Thiên hạ đệ nhất hùng quan

ANTĐ - Hải Vân Quan hay Ải Vân đều là tên gọi của một địa danh vốn bao đời đã ăn sâu vào tiềm thức của con dân đất Việt như một cửa ải đầy những hiểm nguy bởi sự gian nan khi đến được nơi này. Đèo Hải Vân được xướng lên là nơi “thiên hạ đệ nhất hùng quan” mặc cho sự thiên biến của thời gian suốt hơn 5 thế kỷ.

Phong cảnh nhìn từ đỉnh đèo Hải Vân

Trên con đường thiên lý Bắc - Nam của cái thuở ban sơ, đường Cái Quan (tức Quốc lộ 1A bây giờ) thường ít có người lai vãng, bởi nó là nơi thâm u cùng cốc, dẫu cho sau này khi có đường nhựa thì cũng quanh co dốc đứng chạm trời. Nhưng khi đã đến được đỉnh đèo thì dẫu cho cả mấy trăm năm đã qua đi thì giờ đây cũng chỉ biết dùng danh phong “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” của vua Lê Thánh Tông để miêu tả nơi này.

Vừa là một nơi trọng yếu về quân sự vừa là ranh giới tự nhiên phân chia hai kiểu khí hậu, đèo Hải Vân luôn mang lại những cảm xúc khác lạ cho khách bộ đường mỗi khi dừng chân lại nơi đây. Đèo Hải Vân có khí hậu mát mẻ quanh năm có bờ cát vàng óng ôm ấp chân núi Trường Sơn ăn sâu ra biển, nằm ở độ cao 500m so với mực nước biển mà lại có mây trắng vờn trước mặt suốt quanh năm. Có lẽ cái tên Hải Vân - Biển Mây cũng từ cảnh vật trước mắt mà được người xưa dùng để đặt tên. 

Ngày nay dù đã có đường hầm bộ xuyên đèo Hải Vân và địa hình của đường đèo còn một số hiểm trở nhưng nhiều khách du lịch vẫn háo hức được đi trên con đèo này để được thưởng ngoạn cảnh sắc dọc đường, trên đỉnh đèo và phía bên kia chân đèo nơi có vịnh Lăng Cô đẹp dịu dàng dưới cái nắng của miền Trung. Từ đỉnh đèo nhìn ra xung quanh, chỉ thấy mây trắng giăng mịn trên mặt biển xanh thẫm, luồn lách giữa những sống núi phía xa gợi lên cảm giác thật yên bình và đẹp đến nao lòng khi đâu đó có cánh chim biển bay lạc vào giữa khung hình. Vào những ngày đẹp trời, đứng từ Hải Vân Quan (cửa ải Hải Vân) có thể thấy khá rõ một phần thành phố Đà Nẵng, Cảng Tiên Sa - Bán đảo Sơn Trà, Cù lao Chàm với những bờ cát vàng mịn chạy dài ôm ấp mặt biển bao la. 

Dù cho 500 năm có lẻ nữa có trôi qua thì Hải Vân Quan sẽ vẫn đẹp lạ lùng, vẫn cô tịch giữa những ồn ào của đời sống đô thị hóa, để xứng danh đệ nhất hùng quan, và là một nơi cần phải đến của những người con đất Việt. Và có tới được nơi đây mới hiểu rõ chân giá trị của danh phong vua Lê dành tặng và hiểu được tính minh triết của vị hiền nhân trong cách dùng từ để gọi một nơi trọng yếu cả về địa lý, quân sự, chính trị và văn hóa.