Gần 6,5 triệu người Việt sinh sống ở nước ngoài
Mới đây, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị toàn quốc tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW (năm 2004) và các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài. Tiếp đó, 20 kiều bào đến từ khắp năm châu đã về dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI. Kiều bào ngày càng tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Trong 20 năm gần đây, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã phát triển mạnh cả về quy mô và chất lượng. Từ 2,7 triệu người năm 2004 tại gần 90 quốc gia, hiện có gần 6,5 triệu người Việt sinh sống ở hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó 80% tại các nước phát triển. Vị thế và vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng được công nhận tại nước sở tại và trên trường quốc tế. Quan hệ gắn bó giữa đồng bào ở nước ngoài với trong nước ngày càng chặt chẽ, thực chất. Bên cạnh đó, kiều bào còn là nguồn lực kinh tế quan trọng. Từ năm 1993 đến 2024, kiều hối gửi về nước đạt trên 246 tỷ USD, tương đương tổng vốn FDI giải ngân cùng kỳ. Việt Nam luôn nằm trong nhóm 10 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất thế giới. Bên cạnh đó, tính đến cuối năm 2024, có 442 dự án đầu tư của kiều bào với tổng vốn đăng ký 1,725 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh vực chế biến – chế tạo, bất động sản, du lịch… Những dự án này tạo việc làm, chuyển giao công nghệ và mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam.
Chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là coi cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời và là nguồn lực quan trọng của cộng đồng dân tộc Việt Nam; thể hiện rõ tình cảm và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của đồng bào, từ đó động viên, khích lệ đồng bào ta tiếp tục nỗ lực vươn lên, khơi dậy tiềm năng, phát huy nguồn lực to lớn và tinh thần yêu nước, hướng về quê hương. Nhiều năm qua, công tác tham mưu, xây dựng, bổ sung, sửa đổi các quy định pháp luật, đề xuất chủ trương, chính sách mới bảo đảm quyền lợi của kiều bào thiết thực và hiệu quả đã được triển khai tích cực. Các quy định pháp luật liên quan đến quốc tịch, xuất nhập cảnh, cư trú; các Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Nhà ở được sửa đổi với nội dung thông thoáng hơn, tạo điều kiện cho đồng bào ta ở nước ngoài hưởng những quyền lợi và nghĩa vụ gần với người trong nước, khuyến khích bà con đầu tư, kinh doanh trong nước.
Nhiều hoạt động gắn kết kiều bào với trong nước được tổ chức thường xuyên như “Xuân Quê hương”, Trại hè Thanh niên kiều bào, thăm Trường Sa, nhà giàn DK... Các hoạt động giữ gìn văn hóa, đặc biệt là tiếng Việt, được thúc đẩy mạnh mẽ. Những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về đại đoàn kết dân tộc, đã tạo thêm niềm tin và phấn khởi, tăng cường gắn kết giữa bà con kiều bào với đất nước.
“3 đột phá” trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài
Quan tâm, tạo điều kiện để cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài phát triển, gắn bó với đất nước là chủ trương xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta. Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 36/2004 của Bộ Chính trị và các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nêu rõ “3 đột phá” trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới. Thứ nhất, phát huy mạnh mẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đi đôi với bảo vệ quyền lợi chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Thứ hai, xây dựng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài phát triển bền vững, nhanh về số lượng, mạnh về chất lượng, gắn bó chặt chẽ với quê hương, đất nước. Cuối cùng là khơi thông, huy động hiệu quả mọi nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước, nhất là trong các lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và các đột phá chiến lược.
Thủ tướng nhấn mạnh các chủ trương, chính sách cần hướng đến “Nhà nước kiến tạo - cộng đồng tiên phong - trong, ngoài đồng hành - đất nước giàu mạnh - bạn bè quý mến - nhân dân hạnh phúc”. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật cho người Việt Nam ở nước ngoài và công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Trong đó, tiếp tục tạo điều kiện để người Việt Nam ở nước ngoài tham gia đời sống chính trị - kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm quyền, lợi ích và nguyện vọng chính đáng của bà con; quan tâm tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng các sáng kiến, ý tưởng, hiến kế của cộng đồng kiều bào trong xây dựng, sửa đổi chính sách, pháp luật...
Những chủ trương, chính sách và việc làm cụ thể của Đảng và Nhà nước đã nhận được đánh giá tích cực của kiều bào. Đánh giá về cách Đảng và Nhà nước tạo diễn đàn cho kiều bào tham gia đóng góp vào các công việc của đất nước, chẳng hạn như các đợt lấy ý kiến về các nghị quyết, dự thảo văn kiện Đại hội Đảng, ông Nguyễn Duy Anh - Chủ tịch danh dự Hội người Việt tại Fukuoka khẳng định điều đó cho thấy tư duy cởi mở, tiến bộ và nhất quán trong chính sách đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đồng thời thể hiện rõ quan điểm coi kiều bào là bộ phận không tách rời của dân tộc, là đối tượng được chăm lo và đồng thời là chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng, phát triển đất nước.
Trên cương vị Chủ tịch Hội trí thức và chuyên gia Việt Nam tại Australia (VASEA), Giáo sư Nghiêm Đức Long - Giám đốc Trung tâm môi trường và nước thuộc Đại học Công nghệ Sydney (UTS) cho biết, các chuyên gia, trí thức trong VASEA nhìn chung đều có mong muốn chân thành được đóng góp cho quê hương, đất nước bằng tri thức, kinh nghiệm và mạng lưới chuyên môn tích lũy trong môi trường quốc tế. Tâm tư chung của nhiều trí thức kiều bào là được lắng nghe, được tin tưởng và được tham gia đúng với chuyên môn, qua đó bảo đảm các đóng góp mang lại giá trị thực chất và lâu dài.
Là một người con đất Việt đang sinh sống tại Australia, chị Hồng Jackson - Chủ tịch Hội Phụ nữ Việt tại bang Tây Australia cho rằng, nhiều đợt lấy ý kiến gần đây, như về Luật Đất đai hay Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, đã chạm đến những vấn đề mà kiều bào rất quan tâm. Đây là những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền lợi, cơ hội đầu tư, cũng như khả năng gắn kết lâu dài của kiều bào với quê hương. Chị Hồng Jackson cũng gợi ý nên mở rộng thêm các kênh tham vấn chuyên sâu theo từng nhóm đối tượng như doanh nhân, trí thức, phụ nữ, người trẻ, để tiếng nói của kiều bào được thể hiện đa dạng và sát thực tế hơn.
