Tại Hội nghị tổng kết thi hành Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 được tổ chức mới đây, nêu ý kiến về quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn, đại diện TAND Tối cao đã chỉ ra bất cập tại Khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình với quy định “chồng không có quyền ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai…”.
Như vậy, trường hợp 2 vợ chồng đã sống ly thân mỗi người một nơi, người vợ đã có thai với người khác và người chồng nộp đơn xin ly hôn nhưng theo Luật Hôn nhân và gia đình, người chồng không được quyền khởi kiện và Tòa án trả lại đơn khởi kiện (Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự). Điều này đã hạn chế quyền ly hôn của họ khi mục đích của hôn nhân không đạt được.
Do vậy, về quyền yêu cầu ly hôn, TAND Tối cao đã đề xuất sửa đổi, bổ sung theo hướng mở rộng quyền yêu cầu giải quyết ly hôn với người chồng trong trường hợp người chồng chứng minh được con dưới 12 tháng tuổi hoặc vợ đang mang thai, sinh con nhưng không phải con chung của vợ chồng hoặc mang thai hộ.
Ngoài ra, trên cơ sở nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Hôn nhân và gia đình và các văn bản quy định chi tiết, để tiếp tục củng cố, hoàn thiện pháp luật về hôn nhân và gia đình, Tòa án nhân dân tối cao đề xuất hoàn thiện các quy định về giải quyết tranh chấp ly hôn.
Về căn cứ cho ly hôn, cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung căn cứ ly hôn khi vợ hoặc chồng có hành vi ngoại tình vào Nghị định 126/2014/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Hôn nhân và gia đình là căn cứ để phù hợp với thực tiễn, cụ thể như sau:
Trường hợp một bên vợ hoặc chồng có hành vi ngoại tình lặp đi lặp lại nhiều lần hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà vẫn tiếp tục vi phạm hoặc có văn bản của cơ quan điều tra là có dấu hiệu tội phạm (tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng) nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Hành vi ngoại tình của vợ hoặc chồng gây ra hậu quả nghiêm trọng - có thể là gây tổn hại đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của bên còn lại, làm cho gia đình tan vỡ.
Trường hợp vợ hoặc chồng có hành vi ngoại tình và bỏ nhà đi quá 2 năm mà không có tin tức, không có trách nhiệm với gia đình, không cùng nhau xây dựng mục đích hôn nhân làm cho quan hệ vợ chồng rạn nứt.
Bên cạnh đó cần nghiên cứu, bổ sung hành vi bạo lực gia đình làm căn cứ cho ly hôn theo quy định tại Nghị định số 126/2014/NĐ-CP như sau: Trong trường hợp chồng hoặc vợ có hành vi bạo lực gia đình thì vợ hoặc chồng được Tòa án giải quyết cho ly hôn khi có căn cứ sau:
Đối với hành vi bạo lực vật chất: Vợ, chồng thường xuyên đánh đập, ngược đãi, hành hạ làm cho người bị ngược đãi, hành hạ luôn bị giày vò về mặt tình cảm,bị tổn thất về danh dự, đau khổ về tinh thần hoặc bị thương tích, tổn hại đến sức khỏe mà chưa đến mức xử lý về hình sự hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính.
Đối với bạo lực tinh thần: Vợ, chồng bị chửi bới, sỉ nhục, xâm phạm danh dự, nhân phẩm và uy tín.
Hành vi bạo lực của vợ, chồng được lặp đi lặp lại nhiều lần, đã được chính quyền địa phương nhắc nhở hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đặc biệt, TAND Tối cao cũng đề xuất bổ sung quy định ly thân là một trong những căn cứ để cho ly hôn theo hướng: “Trong trường hợp vợ chồng đã sống ly thân hơn 3 năm mà vẫn không thể quay về với nhau để chung sống hạnh phúc hoặc sống ly thân hơn 3 năm theo quyết định của Tòa án thì Tòa án giải quyết cho ly hôn”.
