Ngày 23-12, Cục Thống kê chủ trì, phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức Hội thảo công bố các kết quả nghiên cứu chuyên sâu được xây dựng từ kết quả Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ và Điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số.
Báo cáo “Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024-2074” cung cấp bức tranh toàn diện về xu hướng biến đổi quy mô, cơ cấu dân số theo tuổi và giới tính, cũng như sự phân bố dân cư của Việt Nam trong nửa thế kỷ tới, phản ánh quá trình chuyển đổi nhân khẩu học đang diễn ra và có nhiều điểm tương đồng với xu thế trên thế giới.
Kết quả dự báo cho thấy dân số Việt Nam tiếp tục tăng trong các thập kỷ tới nhưng tốc độ tăng có xu hướng giảm dần và dự kiến đạt đỉnh vào khoảng năm 2059 theo phương án trung bình trước khi chuyển sang giai đoạn tăng chậm hoặc ổn định.
Trong vòng 50 năm tới, từ 2024 đến 2074, dân số Việt Nam theo ba kịch bản về mức sinh thấp (1,45 con/phụ nữ), mức sinh trung bình (1,85 con/phụ nữ), và mức sinh cao (2,01 con/phụ nữ) sẽ tăng thêm tương ứng là 2,5%, 12,7%, và 17,0%, đạt lần lượt là 103,9; 114,2 và 118,5 triệu người.
“Thời kỳ cơ cấu dân số vàng (tức cứ hai người trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi) “gánh đỡ” một người ở độ tuổi phụ thuộc (dưới 15 hoặc từ 65 trở lên)) sẽ khép lại trong tương lai không xa vào năm 2036.
Như vậy, so với kết quả dự báo năm 2019, thời kỳ dân số vàng sẽ kết thúc sớm hơn 3 năm và nhường chỗ cho thời kỳ dân số già và siêu già, thể hiện qua sự thu hẹp các nhóm tuổi trẻ và trung niên, cùng với sự gia tăng nhanh của nhóm dân số cao tuổi”- báo cáo cho biết.
Hiện nay Việt Nam đang trong thời kỳ già hóa dân số. Theo phương án trung bình, Việt Nam bắt đầu thời kỳ dân số già từ năm 2034, khi tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 14,0%. Giai đoạn từ năm 2034 đến năm 2036, Việt Nam vừa có cơ cấu dân số vàng cũng đồng thời cũng bước vào thời kỳ dân số già.
Thời kỳ dân số già của Việt Nam được dự báo sẽ kéo dài trong vòng 15 năm, từ năm 2034 đến năm 2049. Sau giai đoạn này, từ năm 2050 đến 2074, Việt Nam được dự báo sẽ có cơ cấu dân số siêu già tương ứng với tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 21%.
Báo cáo khuyến nghị cần tăng cường tận dụng cơ cấu dân số vàng vì trong thập kỷ tới, việc tận dụng hiệu quả lợi thế cơ cấu dân số có ý nghĩa quyết định đối với tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia.
Bên cạnh đó, ưu tiên đầu tư mạnh mẽ vào phát triển kỹ năng cho lực lượng lao động, nhất là kỹ năng số, kỹ năng nghề và năng lực thích ứng công nghệ trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng; nâng cao năng suất lao động; Cải thiện điều kiện làm việc và phát triển môi trường lao động...
Ngoài nội dung trên, báo cáo cũng chỉ ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh kéo dài và việc di cư nội địa tiếp tục là một trong những nhân tố quan trọng làm thay đổi phân bố dân cư giữa các vùng, phản ánh sự khác biệt về điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng thu hút, sử dụng lao động của các địa phương.
