- Sẽ có phương án điều chỉnh chênh lệch lương hưu với lao động nữ?
- Lộ trình điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu có thể rút ngắn?
Lương hưu là khoản thu nhập ổn định để người lao động trang trải cuộc sống lúc tuổi già
Người lao động nhận BHXH một lần không những ảnh hưởng xấu đến hệ thống an sinh xã hội mà thiệt hại cho chính bản thân họ. Khi người lao động chọn rời xa quỹ hưu trí, hưởng BHXH một lần, có nghĩa là những người này sẽ bị loại khỏi lưới an sinh xã hội và không được hưởng lương hưu.
Báo động
Thống kê của BHXH Việt Nam, trong tháng 5-2018 có khoảng 85.000 lao động nhận trợ cấp BHXH một lần, lũy kế 5 tháng đầu năm 2018, cả nước có hơn 300.000 lao động hưởng chế độ này. Đây là con số đáng báo động, khi số người lao động nhận BHXH một lần tăng tiệm cận số người tham gia mới vào hệ thống an sinh xã hội.
Theo số liệu tổng hợp những người hưởng BHXH một lần chủ yếu là công nhân khu công nghiệp. Khi nghỉ việc hoặc mất việc làm, họ thường không đóng tiếp mà xin nhận BHXH một lần. Lý giải điều này, Phó ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) Lê Đình Quảng cho hay, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng nêu trên.
Trong đó, có việc nhiều doanh nghiệp tìm cách "thải loại" công nhân khi đến độ tuổi 35-40 để tránh đóng BHXH. Với điều kiện tiền lương hiện tại, thu nhập hàng tháng của công nhân lao động chỉ đủ sống, không có tích lũy. Không tham gia vào quan hệ lao động đồng nghĩa với không có tiền, người lao động không có tiền nên tất yếu họ phải hưởng trợ cấp một lần.
Trong khi đó, công tác tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH, đặc biệt là hưu trí, tử tuất chưa được tốt; nên nhiều công nhân, lao động chưa thấy được quyền lợi của mình khi tham gia BHXH để nhận được tiền lương hưu.
Cùng với việc, trên các trang mạng xã hội lan truyền thông tin so sánh về lợi ích của việc tham gia BHXH với tham gia bảo hiểm nhân thọ, với gửi tiết kiệm và đưa ra nhận định rằng, đầu tư để tham gia BHXH là rất thiệt thòi so với hai loại hình trên, khiến nhiều người lo lắng không biết nhiều năm sau sẽ như thế nào, nên họ quyết định nhận một lần.
Hơn nữa, mặc dù chế độ BHXH có sửa đổi nhiều, nhưng nhiều chế độ chính sách, nhất là chế độ về hưu trí vẫn chưa thực sự hấp dẫn, linh hoạt cho người tham gia: thời gian đóng tương đối dài (ít nhất là 20 năm) cộng với quy định về điều kiện hưởng trợ cấp BHXH một lần tương đối dễ dãi, vì thế, dẫn đến trình trạng người nhận trợ cấp một lần tăng cao.
Chỉ được rút phần mình đóng
Để khắc phục những điểm bất hợp lý trong chính sách BHXH, Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội vừa được Hội nghị Trung ương 7, khoá 12 thông qua đã chủ trương xây dựng chính sách BHXH thực sự là một trụ cột của hệ thống an sinh xã hội. Theo đó, sẽ phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững…
Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, những điều chỉnh này có tính quyết định nhằm giúp hệ thống bảo hiểm xã hội vận hành mạnh mẽ, hoạt động có tính hiệu quả hơn.
Hiện nay, Luật BHXH quy định thời gian “cứng” là 20 năm đóng BHXH mới được nghỉ hưu. Nhiều trường hợp, người lao động đã tham gia 10 năm, 15 năm nhưng không có khả năng tham gia nữa và phải rút BHXH một lần. Đề án cải cách BHXH sẽ nghiên cứu theo hướng linh hoạt hơn.
Thời gian tới, chính sách sẽ được xây dựng theo hướng người lao động có thể chỉ cần đóng BHXH 10 năm hoặc 15 năm. Khi chúng ta điều chỉnh thời gian đóng BHXH, mức hưởng cũng sẽ thay đổi sao cho tương xứng.
Bên cạnh việc thay đổi linh hoạt về thời gian, các chuyên gia cho rằng, cơ quan soạn thảo cũng chủ trương xây dựng chính sách BHXH theo hướng chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần.
Nếu người lao động nghỉ việc và rút BHXH một lần, sẽ chỉ được rút phần tiền mình đóng góp, còn phần doanh nghiệp đóng góp, hoặc nhà Nước hỗ trợ sẽ không được hưởng, số tiền này sẽ được đưa vào quỹ chung.
