Vào tháng 9/2018 đã xảy ra một vụ việc cực kỳ nghiêm trọng, khi chiếc máy bay trinh sát điện tử Il-20 ELINT của Nga bị tên lửa phòng không S-200 của Syria bắn rơi ngoài khơi Địa Trung Hải.

Nga cáo buộc rằng Không quân Israel phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về sự việc trên, khi máy bay chiến đấu của họ đã cố tình gài bẫy để phòng không Syria bắn nhầm.

Ng khẳng định hành động của Israel đã vượt ra ngoài mọi thỏa thuận không làm hại lẫn nhau trước đó và khiến Moskva phải có động thái đáp trả đích đáng.

Hành động cụ thể được Moskva đưa ra chính là cấp tốc chuyển giao tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-300PM cho Syria, đồng thời tổ chức huấn luyện kíp trắc thủ địa phương làm chủ khí tài trong thời gian ngắn.

Nga cho biết với S-300 trong tay, lực lượng phòng không Syria hoàn toàn đủ sức khóa chặt bầu trời và không để cho máy bay chiến đấu Israel có thể tự do hoạt động như trước.

Kể từ giờ trở đi, Nga sẽ không làm ngơ trước các cuộc không kích của máy bay chiến đấu Israel vào trong lãnh thổ Syria nữa mà tổ hợp S-400 Triumf của họ sẽ liên kết chặt chẽ và cung cấp tham số mục tiêu cho đối tác.

Tưởng như thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Israel đã chính thức bị xóa bỏ, từ giờ trở đi Moskva sẽ đứng hẳn về phía Damascus chứ không còn "mặc cả" trên lưng đồng minh nữa thì lại có diễn biến đầy bất ngờ.

Ngày 17/1, Quân đội Israel cho biết các sĩ quan cao cấp của nước này và quan chức Quân đội Nga đã đạt được cơ chế phối hợp các hoạt động quân sự tại Syria.

Thông báo trên đã được Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đưa ra sau một loạt các cuộc họp giữa phái đoàn Nga và Israel tại Jerusalem kết thúc cùng ngày.

Hai bên đã thỏa thuận cách thức cải thiện cơ chế ngăn ngừa xung đột giữa lực lượng hai quốc gia ở khu vực phía Bắc Syria, cũng như trong hoạt động của IDF chống lại sự hiện diện của Iran và việc trang bị vũ khí cho lực lượng Hezbollah tại Syria.

Như vậy kể từ sau khi chiếc máy bay trinh sát Il-20 của Nga bị bắn hạ trên bầu trời Syria do tiêm kích Israel gài bẫy hồi tháng 9/2018, Tel Aviv và Moscow đã đạt được thỏa thuận đầy đủ về nối lại phối hợp quân sự.

Điều đó cũng đồng nghĩa rằng từ nay máy bay chiến đấu Israel lại có thể tự do oanh kích các mục tiêu trên đất Syria mà không phải lo ngại đến tổ hợp phòng không S-400, miễn là tránh xa các vị trí đóng quân của Moskva.

Bên cạnh đó, không loại trừ khả năng để tránh xâm phạm lẫn nhau, Nga còn cung cấp cho Israel những biện pháp để hạn chế năng lực của tổ hợp phòng không S-300PM trong tay Syria.

Về phía chính quyền Damascus, chắc hẳn họ đang cảm thấy hụt hẫng và kèm theo cả tức giận khi một lần nữa lại bị đồng minh thân thiết nhất mặc cả trên lưng.

Nhưng với vị thế của Tổng thống Bashar al-Assad vào thời điểm hiện tại thì có lẽ Syria chẳng còn cách nào khác ngoài việc nhắm mắt làm ngơ và tiếp tục phải hứng chịu các vụ oanh kích từ Không quân Israel.

Đây có thể xem như bài học sinh động nhất về việc chủ quyền quốc gia phải do chính mình quyết định chứ không thể trông chờ vào nước ngoài, dù cho đó là đồng minh thân thiết nhất.