Góc khuất cuộc đời "ông trùm" khét tiếng nhất Brazil

ANTĐ - Người dân Rio de Janeiro sáng 10-11-2011 tỉnh giấc với thông tin nóng hổi được truyền hình trực tiếp trên các kênh truyền hình lớn: “Ông trùm” khu ổ chuột Rocinha, người điều phối tới 60% lượng cocaine tiêu thụ của thành phố Rio đã bị bắt. Tuy nhiên, phải đến gần đây, qua góc nhìn của một nhà báo nổi tiếng của Anh, cuộc đời của “ông trùm” Rocinha mới hiện lên rõ ràng hơn và khiến nhiều người không khỏi bất ngờ.
Góc khuất cuộc đời "ông trùm" khét tiếng nhất Brazil ảnh 1

“Ông trùm” Nem từng điều hành đường dây buôn bán ma túy lớn nhất Rio

Nhiều “chiêu” mua chuộc lòng người

Sau khi Nem - biệt danh của “ông trùm” Antonio Francisco Bonfim Lopes vào tù, Misha Glenny nhà báo nổi tiếng của Anh đã có dịp trò chuyện và câu chuyện về nhân vật này đã được in thành sách mang tên: “Báo thù: Một con người và trận chiến cho Rio” phát hành hôm 17-9-2015. Theo nhà báo chuyên viết về tội phạm có tổ chức này, lúc đỉnh điểm, Nem điều hành cả một cộng đồng xấp xỉ 100.000 cư dân. 

Khoảng năm 2010, hơn 1,5 triệu người sống trong các khu ổ chuột (hay còn gọi là favela). Trong nhiều năm, những favela này chìm trong nghèo đói, tham nhũng, ma túy, bạo lực khi mà nhà chức trách không đủ khả năng hỗ trợ người dân. Trong đó, Rocinha là khu ổ chuột lớn nhất Brazil, có tới hơn 120.000 người sinh sống, là một trong những tụ điểm buôn bán ma túy khét tiếng. 

 Sinh năm 1976 và lớn lên trong khu ổ chuột Rocinha, cuộc sống của Nem trải qua biến cố lớn vào năm 2000. Hơn 20 tuổi, Bonfim làm nghề phân phối tạp chí truyền hình nhưng đúng thời điểm đó, con gái anh ta mắc một bệnh về miễn dịch hiếm gặp. Đồng lương ít ỏi không đủ để trang trải viện phí, Bonfim tìm đến người duy nhất có thể vay tiền là ông chủ của favela. Để trả nợ, anh ta làm việc cho các tập đoàn ma túy. Vài năm sau, Nem đã trở thành “ông trùm” thành công nhất ở Rio.

Việc buôn bán cocaine ở Rochinha nở rộ là vì nó nằm lọt giữa 3 khu dân cư giàu có nhất Rio: Leblon, São Conrado và Gavea. Điều tra viên Bárbara Lomba, người đứng đầu đơn vị âm thầm điều tra các hoạt động ma túy ở Rocinha trong 4 năm nhận định, đường dây buôn bán cocaine của “ông trùm” Nem có lúc thu hút tới 1.000 tay chân bởi: “Nem không phải là người ưa bạo lực. Ông ta có chính sách tránh đối đầu ở bất cứ chỗ nào có thể. Không thách thức cảnh sát, ông ta mua chuộc họ”. 

Không giống các “lãnh chúa” khác, Nem còn trích một phần lợi nhuận vào phúc lợi xã hội cơ bản. Mỗi tháng, 1.200 người ở Rocinha nhận được một số hàng tạp hóa cơ bản. Bất kỳ lúc nào, mọi người đều có thể tiếp cận “ông trùm” để vay vốn, nhờ vả hay nhờ phân xử. Nhiều cư dân favela xuất thân từ miền đông bắc Brazil, “ông trùm” rộng rãi chi tiền cho họ về quê thăm người thân. Tất cả những việc làm đó để đổi lấy lòng trung thành tuyệt đối của họ.

Thách thức về kiểm soát an ninh

Việc thực thi quy định và giữ gìn trật tự ở khu vực của Nem được duy trì bởi 150 người có vũ trang, hầu hết ở độ tuổi thanh thiếu niên. Những người có quyền định đoạt tính mạng của người khác thường là những nhân vật “có máu mặt”. Tuy nhiên, dưới quyền cai trị của Nem, tỷ lệ giết người ở khu ổ chuột Rochinha đã giảm hơn hai phần ba. Dần dần, đây không còn là nơi biệt lập, mất an toàn mà người ta phải tránh xa, Rocinha đã trở thành một địa danh du lịch ở Rio.

Dù vậy, trước áp lực là chủ nhà các sự kiện thể thao như World Cup 2014 và Thế vận hội 2016, chính quyền Brazil đã phát động các chiến dịch lớn để dẹp yên các khu ổ chuột ở Rio do các băng đảng ma túy và các nhóm bán vũ trang kiểm soát. Khu ổ chuột Rocinha là mục tiêu đầu tiên mà chính quyền cần phải “bình định” do vị trí cũng như quyền lực tượng trưng của nó. 

Tuy nhiên, cũng từ sau khi Nem bị bắt, Rocinha có nhiều thay đổi. Mặc dù tỷ lệ giết người vẫn ở mức thấp kỷ lục nhưng các vụ bạo lực gia đình, hiếp dâm, hành hung và trộm cắp ở đây đã tăng gấp 4 lần. Các nhóm buôn bán ma túy thỉnh thoảng còn đấu súng với cảnh sát. Người ta lo ngại, hiện Brazil đang lâm vào khủng hoảng chính trị và kinh tế, nguồn ngân sách cấp cho an ninh bị cắt giảm thì bạo lực tại các khu ổ chuột sẽ lại bùng phát và tràn ra các khu du lịch.