Việc bán và quản lý vé tàu còn nhiều bất cập

ANTĐ - Lâu nay, việc bán vé trong ngành đường sắt còn nhiều bức xúc, nhất là trong những dịp nghỉ lễ, Tết. Hàng loạt tồn tại trong việc bán vé, quản lý, chi phí vận tải và cơ sở xây dựng giá vé hành khách tàu hỏa đã được Bộ GTVT chỉ ra.

Giá vé tàu dịch vụ gia tăng đang bị “khống chế” bởi các đơn vị thuê trọn gói?

Vé vẫn bán bằng hình thức viết tay

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, một số quy định về bán vé, quản lý bán vé của Đường sắt Việt Nam đã không còn phù hợp, làm hạn chế việc sử dụng hệ thống bán vé qua mạng, hạn chế độ linh hoạt trong bán vé… Cụ thể, hiện nay, việc bán vé tại ga là chủ yếu nhưng không công khai các thông tin về số lượng vé còn lại cũng như kế hoạch bán vé; chưa có hình thức bán vé qua mạng, thanh toán qua thẻ, sử dụng vé điện tử, chủ yếu vẫn bán vé bằng thủ công. Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội (Cty VTĐS) còn 114 ga/194 ga bán vé bằng hình thức viết tay. Hình thức bán vé trực tuyến chưa thực sự hướng tới phục vụ tốt hành khách. “Đưa vé lên mạng cũng chỉ là để đặt chỗ, hành khách vẫn phải ra ga, đại lý nhận vé; không công khai lượng chỗ, vé còn tồn cho hành khách trên mạng”, lãnh đạo Bộ GTVT chỉ rõ.

Các đại lý bán vé của ngành đường sắt phân bổ và tập trung không đồng đều, làm hạn chế tác dụng mạng lưới đại lý này. Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông dẫn chứng, tại khu vực miền Nam có 36 đại lý nhưng số lượng đại lý bán vé tập trung ở TP Hồ Chí Minh nhiều (22/36 đại lý). Một số khu vực, một số tỉnh miền Tây Nam bộ, Tây Nguyên, Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, dân cư đông, đặc biệt ở các khu công nghiệp có nhu cầu đi lại bằng tàu hỏa cao thì chưa có đại lý. 

Hiện nay, giá vé các tuyến địa phương do Cty VTĐS Hà Nội và Cty VTĐS Sài Gòn công bố theo phân cấp. Tuy nhiên, trong nguyên tắc xây dựng giá vé hành khách, ngành đường sắt Việt Nam chưa thực sự tính đúng, tính đủ ở một số chi phí lớn như tiền lương, chi phí khấu hao. Do vậy, thu của Đường sắt Việt Nam không đủ tái đầu tư hợp lý. 

Đường sắt phải kiểm điểm

Tuyến Hà Nội - Lào Cai là tuyến có lượng khách đi lại lớn đặc biệt vào các ngày lễ, Tết, cuối tuần nhưng tổ chức chưa linh hoạt. Công ty VTĐS Hà Nội là đơn vị được Đường sắt Việt Nam phân cấp quản lý kinh doanh và ban hành giá cước hành khách tuyến Hà Nội - Lào Cai.  Tuy nhiên, nhiều năm nay ngành đường sắt đã cho các công ty thuê toa trọn gói để kinh doanh. Năm 2013 có 17 doanh nghiệp tham gia. Lượng toa, giường nằm mềm, điều hòa cho thuê chiếm 62/76 toa, trong đó 42 toa do các đơn vị cải tạo toa ngồi thành có giường nằm, điều hoà. Một số công ty sau khi ký hợp đồng đầu tư cải tạo toa xe đã nhượng lại quyền khai thác cho các đơn vị khác. Do lượng khách đi lại không đều, nên hình thức cho thuê trọn gói khó tránh khỏi xung đột về cung, cầu, tạo ra bức xúc trong dư luận xã hội vào những lúc cao điểm. 

Ông Nguyễn Ngọc Đông đánh giá, việc xã hội hóa hiện không có quy định (quy chế). Trong khi đó, việc công bố giá vé dịch vụ gia tăng lại để cho các doanh nghiệp thuê toa trọn gói công bố và không bán vé ở ga mà bán ở trụ sở công ty không được đăng ký. Chất lượng toa xe còn thấp, đặc biệt là các toa tàu tuyến địa phương; chất lượng phục vụ hành khách chưa đạt yêu cầu như: vệ sinh môi trường, chăn ga, gối đệm... Thực tế, Luật quy định, Cty VTĐS Hà Nội là doanh nghiệp duy nhất ở phía Bắc đủ điều kiện kinh doanh vận tải hành khách bằng đường sắt, được phép công bố giá vé và phải tuân thủ các quy định về bán vé, quản lý bán vé.

“Các tồn tại nêu trên thuộc trách nhiệm của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, Cty VTĐS Hà Nội và Cty VTĐS Sài Gòn”, lãnh đạo Bộ GTVT kết luận. Tại các Ga Hà Nội, Lào Cai, Sài Gòn phải thu hồi diện tích mặt bằng kinh doanh dịch vụ tại tầng 1 để tập trung cho việc bán vé, tiếp đón hành khách và đảm bảo an toàn thoát hiểm cho hành khách.

Bộ GTVT cũng yêu cầu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam kiểm điểm, rút kinh nghiệm, khắc phục những tồn tại trên. Chỉ đạo Cty VTĐS Hà Nội và Sài Gòn rút kinh nghiệm việc chưa thông báo công khai các thông tin về số lượng vé còn tồn; để các doanh nghiệp thuê xe trọn gói công bố giá vé dịch vụ gia tăng và tổ chức bán...

“Việc sử dụng Giấy đi tàu việc riêng không đúng quy định của Cty VTĐS Hà Nội làm mất nguồn thu của ngành đường sắt Việt Nam trong 2 năm (2011 và 2012) là 1,604 tỷ đồng. Bộ GTVT yêu cầu chấm dứt chính sách hỗ trợ, miễn giảm giá vé bằng hình thức Giấy đi tàu việc riêng. Trường hợp đặc biệt phải được sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ GTVT”, ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ GTVT yêu cầu.