Tuyên bố “hùng hồn” của vị cục trưởng
Theo Kết luận điều tra, sau khi Nghị định 15/2018/NĐ-CP ngày 2/8/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm có hiệu lực và căn cứ Quyết định 2728/QĐ-BYT của Bộ Y tế, Phòng Quản lý sản phẩm và thực phẩm của Cục An toàn thực phẩm là đầu mối tiếp nhận, thẩm định hồ sơ để tham mưu cho lãnh đạo Cục cấp Giấy tiếp nhận đối với sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ.
Theo Nghị định 15/CP, hồ sơ để được cấp Giấy tiếp nhận đối với sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ bắt buộc phải có bằng chứng khoa học chứng minh công dụng của sản phẩm hoặc của thành phần tạo nên công dụng đã công bố. Trong bằng chứng khoa học này, thành phần của sản phẩm làm công dụng cho sản phẩm thì liều sử dụng hằng ngày của sản phẩm tối thiểu phải đạt 15% lượng sử dụng thành phần đó.
Quy định nêu trên là nội dung mới so với Nghị định 38/2012/NĐ-CP trước đó. Điều này khiến ít hồ sơ đề nghị cấp Giấy tiếp nhận đối với sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ đáp ứng yêu cầu; số lượng hồ sơ được cấp Giấy tiếp nhận thấp và nhiều hồ sơ bị tồn đọng do doanh nghiệp không bổ sung được thông tin, tài liệu theo yêu cầu của Cục An toàn thực phẩm.
Trước tình hình trên, ngày 18-7-2018, bị can Nguyễn Thanh Phong (khi đó là Cục trưởn Cục An toàn thực phẩm) đã chủ trì cuộc họp Đảng uỷ Cục An toàn thực phẩm. Tại cuộc họp này, vị Cục trưởng yêu cầu Phòng Quản lý sản phẩm và thực phẩm phải báo cáo rõ tình hình, vướng mắc.
Bị can Phong đồng thời cũng yêu cầu Phòng Quản lý sản phẩm và thực phẩm bàn giao toàn bộ hồ sơ đang tồn đọng cho hai đơn vị thuộc Cục là Phòng Quản lý Tiêu chuẩn kiểm nghiệm và Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn thực phẩm. Toàn bộ hồ sơ mới cũng sẽ đưa về hai đơn vị này để xử lý.
Cũng tại cuộc họp nêu trên, có ý kiến cho rằng Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn thực phẩm là đơn vị sự nghiệp và không có chức năng quản lý Nhà nước nên không phù hợp để xử lý hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm của doanh nghiệp.
Tuy nhiên sau cuộc họp, Đảng uỷ Cục An toàn thực phẩm đã thống nhất “Giao Phòng Quản lý Tiêu chuẩn kiểm nghiệp và Trung tâm Ứng dụng thực hiện việc làm hồ sơ doanh nghiệp”. Thậm chí, bị can Nguyễn Thanh Phong còn tuyên bố: “Cục trưởng sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật về những quyết định của mình”.
“Công thức” ăn chia tiền hối lộ rõ ràng
Kết luận điều tra cũng chỉ rõ, do quy định mới tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP nên hồ sơ đăng ký sản phẩm của doanh nghiệp phải sửa đổi nội dung và phải cung cấp bổ sung hồ sơ nhiều lần. Để tránh việc công bố sản phẩm bị kéo dài, dẫn đến không thể sản xuất và đưa sản phẩm ra lưu thông ngoài thị trường, nhiều đơn vị, cá nhân khi làm hồ sơ đã chủ động đề nghị đưa tiền từ 5 triệu - 10 triệu đồng/ hồ sơ, ngoài lệ phí theo quy định.
Các chuyên viên của Cục An toàn thực phẩm vì thế báo cáo “nhu cầu” của các đơn vị, cá nhân nêu trên với lãnh đạo Phòng và Trung tâm. Lãnh đạo Phòng cùng Trung tâm tiếp tục báo cáo, xin ý kiến và được Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong cho phép chuyên viên nhận tiền ngoài để hướng dẫn, giúp đỡ khi tiếp nhận, thẩm xét hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm của doanh nghiệp, cá nhân.
Bị can Nguyễn Thanh Phong cũng thống nhất chủ trương chia tiền nhận hối lộ với “công thức” là Cục trưởng từ 2,5 triệu - 3 triệu đồng/hồ sơ do Trung tâm Ứng dụng và Đào tạo An toàn thực phẩm thẩm xét; từ 1 triệu - 1,5 triệu đồng/hồ đối với hồ so do Phòng Quản lý Tiêu chuẩn kiểm nghiệp thẩm xét và từ 1,5 triệu - 2 triệu đồng/ hồ sơ do Phòng Quản lý sản phẩm thực phẩm xét duyệt.
Với những cán bộ, công chức cấp dưới, vị Cục trưởng chấp thuận, cấp Trưởng phòng hoặc Giám đốc Trung tâm hưởng lợi từ 1 triệu đến 1,5 triệu đồng/ hồ sơ; Phó Trưởng phòng hoặc Phó Giám đốc Trung tâm nhận từ 500.000 đồng - 1 triệu đồng/ hồ sơ.
Tiếp đến là Chuyên viên thẩm xét 1 hưởng lợi từ 700.000 đồng - 1 triệu đồng/ hồ sơ và Chuyên viên thẩm xét 2 được nhận từ 300.000 đồng - 500.000 đồng/ hồ sơ.
Trường hợp Phó Cục trưởng trực tiếp ký Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm thì “hạn mức” của người này là từ 1,5 triệu - 2 triệu đồng/ hồ sơ. Còn Cục trưởng dù không ký hồ sơ nhưng cũng sẽ lĩnh từ 1 triệu - 1,5 triệu đồng/hồ sơ do Phó Cục trưởng trực tiếp ký Giấy tiếp nhận đăng ký.
Với phương thức nhận hối lộ và “công thức” chia tiền bất chính nêu trên, từ ngày 2-2-2018 đến 31-12-2024, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong cùng 30 lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên đơn vị này đã nhận tổng cộng hơn 94 tỷ đồng của hàng loạt đơn vị, cán nhân khi làm thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm hoặc Giấy chứng nhận nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP.
Trong đó, bị can Nguyễn Thanh Phong nhận hối lộ xấp xỉ 44 tỷ đồng và bị can Trần Việt Nga (cựu Phó Cục trưởng, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm) nhận hối lộ và hưởng lợi bất chính hơn 8 tỷ đồng. Cả hai bị can này đều bị xác định giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu, tương ứng với từng giai đoạn đảm trách trách nhiệm người đứng đầu Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế.
