Chiều 24/11, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Hội Mỹ nghệ, Kim hoàn TP Hà Nội đã tổ chức Diễn đàn “Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới”.
 |
| Quang cảnh Diễn đàn |
Ba vấn đề trên thị trường vàng Việt Nam
Chỉ ra thực trạng thị trường vàng Việt Nam, ông Vũ Hùng Sơn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam cho biết có 3 vấn đề bất cập nổi lên thời gian qua.
Thứ nhất là việc giá vàng liên tục tăng, chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế cao. Theo tính toán của Hiệp hội, tính đến 21/10/2025, giá thế giới đã tăng 62% kể từ đầu năm. Một số nguyên nhân khiến giá vàng quốc tế tăng cao gồm: Chính sách thuế quan, căng thẳng địa chính trị, ngân hàng trung ương các nước tăng mua vào, và xu hướng giảm lãi suất trên thế giới.
Trong nước, giá vàng tăng mạnh hơn với mức tăng lên tới 84% trong cùng khoảng thời gian, tính theo giá niêm yết của vàng SJC, không tính thị trường phi chính thức. Nguyên nhân khiến giá vàng trong nước tăng cao hơn thị trường quốc tế là do khan hiếm nguồn cung nguyên liệu, dẫn đến chi phí từ sản xuất ra thành phẩm cao.
Tình trạng chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới cũng dẫn đến tình trạng buôn lậu, chảy máu ngoại tệ.
 |
| Ông Vũ Hùng Sơn |
Thứ hai là tình trạng người dân xếp hàng mua vàng, nhiều đơn vị kinh doanh vàng thông báo hết vàng và thị trường chợ đen xuất hiện.
Nguyên nhân của tình trạng này, theo ông Sơn xuất phát từ việc vàng tăng giá mạnh, lợi nhuận vàng hơn hẳn các kênh đầu tư khác, trong khi vàng lại dễ đầu tư, dễ thanh khoản hơn các kênh đầu tư khác nên người dân có xu hướng đầu tư vàng.
Cùng với đó, là tâm lý sợ hết vàng, hết cơ hội đầu tư cũng tạo hiệu ứng tâm lý khiến nhiều người đổ xô đi mua vàng; nguồn cung vàng lại khan hiếm, không có nguyên liệu phục vụ sản xuất…
Việc không mua được vàng tại các doanh nghiệp tất yếu dẫn đến xuất hiện thị trường chợ đen. Hệ quả của giao dịch vàng trên thị trường chợ đen là: Người dân có nguy cơ mua phải vàng chất lượng không đảm bảo; cơ quan quản lý không nắm được giao dịch, thất thoát thuế…
Vấn đề thứ ba trên thị trường vàng thời gian qua là công tác thanh, kiểm tra được đẩy mạnh. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại, tuy nhiên, theo ông Vũ Hùng Sơn, đây là hoạt động cần thiết, vấn đề là cách tiếp cận như thế nào để hoạt động thanh kiểm tra đạt hiệu quả tích cực.
Theo ông, hoạt động thanh tra, kiểm tra là nhằm phát hiện các vấn đề, bất cập của doanh nghiệp, thị trường để sớm khắc phục, tránh sai chồng sai, qua đó tìm ra những vấn đề căn cơ cần giải quyết. Do đó, các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh không nên trốn tránh mà cần có cách tiếp cận, ứng xử phù hợp.
Nghịch lý người dân thu nhập thấp nhưng phải mua vàng giá cao
Theo ông Vũ Hùng Sơn, hiện chưa có con số chính xác, nhưng theo dự báo thấp nhất, Việt Nam đang có khoảng 500 tấn vàng trong dân, đây là một tiềm năng rất lớn, làm sao để chúng ta có thể chuyển hóa từ vàng tích trữ sang vàng có giá trị gia tăng, làm sao chuyển hóa thành nguồn lực cho sản xuất, kinh doanh…
Ông Sơn đặt vấn đề làm thế nào vừa đáp ứng nhu cầu tiết kiệm, tích lũy vàng của người dân nhưng ít tạo áp lực cho nhập khẩu vàng.
“Đây là bài toán khó chúng ta phải tính toán. Ngoại tệ chúng ta thặng dư ở mức độ vừa phải, trong khi còn rất nhiều mặt hàng thiết yếu khác phải nhập khẩu. Do đó, cho dù chúng ta cho nhập khẩu vàng nhưng cũng sẽ ở mức độ phù hợp” – ông Sơn nói.
 |
| TS Lê Xuân Nghĩa |
Tuy nhiên, có quan điểm khác, TS Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng chúng ta không nên quá lo ngại về vấn đề ngoại tệ.
“Nếu giả sử 1 năm chúng ta nhập khẩu 50 tấn vàng (như thông tin của Hội đồng Vàng thế giới), thì cũng chỉ cần trên 5 tỷ USD, trong khi chúng ta đang chi khoảng 4,9 tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu xì gà, rượu ngoại; khoảng 11 tỷ USD để nhập khẩu mỹ phẩm thì không ai kêu”.
Ông Nghĩa cũng cho rằng việc 500 tấn vàng tích trữ trong dân không có gì ghê gớm cả, các nước hàng chục nghìn tấn. “Chúng ta là một nước nghèo, người dân để dành được 500 tấn vàng là rất đáng quý. Đó là thói quen tốt, là ý thức tiết kiệm và phòng ngừa rủi ro. Tại sao lại coi đó là đầu cơ hay tiêu cực?” - ông Nghĩa đặt vấn đề.
TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng chính sự độc quyền trong nhập khẩu vàng miếng đã dẫn tới thị trường méo mó, người dân chịu thiệt. Do đó, yêu cầu quan trọng nhất hiện nay là cần bỏ độc quyền xuất, nhập khẩu vàng. Đây là điểm mấu chốt để đảm bảo thị trường minh bạch, giá vàng trong nước tiệm cận thế giới, giảm buôn lậu và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân.
TS Nghĩa cho rằng, việc tiếp tục áp dụng quota xuất, nhập khẩu là một bước đi quá thận trọng. Ông kỳ vọng việc áp dụng quota lần này chỉ tồn tại tối đa 1 năm. “Nếu để lâu, vàng nhập chính thức và vàng nhập lậu sẽ tiếp tục cạnh tranh trực diện. Người Việt Nam thu nhập thấp lại phải mua vàng đắt hơn người nước ngoài, đó là điều vô lý”- ông phân tích.
