Tổng thống Obama đón Thủ tướng Nhật Abe tại Phòng Bầu dục trong Nhà Trắng
Trong bài phát biểu cùng ngày tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế ở Washington, Thủ tướng Abe nhấn mạnh: “Nhật Bản đã trở lại”. Chuyến công du Mỹ là dịp để ông thử nghiệm độ bền chặt của liên minh với Mỹ. Trong khi đó Tổng thống Obama khẳng định Nhật chắc chắn là một trong những đồng minh thân cận của Mỹ và liên minh của họ là nền tảng trọng tâm của ổn định an ninh khu vực châu Á Thái Bình Dương. Tổng thống Obama cũng nhấn mạnh ông và ông Abe đã có các cuộc thảo luận chi tiết về vấn đề an ninh, trong đó khẳng định quyết tâm chống các hành động khiêu khích của Triều Tiên. Tổng thống Obama cho biết: "Chúng tôi nhất trí rằng ưu tiên số 1 của 2 nước là đảm bảo tăng trưởng và mọi người đều có cơ hội thịnh vượng nếu nỗ lực làm việc. Chúng tôi sẽ thảo luận một loạt các vấn đề cũng như các biện pháp có thể tiến hành tại từng nước để thúc đẩy thương mại và tăng trưởng, tạo cơ hội lớn hơn nữa cho cả Mỹ và Nhật Bản”.
Về phần mình, Thủ tướng Abe khẳng định, lòng tin trong quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ đã được khôi phục và Tokyo sẽ tiếp tục hành động một cách điềm tĩnh trong tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Ông Abe cho biết, Nhật Bản và Mỹ sẽ hợp tác để đối phó một cách cương quyết với Triều Tiên, bao gồm cả các biện pháp trừng phạt về tài chính.
Về các hoạt động của Trung Quốc ở Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông, ông Abe cho rằng môi trường chiến lược ở khu vực châu Á Thái Bình Dương đang trở nên ngày một nghiêm trọng. Theo ông, Mỹ và Nhật phải bảo vệ các vùng biển tự do theo hiệp ước an ninh của hai nước, tạo ra trật tự theo luật pháp, chứ không phải bằng vũ lực. Ông cho biết thêm, ông đã nói với ông Obama rằng Nhật sẽ phản ứng kiềm chế đối với bất kỳ tình huống bất ngờ nào, như đã thực hiện trước đây.
Theo thông cáo báo chí của Nhà Trắng, Mỹ và Nhật Bản sẽ tiếp tục đàm phán về việc Nhật Bản tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), một thỏa thuận thương mại tự do do Mỹ khởi xướng với sự tham gia của một số nước châu Mỹ và châu Á, trong đó có Việt Nam. Chuyến thăm Mỹ của ông Shinzo Abe được coi là một nỗ lực thúc đẩy quan hệ đối tác an ninh giữa 2 nước trong bối cảnh tranh chấp về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư giữa Nhật Bản và Trung Quốc ngày một leo thang và Triều Tiên vừa thử hạt nhân lần thứ 3. Chuyến công du Mỹ thu được kết quả khả quan là lời khẳng định với cử tri Nhật Bản về khả năng đối ngoại của Thủ tướng Abe, bên cạnh các chính sách điều hành kinh tế được người dân đánh giá cao trong thời gian qua. Sự thống nhất về những vấn đề quốc tế trong nhiều cuộc hội đàm giữa các quan chức Nhật - Mỹ đã diễn ra cho thấy hai nước vẫn là đồng minh truyền thống quan trọng của nhau.
Phát biểu trước chuyến thăm, Thủ tướng Abe nói sự ủng hộ của Mỹ đóng vai trò thiết yếu đối với Nhật Bản trong việc giải quyết các vấn đề này. Trong một cuộc phỏng vấn, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe nói rằng việc thách thức các láng giềng về lãnh thổ đã trở thành nhu cầu “thâm căn cố đế” của Trung Quốc. Cuộc phỏng vấn được thực hiện ngay trước khi ông Abe tới Washington để hội đàm với Tổng thống Mỹ Barack Obama nhằm thúc đẩy liên minh Mỹ-Nhật. Trung Quốc đã yêu cầu phía Nhật giải thích về các bình luận đó. Dù phía Nhật nói rằng tờ báo Mỹ đã chuyển ngữ sai ý của Thủ tướng Abe thì lần nữa cho thấy mối quan hệ giữa 2 “người khổng lồ” châu Á đã trở nên căng thẳng. Một số nhà quan sát đã cảnh báo rằng các căng thẳng ngoại giao có thể đưa tới xung đột quân sự, dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng trong khu vực.
Hồi tháng trước, Nhật Bản cho biết một tàu chiến Trung Quốc đã ngắm bắn radar vào một tàu Nhật Bản và một tàu khác của Trung Quốc ngắm bắn vào một trực thăng. Thủ tướng Nhật Shinzo Abe gọi những hành động đó là “khiêu khích” và “nguy hiểm”. Hãng tin Kyodo dẫn một báo cáo của Cơ quan nghiên cứu Quốc hội Mỹ cho biết Mỹ có thể tham chiến trực tiếp nếu xảy ra một xung đột quân sự giữa Nhật Bản và Trung Quốc vì vấn đề tranh chấp đảo. Trả lời các phóng viên hôm 21-2, ông Danny Russel, Giám đốc cấp cao về khu vực châu Á thuộc Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ, cho biết tình hình quan hệ Nhật - Trung có ảnh hưởng không nhỏ tới Mỹ, cũng như tới các quốc gia khác trong khu vực. Theo ông Russel, ổn định tại Hoa Đông và rộng hơn nữa là khu vực Châu Á Thái Bình Dương là một trong những quan tâm hàng đầu của Mỹ. Còn theo giám đốc Công ty tư vấn địa chính trị Eurasia Group – ông Ian Bremmer thì trong bối cảnh hiện nay, Mỹ đang hành động theo cách chứng tỏ họ lo ngại về một thách thức Trung Quốc trong khu vực. Đây là nỗ lực chiến lược lớn nhất mà chính quyền Obama đang tham gia, nếu nhìn từ quan điểm chính sách đối ngoại.
