Hệ thống truy xuất nông sản Việt Nam là nền tảng số phục vụ việc ghi nhận, quản lý và tra cứu thông tin nguồn gốc đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và lưu thông trên thị trường.
Thông qua Hệ thống, người tiêu dùng có thể kiểm tra thông tin sản phẩm một cách minh bạch, trong khi cơ quan quản lý Nhà nước có cơ sở để theo dõi, thống kê và thực hiện truy vết khi cần thiết; qua đó nâng cao minh bạch thông tin, bảo đảm an toàn thực phẩm và củng cố uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.
Theo Bộ NN&MT, trước mắt sẽ thí điểm TXNG trên quả sầu riêng. Lộ trình thí điểm TXNG quả sầu riêng đặt mục tiêu xây dựng kho dữ liệu phục vụ truy xuất nguồn gốc trên cơ sở kết nối, tích hợp dữ liệu chuyên ngành; dữ liệu của doanh nghiệp tham gia được ký số theo quy định.
Trước mắt, huy động 5 doanh nghiệp tham gia thử nghiệm trong chuỗi sản xuất - cung ứng; tổ chức cấp và gắn tem xác thực điện tử cho các lô sầu riêng đáp ứng yêu cầu. Thời gian thí điểm từ 1/1/2026 đến 30/6/2026.
Sau thời gian thí điểm, các bên sẽ đánh giá hiệu quả về độ chính xác thông tin, mức độ thuận tiện, chi phí và lợi ích; từ đó hoàn thiện kỹ thuật, quy trình để mở rộng áp dụng cho các mặt hàng nông sản khác, hướng tới triển khai chính thức trên phạm vi rộng vào cuối năm 2026.
Ông Trần Đức Thắng, Bộ trưởng Bộ NN&MT cho hay, Hệ thống TXNG không chỉ là một giải pháp công nghệ, mà còn là công cụ quản lý hiện đại, góp phần phòng chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, đồng thời thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, có trách nhiệm và giá trị gia tăng cao.
Hệ thống TXNG sẽ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã và bà con nông dân tiếp cận công nghệ số thuận lợi hơn, chi phí hợp lý hơn; Tăng khả năng kết nối thị trường, mở rộng xuất khẩu, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các thị trường khó tính; Từng bước hình thành văn hóa sản xuất nông nghiệp dựa trên nền tảng dữ liệu, đổi mới sáng tạo và tiêu chuẩn hóa.
Trong bức tranh xuất khẩu nông sản năm 2025, rau quả tiếp tục là ngành hàng tăng trưởng nổi bật, phản ánh tiềm năng sản xuất lớn, khả năng thích ứng thị trường ngày càng cao và dư địa mở rộng xuất khẩu của nông sản Việt Nam.
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) ước tính kim ngạch xuất khẩu rau quả cả năm 2025 đạt khoảng 8,59 tỷ USD, tăng gần 20% so với năm 2024.
Tuy nhiên, ngành rau quả cũng đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật mới, đặc biệt là yêu cầu ngày càng khắt khe về mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng và an toàn thực phẩm…
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho hay, trọng tâm trước mắt của Hệ thống TXNG là chuẩn hóa và số hóa dữ liệu liên quan đến mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, nhật ký canh tác, cũng như các thông tin kỹ thuật gắn với yêu cầu của thị trường nhập khẩu.
Trong giai đoạn tiếp theo, Cục sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan và các địa phương để thống nhất cách tiếp cận trong ghi chép nhật ký canh tác, sử dụng vật tư nông nghiệp, cũng như mô tả các biện pháp kỹ thuật phòng trừ sinh vật gây hại theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu cụ thể của từng thị trường, đồng thời thuận tiện cho người sản xuất áp dụng trong thực tiễn.
Theo ông Đạt, truy xuất nguồn gốc chỉ có thể phát huy hiệu quả khi người sản xuất, hợp tác xã và doanh nghiệp thực sự thấy được giá trị mang lại trong quản lý vùng nguyên liệu, kiểm soát chất lượng và nâng cao năng lực cạnh tranh. Vì vậy, trong quá trình triển khai, Cục ủng hộ cách tiếp cận theo lộ trình phù hợp, triển khai thí điểm, từng bước hoàn thiện và mở rộng, tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tham gia một cách tự nguyện, thực chất, tránh hình thức và áp đặt hành chính.
“Mục tiêu cuối cùng mà chúng ta hướng tới không chỉ dừng lại ở việc xây dựng một hệ thống công nghệ hay một nền tảng phần mềm, mà là hình thành một hệ sinh thái truy xuất nguồn gốc minh bạch, đồng bộ và đáng tin cậy cho nông sản Việt Nam. Đây là hệ sinh thái trong đó dữ liệu được hình thành ngay từ gốc sản xuất, được cập nhật xuyên suốt chuỗi giá trị và được sử dụng một cách hiệu quả cho cả quản lý Nhà nước, hoạt động sản xuất – kinh doanh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”, ông Đạt nhấn mạnh.
