- Đánh giá "không khí Hà Nội ô nhiễm nhất thế giới" thiếu khách quan
- Dự báo thời tiết: Bắc bộ vẫn nắng hanh khô, chất lượng không khí chưa được cải thiện
- Chuyên gia bệnh viện Bạch Mai hướng dẫn người dân Thủ đô bảo vệ sức khỏe, chống ô nhiễm không khí
Khu vực nào chỉ số không khí kém nhất?
Sáng 1/10, thông tin về chất lượng không khí Hà Nội, ông Nguyễn Văn Tài, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ TN-MT cho biết, từ ngày 12/9 đến ngày 29/9, chất lượng không khí tại Hà Nội liên tục có những ngày nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép của quy chuẩn Việt Nam. Tuy nhiên, các thông số khác như NO2, O3, CO, SO2 vẫn nằm trong giới hạn cho phép.
Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn TP Hà Nội (1 trạm của Tổng cục tại Nguyễn Văn Cừ và 11 trạm của TP Hà Nội, 1 trạm của Đại sứ quán Mỹ) đo được trong khoảng thời gian trên, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng gia tăng.
Trong các ngày 15-17/9 và 23-29/9, có đến 75% giá trị PM2.5 trung bình 24h của các trạm vượt quy chuẩn Việt Nam.
Chất lượng không khí Hà Nội kém do hiện tượng nghịch nhiệt, giao mùa
Đặc biệt, trong các ngày từ 25-29/9, toàn bộ các trạm đều có giá trị PM2.5 trung bình 24h vượt quy chuẩn Việt Nam.
Kết quả tính chỉ số AQI tại các trạm trong các ngày từ 12-29/9 cho thấy, chỉ có 5/18 ngày có AQI ở mức trung bình, các ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (AQI >100). AQI có xu hướng gia tăng và duy trì ở các mức cao trong các ngày từ 23-29/9, nhiều trạm AQI ngày đã tăng cao gần tới mức xấu, đặc biệt trong ngày 29/9 còn ghi nhận giá trị AQI ngày của trạm Đại sứ quán Mỹ vượt mức xấu.
Các khoảng thời gian ghi nhận giá trị PM2.5 tăng và duy trì ở mức cao thường là đêm và sáng sớm. AQI giờ những khoảng thời gian này cũng ở mức kém, thậm chí có những giờ lên đến mức xấu (AQI>200).
Đặc biệt, trong sáng các ngày liên tiếp từ 25-30/9 ghi nhận một số trạm AQI giờ đã vượt ngưỡng 200, ở mức xấu.
Tuy nhiên, AQI giờ ở mức xấu chỉ có tại một số vị trí và có tính thời điểm. Đó là các trạm Hoàn Kiếm, Thành Công, Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu, Minh Khai, Đại sứ quán Mỹ và 556 Nguyễn Văn Cừ, tập trung vào khung giờ từ 0-6h.
Vì sao ô nhiễm gia tăng?
Theo ông Nguyễn Văn Tài, qua theo dõi diễn biến từ năm 2010 đến nay cho thấy, nồng độ bụi PM10 và bụi PM2.5 có xu hướng giảm. Đối chiếu với kết quả quan trắc từ trạm của Đại sứ quán Mỹ trong giai đoạn 2016-2018 cũng cho thấy, xu hướng tương ứng đối với nồng độ bụi PM2.5.
So sánh nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng qua các năm từ 2013-2019 cho thấy, nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng năm 2019 có xu hướng giảm qua các năm. Riêng tháng 9, nồng độ bụi tăng mạnh so với các tháng trước đó và so với cùng kỳ các năm từ 2015-2018.
Ông Tài lý giải, xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại các thành phố phía Bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu. Nhận định sơ bộ, nguyên nhân PM2.5 tăng cao do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía Bắc khuếch tán xuống phía Nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.
Đặc biệt vào thời gian sáng sớm, là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM2.5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn.
Bên cạnh đó, trong những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.
Lãnh đạo Tổng cục Môi trường khuyến cáo, trong khoảng thời gian này và những ngày tiếp theo, với đặc điểm thời tiết giao mùa, ban ngày nắng khá mạnh, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng nghịch nhiệt vẫn có thể tiếp diễn, nồng độ bụi PM2.5 có thể vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao tại một số thời điểm trong ngày, nhất là vào buổi sáng và đêm. Do vậy, người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời, nếu có nhu cầu ra ngoài cần trang bị khẩu trang, đeo kính che mắt.
Về các thông tin liên quan chất lượng không khí tại Hà Nội được Air Visual, PAM Air, GreenID đưa ra… ông Nguyễn Văn Tài cho rằng, "độ tin cậy không cao".
"Để đưa ra được các thông số chính xác về chất lượng không khí, phải có hệ thống, mạng lưới các điểm quan trắc, chương trình quan trắc với máy móc thiết bị hiện đại. Thông tin thu được từ trạm quan trắc sau đó còn phải được kiểm nghiệm, xử lý, xác định... Nếu không có mạng lưới rộng khắp, thì kể cả thông số đo được là chính xác thì cũng chỉ là tại một điểm đo đó, không đại diện được cho cả thành phố Hà Nội" - ông Nguyễn Văn Tài nói.
Cảnh báo người dân về một số thiết bị cầm tay được cho là có thể đo được ô nhiễm không khí, ông Nguyễn Văn Tài đưa ra một thiết bị đang báo AQI trong phòng làm việc có bật điều hòa không khí là 133 và khi có tác động (thổI vào máy) thì chỉ số này còn vọt lên cao hơn rất nhiều. "Các dạng thiết bị này là không đủ độ tin cậy, không được kiểm định" - ông Nguyễn Văn Tài nói.
