Báo động “hộ chiếu vaccine” giả tràn lan trên không gian mạng

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Trong khi không ít các quốc gia trên thế giới kỳ vọng các giấy chứng nhận tiêm vaccine phòng ngừa dịch Covid-19 có thể giúp hồi sinh ngành Du lịch và vực dậy nền kinh tế của họ, thì lượng lớn “hộ chiếu vaccine” giả đang được bày bán tràn lan trên mạng Internet, khiến dấy lên lo ngại về mức độ đáng tin cậy và hiệu quả của loại “giấy thông hành đặc biệt” này.

Hàng trăm trang web “đen” rao bán với giá… 12 USD

Hàng loạt “hộ chiếu vaccine” giả được rao bán trên các nền tảng Internet

Hàng loạt “hộ chiếu vaccine” giả được rao bán trên các nền tảng Internet

Vấn nạn “hộ chiếu vaccine” giả bùng phát

Từ Iceland đến Israel, một số quốc gia đã bắt đầu dỡ bỏ các biện pháp hạn chế đối với những người có thể chứng minh đã được tiêm vaccine phòng ngừa Covid-19. Điều này cho phép những người đã được tiêm vaccine phòng ngừa Covid-19 có thể đến các địa điểm vui chơi giải trí hoặc đi qua biên giới nếu họ xuất trình được các giấy tờ chứng nhận đã tiêm chủng. Trong bối cảnh đó, vấn nạn “hộ chiếu vaccine” giả bùng phát.

Ông Beenu Arora, nhà sáng lập Công ty Tình báo mạng Cyble cho biết, hiện đang có hàng trăm trang web… “đen” (dark web) rao bán các “hộ chiếu vaccine” giả với giá rẻ mạt chỉ khoảng… 12 USD. Còn ông Oded Vanunu, Công ty An ninh mạng Check Point cho biết các nhà nghiên cứu của công ty đã phát hiện nhiều quảng cáo trên web “đen” cung cấp các giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19 được phát hành có chủ đích ở Mỹ, Nga và nhiều quốc gia khác. “Lý do là bởi có một lượng nhu cầu lớn về giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19” - ông Vanunu lý giải.

“Việc bán vaccine giả và cả “hộ chiếu vaccine” giả là điều khó tránh. Lý do là vì không phải ai cũng có cơ hội tiêm vaccine, việc sản xuất vẫn còn ở giai đoạn thử nghiệm và người dân thì đã chán ngấy cảnh giãn cách xã hội. Nếu một người có thể dễ dàng sở hữu “hộ chiếu vaccine” giả để đi đây đó, họ sẽ không ngại chi tiền và sẽ có một thị trường trái pháp luật nổi lên xung quanh. Hiện Chính phủ Mỹ vẫn đang khuyên người dân không nên đăng hình thẻ tiêm phòng của mình lên mạng. Mục đích chính là để tránh tiết lộ thông tin cá nhân cũng như tránh bị lừa đảo”.

Bà Michela Menting (Chuyên gia an ninh mạng tại ABI Research)

Ông Chad Anderson, một chuyên gia bảo mật cấp cao thuộc Công ty tình báo về mối đe dọa trực tuyến DomainTools cũng cảnh báo tình trạng các giấy tờ tiêm chủng giả mạo xuất hiện trên các trang web thông thường và các nền tảng thương mại điện tử. Tại Mỹ, trên hàng loạt trang bán hàng trực tuyến cũng như các nền tảng mạng xã hội, các tấm thẻ chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19 giả được rao bán tràn lan. Báo New York Post còn phát hiện được hàng chục hướng dẫn trực tuyến về tự in giấy chứng nhận tiêm vaccine Covid-19 tại nhà.

Ông Saoud Khalifah, người sáng lập Fakespot, chuyên cung cấp dữ liệu phân tích để phát hiện những thứ làm giả trên mạng cho hay, tội phạm không chỉ bán giấy chứng nhận tiêm chủng vaccine Covid-19 giả mà còn bán cả con dấu chứng nhận vaccine giả. “Một số người có thể không muốn tiêm vaccine Covid-19, nhưng họ muốn đi đâu đó. Do đó, họ sẽ mua giấy chứng nhận tiêm chủng giả với con dấu giả. Thật nguy hiểm” - ông Khalifah cho biết.

Theo các chuyên gia, ngày nay việc làm giả các giấy tờ tài liệu trở nên quá phổ biến, đặc biệt với các công cụ chỉnh sửa hiện đại. Do đó, chẳng khó khăn gì để làm giả giấy chứng nhận tiêm chủng vaccine Covid-19 “y như thật” và bán cho những người “lách luật”.

Biện pháp mạnh để ngăn chặn trên mọi nền tảng

Vừa qua, hàng loạt quan chức Tư pháp hàng đầu tại Mỹ đã ký thư kêu gọi Twitter, eBay và Shopify khẩn trương hành động nhằm ngăn chặn các nền tảng của họ bị lợi dụng để bán các giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19 giả mạo. Các quan chức Tư pháp Mỹ khẳng định việc tiếp thị và lừa đảo bán các tấm thẻ chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19 giả mạo có thể đe dọa sức khỏe của cộng đồng, kìm hãm những bước tiến trong việc bảo vệ người dân khỏi bị lây nhiễm virus SARS-CoV-2 và vi phạm luật pháp của nhiều bang của Mỹ.

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cũng kêu gọi người dân không đăng các bức ảnh của các tấm thẻ tiêm chủng trên truyền thông xã hội, cảnh báo các thông tin này có thể bị kẻ xấu lợi dụng để làm giả các tài liệu tiêm chủng. Các quốc gia khác đang kêu gọi hình thành quy định yêu cầu các nhà mạng, đặc biệt là các nền tảng xã hội như Facebook, Twitter cần có công cụ phát hiện và gỡ bỏ lập tức những nội dung quảng cáo bán “hộ chiếu vaccine” giả. Trang mạng trực tuyến eBay cho biết đang triển khai các biện pháp quan trọng để ngăn chặn hoặc nhanh chóng dỡ bỏ các mặt hàng bị xác nhận là giả mạo thông tin y tế, trong đó có các giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19. Trang mạng xã hội Twitter tuyên bố không cho phép việc bán các giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa Covid-19 giả mạo trên nền tảng của hãng và đã có biện pháp xử lý khi phát hiện các trường hợp sai phạm.

Theo các chuyên gia công nghệ, để tránh bị làm giả, các giấy chứng nhận tiêm chủng phòng ngừa Covid-19 nên chứa mã bảo mật trong tem QR. Sau khi được quét, các mã QR sẽ hiện lên thông tin vaccine cũng như tên chủ sở hữu - được đối chiếu với các giấy tờ tùy thân. Tuy nhiên, để áp dụng phương pháp này cho hoạt động đi lại quốc tế, đòi hỏi các quốc gia phải sẵn sàng chia sẻ dữ liệu.

Tội phạm thời Covid-19

Các chuyên gia bảo mật của Hãng Check Point Software cho biết họ phát hiện nhiều vaccine Covid-19 từ nhiều nhà sản xuất, như AstraZeneca và Johnson & Johnson được bán trên “dark web” với giá 1.000 USD/mũi. Ngoài ra, còn có ít nhất 20 giấy chứng nhận tiêm vaccine Covid-19 (hay còn gọi là “hộ chiếu vaccine”) được rao bán với giá 200 USD.

“Dark web” là một phần của Internet nhưng không thể tìm thấy bằng các công cụ tìm kiếm như Google. Tại đây, tội phạm thường mua bán mặt hàng phi pháp, từ số thẻ tín dụng, thuốc phiện đến vũ khí mạng và hiện nay có thêm sản phẩm liên quan tới Covid-19. Người phát ngôn Check Point nói không rõ vaccine bán trên “dark web” có phải hàng thật không, tuy nhiên dựa theo ảnh bao bì và chứng nhận y tế, “chúng dường như là thật”. Quảng cáo vaccine trên “dark web” đã tăng 300% trong 3 tháng qua. Trong khi đó, để mua giấy chứng nhận tiêm vaccine, người mua chỉ cần cung cấp tên và ngày muốn ghi trên giấy. Sau đó, người bán sẽ gửi lại giấy chứng nhận giống với loại hợp pháp.

Các sản phẩm giả mạo này hướng đến những người cần đi máy bay, ra nước ngoài, xin việc hay hoạt động khác yêu cầu giấy chứng nhận tiêm vaccine. Logo của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa bệnh tật (CDC) Mỹ xuất hiện ở góc trên cùng bên phải giấy chứng nhận giả, giống hệt bản thật. Check Point ước tính các tay buôn có thể cung cấp hàng nghìn, nếu không muốn nói là hàng chục nghìn “hộ chiếu vaccine” theo yêu cầu.

Một mặt hàng giả mạo khác trên “dark web” là kết quả xét nghiệm âm tính Covid-19. Nó có giá rẻ hơn, chỉ 25 USD hoặc mua 2 tặng 1. Các chuyên gia nhận xét không thể tránh khỏi thị trường “hộ chiếu vaccine” phi pháp. Không phải ai cũng được tiêm vaccine, nhiều nước triển khai chương trình tiêm chủng chậm, mọi người mệt mỏi vì phong tỏa và quy định. Nếu họ có thể dễ dàng mua được hộ chiếu giả để tránh các hạn chế, chắc chắn họ sẽ mua và từ đó, thị trường phi pháp cũng nảy sinh. Tin này được công bố sau khi các cơ quan chức năng cảnh báo mọi người không đăng giấy chứng nhận tiêm vaccine lên mạng xã hội, tránh việc bị đánh cắp thông tin hay trở thành mục tiêu của tội phạm lừa đảo.

Các cơ quan chức năng cảnh báo mọi người không đăng giấy chứng nhận tiêm vaccine lên mạng xã hội, tránh việc bị đánh cắp thông tin hay trở thành mục tiêu của tội phạm lừa đảo

Các cơ quan chức năng cảnh báo mọi người không đăng giấy chứng nhận tiêm vaccine lên mạng xã hội, tránh việc bị đánh cắp thông tin hay trở thành mục tiêu của tội phạm lừa đảo

Theo Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), áp dụng chứng nhận tiêm phòng sẽ là công cụ quan trọng ðể ứng phó với đại dịch, thúc đẩy tái khởi động hoạt động du lịch quốc tế một cách an toàn. Đồng thời UNWTO cũng kêu gọi thúc đẩy tiêu chuẩn hóa, số hóa và khả năng tương tác của hệ thống xét nghiệm và chứng nhận y tế theo hướng được cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi. Trước nhu cầu ngày càng cấp thiết về kết nối lại các hoạt động đi lại, giao thương trên toàn cầu, một số quốc gia, tổ chức đã thử nghiệm, áp dụng những công cụ chứng nhận an toàn Covid-19 được số hóa với những tên gọi khác nhau.

• Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) phát triển một công cụ thẻ thông hành số Digital Travel Pass. Thẻ giúp hành khách quản lý lịch trình đi lại và chứng minh cho các hãng hàng không, cơ quan có thẩm quyền rằng họ đã tiêm vaccine hoặc âm tính với Covid-19.

• Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) và Common Project - tổ chức phi lợi nhuận Thụy Sĩ đang trong giai đoạn thử nghiệm Thẻ thông hành chung Common Pass. Ứng dụng cho phép người dùng truy cập các thông tin về xét nghiệm, vaccine. Mã QR trong ứng dụng giúp cung cấp thông tin cho các nhà chức trách khi cần thiết.

• Tập đoàn Máy tính quốc tế IBM đưa vào áp dụng thẻ thông hành y tế số Digital Health Pass, tích hợp đa dữ liệu như kiểm tra thân nhiệt, cảnh báo phơi nhiễm virus, kết quả xét nghiệm và tình trạng tiêm vaccine. Đơn vị cho biết thẻ thông hành giúp mọi người thuận tiện đi lại ở các điểm công cộng như nơi làm việc, trường học, sân vận động hay các chuyến bay.