Hệ thống ngân hàng đang dư thừa tiền như thế nào?

0:00 / 0:00
0:00
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Thanh khoản dư thừa, tăng trưởng cung tiền luôn ở mức cao hơn tăng trưởng tín dụng khiến lãi suất liên ngân hàng và lãi suất tại thị trường dân cư tiếp tục giảm.

Các con số thống kê cho thấy, thanh khoản hệ thống ngân hàng trong 9 tháng đầu năm 2020 dồi dào, với mức chênh lệch phần tăng thêm giữa tổng phương tiện thanh toán (M2) và tín dụng luôn duy trì ở mức cao. Cụ thể, tính đến ngày 22/9 tăng trưởng cung tiền M2 đạt 7,74%, trong khi tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 5,12%.

Tính về con số tuyệt tăng cung tiền trong mỗi quý kể từ đầu năm cũng cao hơn mức tăng trưởng tín dụng khá nhiều. Như trong quý 1, M2 tăng 181.845 tỷ đồng, trong khi cho vay chỉ tăng 107.019 tỷ đồng; quý 2 M2 tăng thêm 362.851 tỷ đồng, trong khi cho vay tăng 192.092 tỷ đồng và đến 22/9, tăng M2 273.708 tỷ đồng nhưng tăng tín dụng chỉ 120.493 tỷ đồng.

Tính từ đầu năm đến 22/9, tăng cung tiền M2 cao hơn tăng tín dụng là 323.974 tỷ đồng.

Theo Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), diễn biến trên chủ yếu là do dịch bệnh khiến cầu tín dụng yếu đi rõ rệt do các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện nghiệp vụ mua ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối với ước tính đạt gần 10 tỷ USD, tương đương với bơm ra thị trường hơn 23.000 tỷ đồng cũng khiến cung tiền tăng mạnh.

Thanh khoản dư thừa đã khiến lãi suất liên ngân hàng và suất trái phiếu Chính phủ (TPCP) duy trì ở mức thấp trong vòng từ tháng 5/2020. Trong đó, lãi suất liên ngân hàng áp dụng cho ngày 12/10 ở mức rất thấp, các kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 1 tháng lần lượt là 0,1%/năm, 0,18%/năm và 0,76%/năm.

Để đối phó với dịch Covid-19 và kích cầu tín dụng, NHNN đã quyết định hạ lãi suất điều hành 3 lần liên tiếp vào tháng 3 và tháng 5 và tháng 9 với tổng mức giảm là 150 điểm cơ bản đối với lãi suất tái cấp vốn, cũng như hạ trần lãi suất huy động dưới 6 tháng từ 80-100 điểm cơ bản.

Bên cạnh đó, NHNN hoãn siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn thêm 1 năm để cho các ngân hàng không bị chịu áp lực cơ cấu lại nguồn vốn trong bối cảnh các ngân hàng thương mại đã phải hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn về mặt thanh khoản, thông qua việc giảm lãi suất cho vay, giãn nợ và cơ cấu lại nợ.

Xét về tổng thể, các chính sách tiền tệ nhằm đối phó với dịch Covid-19 của NHNN chủ yếu sử dụng nguồn lực từ các ngân hàng thương mại, do vậy mức tác động đến cung tiền là không quá lớn (so với các công cụ bơm tiền trực tiếp thông qua việc mua trái phiếu của các ngân hàng trung ương khác).

Trên thực tế, mặt bằng lãi suất huy động đã liên tục giảm mạnh từ sau lần cắt lãi suất điều hành vào tháng 5/2020. Lãi suất huy động ở mức thấp và trong xu hướng giảm xuất phát từ hai nguyên nhân.

Thứ nhất, thanh khoản hệ thống duy trì ở trạng thái dư thừa khi mà nguồn cung dồi dào (NHNN mua vào ngoại tệ, huy động vốn 9 tháng tăng khá ở mức 7,7%), trong khi phía cầu chưa có nhiều tín hiệu khởi sắc (tín dụng 9 tháng chỉ tăng 5,12%).

Thứ hai, xuất phát áp lực giảm lãi suất huy động để duy trì tỷ lệ NIM phù hợp trong bối cảnh các ngân hàng phải cắt giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng trong dịch Covid-19.