Dexamethasone - bước đột phá trong điều trị Covid-19

ANTD.VN - Thuốc dexamethasone, một loại thuốc chống viêm rẻ tiền, thông dụng và được sử dụng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới đã được các nhà khoa học ca ngợi là “bước đột phá lớn” khi trở thành loại thuốc đầu tiên được chứng minh là có thể cứu sống nhiều bệnh nhân mắc Covid-19. 

Dexamethasone - bước đột phá trong điều trị Covid-19 ảnh 1Thuốc dexamethasone giúp giảm tỉ lệ tử vong những ca nhiễm Covid-19 nặng cần hỗ trợ máy thở

Có sẵn, giá thành rẻ

Kết quả của các thử nghiệm vừa được công bố vào tuần trước cho thấy, dexamethasone - thường được sử dụng để giảm triệu chứng viêm, đã giúp giảm 1/3 tỉ lệ tử vong trong những ca mắc Covid-19 nặng phải nhập viện. Các nhà nghiên cứu đi đầu trong việc thử nghiệm loại thuốc trên đề nghị cần ngay lập tức đưa dexamethasone trở thành phương pháp điều trị tiêu chuẩn với nhưng ca mắc Covid-19 nặng để có thể cứu sống bệnh nhân.

“Kết quả thử nghiệm cho thấy rằng, những bệnh nhân mắc Covid-19 và phải dùng máy thở hoặc thở oxy, nếu được dùng thuốc dexamethasone sẽ cứu được mạng sống, và điều này cũng chỉ tốn ít chi phí” - Giáo sư Martin Landray thuộc Đại học  Oxford, đồng chủ trì nghiên cứu thử nghiệm trong dự án Recovery (Hồi phục) phát biểu trong cuộc họp báo trực tuyến về kết quả nghiên cứu. 

“Khó có loại thuốc nào có thể thay thế được loại thuốc này. Với mức giá chưa tới 50 bảng Anh (khoảng 63 USD), các bác sĩ có thể điều trị cho 8 bệnh nhân và cứu sống 1 mạng người”, Giáo sư Martin Landray cho biết. 

“Đây là một kết quả đáng mong đợi. Cho đến nay, dexamethasone là loại thuốc duy nhất cho thấy có tác dụng giảm tỉ lệ tử vong và giảm rõ rệt, đáng kể”, ông Peter Horby, đồng chủ trì nghiên cứu thử nghiệm, người chịu trách nhiệm giám sát các nguyên tắc thực hiện của thử nghiệm lâm sàng liên quan thuốc dexamethasone, bày tỏ lạc quan trong thông cáo về kết quả nghiên cứu. 

“Đây là một bước đột phá lớn. Thuốc dexamethasone có giá thành rẻ, có sẵn và có thể được đưa vào sử dụng ngay lập tức để cứu sống bệnh nhân trên toàn thế giới”, ông Peter Horby nói. Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị hay loại vaccine nào được phê duyệt cho phác đồ điều trị cho bệnh nhân Covid-19 - căn bệnh chết người do virus Corona chủng mới gây ra đã khiến hàng trăm nghìn người tử vong trên toàn cầu.

Cứu tính mạng của “vô số bệnh nhân”

Cuộc thử nghiệm Recovery đã so sánh kết quả của khoảng 2.100 bệnh nhân được chỉ định ngẫu nhiên sử dụng thuốc chống viêm dexamethasone với khoảng 4.300 bệnh nhân không dùng loại thuốc này. Kết quả cho thấy, trong số mỗi 8 bệnh nhân mắc Covid-19 phải thở máy sẽ ngăn ngừa được 1 trường hợp tử vong bằng cách điều trị bằng examethasone (tỉ lệ 1/8). Trong khi đó, trong mỗi 25 bệnh nhân Covid-19 chỉ sử dụng thuốc và thở oxy sẽ ngăn ngừa được 1 trường hợp tử vong (tỉ lệ 1/25).

Tuy nhiên, những bệnh nhân Covid-19 không cần hỗ trợ hô hấp thì không ghi nhận tác dụng từ việc dùng dexamethasone. “Tác dụng cứu sống người bệnh là rất rõ và rất lớn ở những bệnh nhân cần hỗ trợ bằng máy thở, vì vậy dexamethasone nên trở thành tiêu chuẩn điều trị cho những bệnh nhân này” - ông Horby nói. 

Chuyên gia nghiên cứu về dịch bệnh Covid-19 thuộc tổ chức từ thiện sức khỏe toàn cầu Wellcome Trust, ông Nick Cammack cho biết, những phát hiện này sẽ thay đổi tác động của đại dịch Covid-19 đối với cuộc sống và nền kinh tế thế giới. “Vô số bệnh nhân trên toàn cầu sẽ được cứu tính mạng” - ông Nick Cammack nói. Cuộc thử nghiệm Recovery đã được triển khai vào tháng 4-2020 dưới dạng thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên nhằm thử nghiệm một loại các phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh nhân Covid-19, trong đó bao gồm dexamethasone liều thấp và thuốc điều trị bệnh sốt rét                     

hydoxycholoroquine. Việc điều trị bằng thuốc hydoxycholoroquine đã bị dừng lại vào đầu tháng 6 vừa qua sau khi ông Horby và Landray cho biết, kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó “vô dụng” trong việc chữa trị cho bệnh nhân Covid-19.

Trước thử nghiệm này, chưa có thuốc điều trị Covid-19 nào được chứng minh có thể làm giảm tỉ lệ tử vong cho các bệnh nhân nặng, mặc dù thuốc remdesivir đã được chứng minh có khả năng rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân Covid-19. “Thuốc này đã đánh bại remdesivir về quy mô hiệu quả cũng như tác dụng điều trị” - Tiến sĩ Mark Wurfel, Giáo sư y khoa tại ĐH Washington, nhận xét. 

Nhiều nhà khoa học Mỹ cho rằng, cần phải có sự đánh giá và quan điểm tiếp cận thận trọng khi thẩm định cứ liệu khoa học của nghiên cứu. Tuy nhiên, họ cũng thừa nhận khả năng cứu mạng sống của nhiều người bệnh Covid-19 đã ở tình trạng nguy kịch. “Cần có sự thận trọng cần thiết, tuy nhiên, cứu sống tính mạng bệnh nhân là hiệu quả điều trị lớn nhất của một loại thuốc” - Tiến sĩ Mark Wurfel nói.

Theo số liệu thống kê, trên toàn thế giới đã có hơn 8 triệu người nhiễm Covid-19, trong đó hơn 434.000 người tử vong kể từ khi dịch bệnh được phát hiện lần đầu tiên tại Trung Quốc hồi đầu tháng 1-2020.

Mặc dù vậy, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus  khuyến cáo chỉ nên sử dụng thuốc dexamethasone để điều trị Covid-19 dưới sự giám sát chặt chẽ. Theo WHO, thuốc dexamethasone đã được chứng minh là không có tác dụng đối với những trường hợp mắc bệnh nhẹ, mà chỉ phù hợp chữa trị cho những bệnh nhân nặng. Hiện WHO đang phối hợp phân tích dữ liệu từ một số thử nghiệm lâm sàng để hiểu rõ hơn về hiệu quả của thuốc.

Đồng quan điểm, Giám đốc điều hành Chương trình Cấp cứu Sức khỏe của WHO, ông Mike Ryan, cho biết không nên sử dụng thuốc dexamethasone như một biện pháp phòng ngừa. Theo ông, đây là một loại thuốc chống viêm rất mạnh, có thể dùng chữa trị cho các bệnh nhân thể nặng nhưng lại không thể dùng cho các bệnh nhân thể nhẹ cũng như điều trị dự phòng.