Mùa yêu thương như thấm vào từng kẽ lá, luồn vào trong mây rồi chạm vào má những cô gái Dao đỏ ở Mồ Sì San, Phong Thổ, Lai Châu. Phải đến lúc này, khi mùa xuân đến thì yêu thương đôi lứa mới vào độ căng của thổn thức. Đó là khi tiếng xuân thầm thì trên đỉnh núi, khe khẽ lắng đọng trên nụ đào hồng khoe sắc bên góc vườn thì các cô gái Dao đỏ trưởng thành mới tìm được người của lòng mình thực sự.
Lý Sy Giàng vừa nước vào tuổi 16. Cái tuổi đẹp như ánh trăng soi trên rừng thảo quả, miền biên viễn. Cái tuổi trong trắng như mây trên đỉnh Mồ Sì San vào những ngày đông mang theo ánh nắng nhè nhẹ. Vậy là mùa xuân lại đến...
Các chàng trai trong bản đã hướng đến Giàng từ những mùa thảo quả trước. Và lòng chàng trai nào đã lựa Giàng thì đây là dịp để kéo bạn đời mình thương về trọn kiếp bên nhau. Còn Giàng cũng thế, không thể làm trái với cái điều tự nhiên như cây trên núi, sao trên trời được. Vậy là Giàng hòa vào nhịp xuân vẫy gọi trên đầu núi để theo tiếng gọi của tình yêu đang thổn thức trong lòng.
Giàng vừa bước ra khỏi hàng rào đá nhà mình thì đã bị ai đó kéo mà không thể cưỡng lại được. Chàng trai kéo Giàng khỏe quá!. Kéo Giàng vượt ngọn núi dựng đứng, qua con đường ngựa thồ rồi mất hút vào màn mây mùa đông bồng bềnh lúc tỏ, lúc mờ...
Trên đỉnh Mồ Sì San bắt đầu vang dần lên những âm thanh thậm thịch trong mây. Góc núi thấm đẫm một cuộc ú tìm, đuổi bắt tình yêu. Tiếng hét, tiếng cầu cứu thét lên trong miệng những cô gái, rồi trôi vào vách núi vô vọng. Mây trắng thì giăng mắc như có sự chế ngự của tình yêu, giống như những vị cứu tinh giúp cho các chàng trai hay cô gái thì chưa thể tổ rõ lúc này. Chẳng thể nhìn được tỏ mặt ai, tất cả chỉ mờ mờ, ảo ảo trong mây, nhưng bỗng rồi cánh tay sức lực cứ nắm chặt những đôi tay mềm mại, bỏ lại sau lưng vết chân in trên cỏ mỗi khi tan mây nhìn rõ mặt người...
Kéo... vợ đi đâu?
Tục truyền rằng xưa kia có một chàng trai đem lòng yêu một cô gái trên đỉnh Mồ Sì San. Mối tình đằm thắm như hoa trên núi, trong trẻo như mây ngàn. Thề non hẹn núi trên đỉnh Mồ Sì San biết bao mùa thảo quả mà vẫn không thể đến được với nhau chỉ vì nhà chàng trai quá nghèo. Ngược lại, cô gái đẹp như bông hoa rừng ấy lại là con của một bộ lạc giàu có, quyền lực nơi mây ngàn.
Song vượt qua tất cả sự ngăn núi, cản mây của bố mẹ, cô gái và chàng trai đã quyết đến với nhau để trọn câu thề. Một ngày kia, chàng trai đã hẹn cô gái vào mùa xuân, khi mây rơi lấp lối không ai có thể nhìn thấy 2 người chàng sẽ vén mây để đón về làm vợ. Ngày hẹn đã đến, khi cô gái vừa bước khỏi góc vườn thì chàng trai từ trong mây nắm chặt cánh tay kéo cô gái ẩn vào gió núi Mồ Sì San...
Từ bấy, đồng bào Dao đỏ như thụ hưởng những tinh hoa của dân tộc mình, đã gìn giữ ngày kéo vợ như ngày để đôi lứa yêu thương thỏa trọn tiếng gọi. Đỉnh Mồ Sì San mỗi dịp vào xuân, người Dao đỏ lại kể chuyện xưa bằng tình yêu đôi lứa đang có trong thực tại. Những đám mây bất chợt phủ trắng những ngọn núi ngất trời, kỳ tài như phép thuật vén bức màn mây để lộ những cô gái xuân thì cho các chàng trai nhìn thấy ánh mắt liếc xa. Kéo vợ chỉ diễn ra trong những ngày xuân nhưng đó là tục không thể thiếu đối với đồng bào Dao đỏ nơi này.
Từ bao đời đến nay vẫn thế. Đó cũng là mùa mà người Dao đỏ chọn làm những ngày để dựng vợ, gả chồng cho con cái đến tuổi.
Hạnh phúc khi kéo được và được kéo
Tất nhiên, không phải cứ đến ngày này các chàng trai thấy các cô gái xinh đẹp thì kéo về làm vợ. Tục không chỉ là nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng đặc sắc mà còn là sự tinh tế để cho các chàng trai thể hiện với người mình yêu qua sức vóc lao động. Bởi kéo vợ là dành cho những đôi lứa “tình trong như đã...” để rồi họ thêm yêu thương nhau hơn trong sự chứng giám qua tục của bản mình.
Theo cái lý của người Dao đỏ ở Mồ Sì San thì khi cái bụng đã ưng nhau rồi thì mới được kéo về làm vợ. Còn chưa ưng cái bụng thì không thể bởi tục của người Dao đỏ sẽ trừng phạt những ai nói dối lòng mình. Khi các cô gái đã được chàng trai kéo về nhà, đó cũng là dịp để ra mắt bố mẹ chồng. Lúc này, các cô gái xuống tóc để trở thành người con dâu trong gia đình nhà người của lòng mình đem lòng yêu thương. Việc cưới xin, có thể sẽ được tổ chức vào mùa xuân tới hoặc đến khi nào có đủ điệu kiện thì làm cơm mời bản.
Lúc này, ven trời Tây Bắc như được nhuốm rực sắc thổ cẩm của những chàng trai, cô gái thậm thịch luồn vào mây. Đó là mùa của những đôi lứa đến tuổi đi theo tiếng gọi của tình yêu.
Trời Tây Bắc đang vào xuân. Thiên nhiên như giao hòa lòng người, lộc trên cành bung chồi biếc cũng là lúc những chàng trai người Dao đỏ hòa vào điệp khúc mùa xuân, điệp khúc tình yêu đang tràn ngập trên mây núi bằng một tục riêng của mình. Đó là kéo người mình yêu thương về trọn đời bên nhau.
(Còn nữa...)
