Kiếm tiền sạch từ nơi dơ bẩn nhất

ANTĐ - Mặc thời tiết mưa nắng, mặc cho mọi người nhìn ông với đầy vẻ ái ngại và mặc cho cuộc sống vẫn hiện hữu những khó khăn, đói nghèo, ông Nguyễn Văn Hoàng vẫn hãnh diện và tràn đầy niềm tin vào cuộc sống. Cực khổ là vậy, không lúc nào ông cảm thấy chán nản và có ý định bỏ nghề, bỏ những dòng kênh đen đã bao phủ cuộc đời ông trong suốt gần 40 năm qua.

Có lẽ, từ lâu lắm rồi người dân sống trong con hẻm 295, đường Tân Hòa Đông, phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân, TP.HCM đã quá quen thuộc với hình ảnh một người đàn ông dáng gầy, đạp chiếc xe ba gác cọc cạch, dường như không thể cũ hơn đi mò tìm phế liệu dưới những dòng kênh nước bẩn. Trên giấy tờ, người đàn ông đó tên là Nguyễn Văn Hoàng (SN 1964), nhưng người ta lại hay gọi ông một cách gần gũi là ông Hoàng “ve chai”. 

Cơ cực mưu sinh 

Trong một dịp tình cờ đi ngang qua dòng kênh nhỏ không tên ở  quận Bình Tân, chúng tôi bắt gặp một người đàn ông đang cần mẫn mò mẫm giữa dòng kênh nước đen ngòm với đầy rác thải. Trong dòng nước đen kịt, mùi hôi xộc lên nồng nặc khiến ai đó bất chợt đi qua cũng có cảm giác buồn nôn, nhưng người đàn ông kỳ lạ ấy vẫn cặm cụi mò mẫm. Hỏi ra mới biết, ông vất vả giữa dòng nước đầy chất bẩn như thế là để mò phế liệu, để kiếm sống. Đúng là trần gian còn một thứ nghề. Cảm thấy lạ với cái nghề mưu sinh gian truân này, chúng tôi từ việc quan sát đã theo dấu chân ông để bắt chuyện. Người đàn ông cho biết mình là Hoàng “ve chai”, đã theo nghề mò tìm rác dưới các con kênh được hơn 36 năm.

Trong lúc trò chuyện, ông Hoàng vẫn không ngớt làm việc, tiếp tục mò mẫm, thỉnh thoảng đưa tay bóp thử một mảnh nhựa, thanh sắt, tìm được thì cho vào chiếc thau nhôm được ông buộc vào bụng. Cứ như thế, ông Hoàng “ve chai” đi dọc bờ bên phải, rồi lộn ngược sang bờ bên trái kênh, đôi chân ông chìm trong chất bùn đến gần đầu gối, đôi mắt chăm chú nhìn vào lớp bùn bẩn trên mặt kênh. Dưới chân, đầy vật bén nhọn với những nguy hiểm và mùi hôi thối khó chịu, nhưng ông vẫn bình thản làm việc.

“Tôi đi mò phế liệu ở chỗ nào cũng có bạn, có người quen để nói chuyện hỏi thăm. Hành trang làm việc mỗi ngày của tôi chỉ có chiếc xe ba gác cũ và hai cái thau nhôm” - ông Nguyễn Văn Hoàng tâm sự - “Ban đầu khi ngâm mình dưới các con kênh hôi thối tôi cũng lo lắm, sợ bị nhiễm bệnh, rồi người qua đường bàn tán chế giễu, lâu ngày rồi cũng thành quen. Làm nghề này không sợ mặc cảm và cũng không bỏ nghề được, vì sống với nghề này bao năm nay quen rồi, có ai nhìn cũng chỉ thoáng qua, tôi vô tư, miễn là kiếm đồng tiền một cách sạch sẽ bằng chính sức lao động của mình là được rồi”…

Sau khi mò phế liệu ở kênh này xong, ông Hoàng đem chất lên xe rồi lại tiếp tục rong ruổi qua những tuyến kênh khác. Điểm ông mò phế liệu thường là tuyến kênh Tân Hóa - Lò Gốm, đến những con kênh gần khu vực Đầm Sen rồi xuôi về kênh Tân Hiệp, quận Tân Phú. Có những đoạn kênh ông đến dày đặc rác, ở đó người ta xả nước thải, vứt đủ thứ trên đời xuống, muốn tìm được phế liệu, ông phải len lỏi vào những “thảm” rác ấy để tìm kiếm, bới móc tất cả những gì có thể bán được.

Giữa bao nhiêu mùi xú uế của rác, mùi hôi thối của nước thải, ông vẫn trầm mình trong đó, bình thản, cặm cụi với công việc của mình. Gắn cuộc đời với cái nghề cực nhọc này, ngoài việc phải chịu dơ bẩn thì cũng gặp không ít rủi ro, dưới chân ông, trong lớp bùn dày đặc kia, có biết bao là vi khuẩn độc hại và vật sắc nhọn, nguy hiểm rình rập bất kỳ lúc nào, minh chứng là bàn tay ông chi chít vết sẹo do những vật sắc nhọn để lại. “Thường là đứt cẳng tay, cẳng chân. Nhớ nhất là những năm 1983-1984 gì đó, tôi nhặt phế liệu dưới kênh thì có cây sắt ló ra cắt trúng chân làm máu tuôn ra phải đi bệnh viện khâu 18 mũi và nghỉ ở nhà cả tháng trời để điều trị. Vậy là tháng đó đói luôn”, ông Hoàng kể. 

Kiếm tiền sạch giữa chốn bùn nhơ

Châm vội điếu thuốc lá, hút để xua đi mùi xú uế khi vừa bước lên khơi dòng kênh, ông Hoàng nhanh chóng thu dọn mớ phế liệu mình vừa nhặt được lên xe ba gác. Đến lúc này, chúng tôi mới có dịp quan sát ông kỹ hơn, trước mặt là người đàn ông với nước da ngăm đen, rắn rỏi, khuôn mặt hiện lên vẻ khắc khổ, lam lũ. Buông tiếng thở dài, ông bắt đầu kể câu chuyện nghề quanh những con kênh Sài thành. Sinh ra và lớn lên trong gia đình nghèo, ông Hoàng không được đi học, đến giờ này, ông vẫn không biết đọc, biết viết.

Trầm ngâm một lúc, ông Hoàng kể: “Thuở đó còn nhỏ thì tôi đi trông xe, đi đánh giày, lúc lớn hơn thì đi nhặt phế liệu, rồi nối “nghề” của gia đình. Nhà tôi có trên ba đời gắn với nghề này rồi, đến bây giờ, gia đình đã truyền tới em út rồi con cháu luôn”.

Theo nghề từ năm 15 tuổi, ban đầu ông Hoàng cùng với đám em nheo nhóc đi nhặt những vỏ lon, mảnh phế liệu để kiếm sống. Khi thấy số tiền kiếm được chẳng đủ để trang trải cơm-áo-gạo-tiền, ông một mình dò dẫm xuống các con kênh gần nhà để mò tìm, hy vọng có thêm thu nhập. Ngày nào cũng vậy, cứ đều đặn không kể nắng hay mưa, 7 giờ sáng ông bắt đầu ngày làm việc và kết thúc vào 2 giờ chiều.

Siêng năng, cần mẫn là vậy, mà công việc cũng chỉ giúp ông đắp đổi qua ngày để nuôi vợ con và mẹ già. Nhưng đối với ông Hoàng, đồng tiền ông kiếm được là đồng tiền sạch, cái sạch kiếm được từ những nơi dơ bẩn nhất thành phố này, mặc cho dòng nước đen kịt hôi hám và bao hiểm nguy chờ đợi, ngày ngày bủa vây khắp cơ thể ông. 

Sau hàng chục năm vật lộn mưu sinh trên những dòng kênh đục ngầu ở TP.HCM, ông cần mẫn, chắt chiu từng đồng. Mỗi ngày cũng kiếm được từ vài chục đến trên 100.000 đồng. Nhờ nỗ lực của mình, với số vốn tích được từ nghề nhặt phế liệu, ông Hoàng cũng đã mua được căn nhà ở hẻm 295, đường Tân Hòa Đông, phường Bình Trị Đông.

Ông Hoàng cười tự hào như khoe: “Khi đó tích góp với đi vay tôi mới mua được cái nền để làm nhà. Ngày đó cũng chỉ mua với giá 2.050.000 nghìn đồng thôi. Đất đó xưa là đất trũng ngập nước, rẻ nên dân nghèo như tôi mới mua được chứ”. Cả cuộc đời gắn bó với nghiệp nhặt phế liệu, dù chẳng khá giả, nhưng không ít lần ông nhặt được những vật có giá trị như vài phân vàng, hay chính tang vật của những kẻ trộm cắp ném xuống kênh để phi tang, tất cả ông đều thông báo và nộp lại cho cơ quan chức năng.

Ông Hoàng nhớ lại: “Có lần tôi mò lên được một chiếc két sắt, phá bỏ ra bên trong có rất nhiều giấy tờ nên tôi đã đem giao nộp cho công an phường. Có người sau khi đến nhận toàn bộ giấy tờ đã đem biếu tôi chút quà cảm ơn. Cũng có lần tôi mò được những thứ bất đắc dĩ là hung khí như súng, dao, mã tấu…, rồi tôi lại đem giao lại cho CAQ Tân Bình. Trong thâm tâm tôi luôn nghĩ, những thứ đó đem bán cũng được vài triệu đồng, với tôi đó là một khoản tiền lớn, nhưng nhỡ giao cho họ, rồi ai đó cầm hung khí này đi gây tội ác thì lương tâm tôi chắc sẽ phải cắn rứt cả đời không yên. Nhiều lần đem nộp, tôi vui lắm khi được tặng giấy khen, được thưởng tiền nữa”. 

Sống tình nghĩa với làng xóm, chân thực và không mặc cảm ai nghĩ gì về mình, ông Nguyễn Văn Hoàng vẫn bám lấy nghề. Một ngày cũng như mọi ngày, cần mẫn làm việc, vui vẻ lạc quan và yêu công việc, bởi nó không chỉ mang lại bát cơm, manh áo cho ông và gia đình mà còn giúp ông tìm được niềm vui và lẽ sống cho mình. Giữa chốn bùn nhơ tăm tối ấy, giữa những phận đời chìm nổi gieo neo, mới thấy nghị lực sống của con người thật đáng trân trọng biết bao.