Theo ghi nhận của cơ quan giám sát thuộc Quốc hội, giai đoạn 2011-2016, biên chế công chức, viên chức trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã được quản lý chặt chẽ hơn.
Tổng biên chế công chức trong các cơ quan, tổ chức hành chính Nhà nước từ Trung ương đến cấp huyện trong giai đoạn 2011-2016 có xu hướng giảm, đặc biệt là trong giai đoạn 2014-2016 với số lượng giảm trung bình mỗi năm khoảng hơn 4.000 biên chế và tiếp tục giảm trong năm 2017.
Tuy nhiên, số lượng người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc bộ, ngành, địa phương tăng nhanh (năm 2016 là 2.093.313 người, tăng so với năm 2011 là 121.736 người (5,8%). Giai đoạn từ năm 2015 đến ngày 31-12-2016, dù đã thực hiện tinh giản biên chế theo Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị nhưng số biên chế sự nghiệp vẫn tăng 5.401 người (tăng 0,24%), trong đó tăng mạnh ở các đơn vị sự nghiệp thuộc các bộ, ngành Trung ương. Cụ thể, tổng số viên chức thực tế có mặt vượt biên chế là 9.164 người (ở Trung ương sử dụng quá 24.443 người/201.901 biên chế (vượt 12,10%); ở địa phương là 15.279 người/1.891.412 biên chế.
Đáng chú ý, trong khi các văn bản của Đảng, Nhà nước đã xác định rõ yêu cầu kiên trì thực hiện chủ trương tinh giản biên chế, bảo đảm không làm tăng biên chế của cả hệ thống chính trị, một số bộ, ngành, địa phương vẫn tiếp tục đề nghị bổ sung biên chế như: Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, Bộ NN&PTNT, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam...
Tình trạng sử dụng lao động hợp đồng làm công việc chuyên môn không đúng quy định tại các bộ, ngành, địa phương vẫn diễn ra khá phổ biến với số lượng tính đến 30-11-2016 là 144.914 người. Như vậy, số lượng người làm việc theo hợp đồng lao động ký theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ở các bộ, ngành, địa phương vượt chỉ tiêu được giao đến 45.152 người (tăng 56,75% so với năm 2015).
Đối với đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố, mặc dù quy định là “mỗi thôn, tổ dân phố có một số chức danh (không quá 3 người) được hưởng phụ cấp hàng tháng từ ngân sách Nhà nước”, nhưng trên thực tế có rất ít địa phương thực hiện đúng (thường bố trí từ 5-7 người, có địa phương bố trí tối đa đến 13 người). Do số lượng nhiều nên mức phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách ở một số địa phương rất thấp, chỉ 0,2-0,3 mức lương cơ sở.
Cơ quan giám sát nhận định, việc tinh giản biên chế thực hiện đến hết năm 2016 vẫn còn rất hạn chế, chưa đạt mục tiêu đề ra, gây áp lực rất lớn cho các năm còn lại (từ nay đến năm 2021, mỗi năm phải tinh giản gần 2% biên chế mới đạt được yêu cầu được Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị đề ra).
Bên cạnh đó, việc tinh giản biên chế mới chỉ tập trung về số lượng mà chưa chú trọng tới việc cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức theo đề án vị trí việc làm. Đối tượng tinh giản được thống kê tập trung vào nhóm người nghỉ hưu trước tuổi (chiếm 90%), người hưởng chính sách thôi việc ngay hoặc hưởng chính sách chuyển sang các tổ chức không hưởng lương thường xuyên từ ngân sách Nhà nước, hưởng chính sách thôi việc sau khi đi học; chưa tinh giản được đúng đối tượng là người người có đạo đức công vụ, trình độ năng lực yếu kém.
