm cách “lấy lòng” Myanmar trong bối cảnh Trung Quốc cũng đang tìm mọi cách giành ảnh hưởng với quốc gia Đông Nam Á này.
