Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam ra mắt tập thơ song ngữ "Dưới bóng ô liu"

Sáng 16/12, tại trụ sở Nhà xuất bản Hội Nhà văn, đã diễn ra lễ ra mắt hai tập sách “Dưới bóng ô liu” của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, và “Hòn đá của Murad” của tác giả Murad Sadani, Chủ tịch Hội Nhà văn Palestine.

Tác phẩm "Dưới bóng ô liu" ra đời sau chuyến đi thực tế tại đất nước Palestine của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều vào tháng 5/2023. Tập thơ là lời nguyện cầu hoà bình, kêu gọi sự thức tỉnh nhân tính để thắp lên hi vọng, nguyện cầu về tự do và những điều tốt đẹp mà người Palestine xứng đáng được hưởng.

Các bài thơ trong "Dưới bóng ô liu" với các góc nhìn khác nhau, cùng tạo nên một bức tranh toàn cảnh về số phận bi kịch của vùng đất Palestine, nơi chiến tranh, tôn giáo, chính trị và máu đổ hòa vào nhau, tạo thành một biên niên sử của máu và nước mắt.

Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến nhận xét về tập thơ. Theo ông, tính ẩn dụ và biểu tượng trong thơ Nguyễn Quang Thiều tạo nên không gian nghệ thuật vừa tĩnh lặng vừa bức bối như một bức tranh đẹp bị khoét thủng bởi chiến tranh. Ngôn ngữ thơ của ông mang sắc thái tụng ca và nguyện cầu, với nhịp điệu thong thả, ngân dài, như lời rì rầm của ký ức và dự cảm. Nhiều đoạn thơ gợi liên tưởng đến văn chương tôn giáo, với các từ ngữ như: “Rửa tội”, “Thánh”, “Thiên đường”, “nguyện cầu”, “máu”, “giấc mơ”… Điều đó làm tăng chiều sâu tâm linh và nhân bản, giúp thơ vượt qua ranh giới thời sự để bước vào địa hạt của tư tưởng và lương tri.

Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến nhấn mạnh, Nguyễn Quang Thiều không viết những bài thơ để kể lể hay than khóc. Thơ ông là tiếng nói đầy giận dữ và đau đớn của một nhân chứng, của một người không chấp nhận im lặng trước bất công. Thông điệp xuyên suốt qua các bài thơ như sự khẳng định: Không có dòng nước nào rửa sạch được tội lỗi chiến tranh, chỉ có nước mắt và máu mới làm được điều đó. Cái đẹp vẫn tồn tại, nhưng nó bị vây quanh bởi súng đạn, hàng rào thép gai và sự đe dọa.

Còn "Hòn đá của Murad" của tác giả Murad Sadani, Chủ tịch Hội Nhà văn Palestine được viết vào tháng 11/2023, trước hiện thực đầy ám ảnh, từ bên trong mỗi người Palestine, trong mỗi đôi mắt khát khao được sống, thơ ca xuất hiện và trở nên đanh thép hơn bao giờ hết. Tập thơ được viết với tất cả những bi thương, khát vọng bất diệt chất chứa bên trong một người Palestine.

Tập thơ là một bản trường ca, tùy bút giàu chất triết luận và biểu tượng, trong đó nhà thơ lấy hòn đá làm trung tâm để suy tư về nguồn cội, bản sắc, ký ức và nỗi đau của con người Palestine. Sinh ra từ ngôi làng Deir Sudan giữa núi đồi Ramallah, tác giả gắn đời mình với đá, núi, thung lũng và đất sét - những yếu tố vừa cụ thể của địa lý, vừa mang ý nghĩa tinh thần sâu xa. Đá không chỉ là vật thể tự nhiên mà trở thành ngôn ngữ được mã hóa, nơi cất giấu lịch sử, tình yêu, mất mát và khát vọng tự do.

Toàn bộ tác phẩm là cuộc đối thoại giữa địa lý và lịch sử, giữa nỗi buồn và vẻ đẹp, khẳng định thơ ca như một hành vi tồn tại và đấu tranh, nơi con người tái sinh từ chính những gì cứng rắn và khắc nghiệt nhất.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho rằng, thơ của Nguyễn Quang Thiều và Murad Sudani không bị giới hạn bởi biên giới ngôn ngữ hay địa lý, mà trực tiếp chạm tới cảm xúc nhân loại bằng nỗi đau, sự trắc ẩn và tinh thần nhân văn sâu sắc.