Một giàn khoan của Rosneft đang hoạt động tại Bắc Cực
Không phải ngẫu nhiên mà vị Thủ tướng đầy quyền lực Vladimir Putin của nước Nga lại đích thân chứng kiến việc ký kết thoả thuận hợp tác giữa Rosneft và Exxon Mobil tại một khu nghỉ dưỡng cao cấp ở Sochi, Nga, ngày 30-8. Tổng giá trị của văn bản có tên là Thỏa thuận Hợp tác Chiến lược chỉ vào khoảng 3,2 tỷ USD, không lớn so với một hợp đồng khai thác dầu khí tầm cỡ.
Hơn thế, trong tổng giá trị thoả thuận trên còn có cả việc Exxon Mobil khai thác ở Biển Đen hay Rosneft khai thác ở vịnh Mexico. Tuy nhiên, giá trị quan trọng nhất chính là việc hai tập đoàn khổng lồ của hai cường quốc hàng đầu thế giới này đã cùng bắt tay hợp tác để khai thác dầu khí tại Bắc Cực.
Theo thoả thuận ký kết, Exxon Mobil và Rosneft sẽ thành lập một Trung tâm Nghiên cứu và thiết kế khai thác Bắc Cực tại thành phố St. Petersburg. Trung tâm do các nhân viên của hai công ty đảm trách với nhiệm vụ phát triển công nghệ mới phục vụ cho việc khai thác trong các dự án chung tại Bắc Cực, trong đó có việc chế tạo các giàn khoan thăm dò, khai thác dầu khí.
Việc ký kết thoả thuận hợp tác chiến lược với Exxon Mobil cho thấy Nga đang đẩy nhanh tốc độ khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào ở Bắc Cực, trước hết là dầu khí. Đầu năm nay, Rosneft cũng đã ký với hãng dầu khí khồng lồ BP của Anh thỏa thuận lập liên doanh để đầu tư 2 tỷ USD thăm dò, khai thác dầu khí ở Bắc Cực.
Những thoả thuận ký với các hãng dầu khí lớn nhất thế giới như BP và Exxon Mobil được tiến hành sau khi nước Nga triển khai học thuyết an ninh năng lượng mới. Thư ký Hội đồng An ninh LB Nga Nikolai Patrushev khẳng định, việc khai thác tài nguyên, trước hết là nguồn dầu khí tiềm tàng ở vùng thềm lục địa thuộc Bắc Cực, có tầm quan trọng chiến lược và kinh tế hết sức to lớn đối với nước Nga.
Ông Patrushev cũng cho biết trữ lượng dầu khí ở thềm lục địa của Nga thuộc Bắc Cực vào khoảng 100 tỷ tấn nhiên liệu quy ước. Hiện Nga đã tiến hành thăm dò và khai thác 51 mỏ dầu khí ở khu vực này.
Tuy nhiên, việc Nga đẩy mạnh khai thác tài nguyên, chủ yếu là dầu khí, tại Bắc Cực đã dẫn tới những phản ứng và dư luận khác nhau. Trong đó đáng chú ý nhất là hiện đang có tranh cãi về chủ quyền khai thác các nguồn tài nguyên tại Bắc Cực.
Bên cạnh đó, việc gia tăng các hoạt động khai thác tài nguyên ở Bắc Cực cũng làm dấy lên mối lo ngại sẽ tác động xấu tới môi trường khu vực, vốn đang phải vật lộn đối phó với tình trạng băng tan quá nhanh. Tổ chức Quỹ Bảo vệ thiên nhiên hoang dã (WWF) ở Nga lo ngại một thảm họa môi trường tương tự vụ vịnh Mexico có thể xảy ra ở Bắc Cực và nguy hiểm hơn là thế giới hiện chưa có công nghệ nào làm sạch dầu trên biển băng. Song Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ngày 6-8 vừa qua trấn an rằng nước này thúc đẩy các dự án hợp tác quốc tế tại Bắc Cực trên cơ sở duy trì sự đa dạng sinh thái của vùng biển này.
