“Giày đỏ lang thang khắp thế gian”
Nhà báo Trương Anh Ngọc (hiện là Trưởng ban Thể thao của Báo Thể thao - Văn hóa, Thông tấn xã Việt Nam) đề tặng cuốn sách du ký thứ 6 cho những bạn đọc là “những người có tâm hồn rộng mở và chân thành đã, đang và sẽ lang thang khắp nơi trên thế giới” (trang 5). “Không ngủ ở Saint Petersburg” do NXB Phụ Nữ Việt Nam ấn hành cuối năm 2025 gồm 270 trang sách tái hiện hành trình chu du thế giới tràn đầy cảm hứng của tác giả - một nhà báo có quá trình làm việc không ngơi nghỉ trên vạn dặm đường suốt nhiều thập niên qua.
Cuốn sách được chia làm 3 phần: Phần 1 gồm 10 bài viết trong chủ đề “Trên những nẻo đường nước Nga”. Một nước Nga hiện đại hiện ra theo bước chân lang thang của nhà báo Trương Anh Ngọc từ “trái tim Moskva” đến thành phố “không ngủ” Saint Petersburg, từ hành trình “theo dấu chân Lenin” đến quê hương của thi hào Pushkin. Những bài viết sống động, giàu cảm xúc, đầy ắp thông tin hình ảnh khi tác giả từng đi trên con tàu chạy xuyên nước Nga, hay “lắng mình” trong dòng sông Đông êm đềm, nhắc nhớ bộ tiểu thuyết sử thi nổi tiếng của Mikhail Sholokhov (1905-1984).
Phần 2 là những bài viết sở trường của Trương Anh Ngọc về nhiều quốc gia châu Âu cổ kính, lãng mạn như Anh, Pháp, Đức, trong đó có thuật lại thú vui đi dọc ngang lục địa già trên những toa tàu - loại phương tiện giao thông công cộng phổ biến và cực kỳ thuận tiện cho mọi du khách muốn khám phá châu Âu.
Trương Anh Ngọc (sinh ngày 19-1-1976) là một trong những phóng viên, bình luận viên thể thao tác nghiệp tại nhiều sự kiện thể thao lớn như World Cup hay EURO. Anh còn đóng vai trò là nhà thông thái trợ giúp thí sinh trong chương trình “Ai là triệu phú” (VTV). Cuốn sách đầu tay của Anh Ngọc là “Nước Ý, câu chuyện tình của tôi” (2012), cuốn sách gần nhất là “Đi khi ta còn trẻ” (tháng 9-2022) và “Không ngủ ở Saint Petersburg” là cuốn sách du ký thứ 6 của anh.
Phần cuối, tác giả Trương Anh Ngọc lấy chủ đề dí dỏm: “Giày đỏ lang thang khắp thế gian” với hành trình “lạc trôi qua những đường biên giới” từ Myanmar đến Romania, phiêu lưu trên những chuyến tàu, cung đường “ở nơi tận cùng thế giới” như đảo quốc New Zealand… Một thế giới rộng lớn đầy ly kỳ, lạ thường bỗng như bé lại dưới đôi giày đỏ khám phá khắp chốn, lắng nghe những điều hấp dẫn từ sử sách đến hiện thực thời đại.
Điều đáng quý là tác giả Trương Anh Ngọc chiêm nghiệm sâu sắc nhưng không phán xét và đầy tôn trọng về sự khác biệt giữa các nền văn hóa, lịch sử quốc gia, vùng miền, tôn giáo, những nơi chốn còn hoang sơ hay đã phát triển hiện đại. Anh viết: “Tôi mê đắm với những cung đường, những bí hiểm nào đó chờ đợi trong mỗi chuyến đi, những cuộc tiếp xúc với người bản địa, những chuyến tàu chợ chật chội chạy xuyên qua những vùng đất” (trang 263). Những chuyến đi giàu trải nghiệm, khám phá theo hướng “sống thật, sống sâu và sống khác biệt” của tác giả vì thế rất có giá trị tham khảo, hữu ích cho bất cứ ai muốn rời khỏi vùng an toàn, bước ra thế giới để học hỏi, mở rộng tầm mắt bản thân về con người và thế giới.
Từ Hà Nội đến năm châu
Đọc “Không ngủ ở Saint Petersburg” cũng như những quyển sách du ký trước đây của Trương Anh Ngọc, người đọc có thể đặt câu hỏi làm thế nào mà anh lại tài hoa trong câu chữ, tinh tường về dữ liệu, đầy ắp về vốn sống, giàu kiến thức sâu về bóng đá - mỹ thuật - vũ trụ - du hành, và đặc biệt rất giàu năng lượng truyền cảm hứng sống lạc quan yêu đời như thế? Câu trả lời có thể đến từ cội nguồn tuổi thơ, khi Trương Anh Ngọc biết yêu sâu sắc Hà Nội từ những kỷ niệm thuở thiếu thời được người cha (nguyên là phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Giải phóng - tiền thân của Thông tấn xã Việt Nam) chở xe đạp rong ruổi khắp phố phường Hà Nội vào những buổi sớm tinh sương. Câu trả lời cũng đến từ sứ mệnh nghề nghiệp “nhà báo - người lữ hành đi khắp nơi” đã kéo dài gần 3 thập niên của Trương Anh Ngọc. Chất phiêu lưu lang bạt, tình yêu sách vở, văn chương cùng niềm khao khát khám phá con người, vạn vật và thế giới thể hiện rất rõ qua các bút ký của anh.
Triết lý sống đầy cảm hứng của Trương Anh Ngọc chính là: “Đi không phải để thỏa mãn cái tôi hay khoe khoang những nơi đã đến mà để thấy mình còn thiếu hiểu biết về thế giới. Thế giới rất rộng và ta chỉ sống một lần, chỉ cần bạn rời khỏi vùng an toàn của mình, thế là đã đi”. Trong lời tựa sách “Không ngủ ở Saint Petersburg”, tác giả hào hứng viết: “Tôi cảm thấy hạnh phúc vì luôn được đi, luôn được viết, và những cuốn sách đã viết ra luôn được các độc giả đón đọc, nhiều trong số đó là những người rất trẻ”.
Hành trình từ Hà Nội đến năm châu của Trương Anh Ngọc “có những chuyến đi một mình, có những hành trình có bạn đồng hành, có rất nhiều những niềm vui, nỗi buồn và cả sự cô đơn” nhưng tác giả vẫn luôn giữ cho mình một tâm niệm tích cực về mọi thứ. Anh viết: “Tôi nghiệm ra rằng, đến một tuổi nào đó người ta sẽ cảm thấy cô đơn nhiều hơn kể cả khi đã có những hành trình làm bạn đồng hành. Nhưng điều đó không có nghĩa là nỗi cô đơn ấy ngăn cản những người lữ hành tiếp tục lên đường và cảm nhận những điều tuyệt diệu mà một thế giới rộng mở đã đem lại”.
Đi đó đi đây chính là cách tác giả đối diện với chính mình, hòa mình vào những “thiên đường” du lịch, văn hóa và lịch sử và cũng để “tự chính bản thân tìm thấy bình yên nơi trái tim mình”. Tác giả đúc kết: “Hóa ra, những người đi nhiều cũng là những người cô đơn nhất và họ đã quen với cảm giác đôi khi thật sự chống chếnh”. Thế nên Trương Anh Ngọc hy vọng việc đọc quyển sách sẽ giúp các bạn đọc “có được niềm vui và cảm hứng trong hành trình tìm kiếm những thiên đường của mình trên thế giới, cũng như trong chính bản thân bạn”.
“Những chuyến đi phía trước cứ thế chờ đợi tôi lên đường, những cuốn sách mới cũng thế. Tôi cứ đi, tôi phải đi, đi mãi, đến hết cuộc đời này”.
Nhà báo Trương Anh Ngọc
