Vào thời điểm đó, chính quyền Syria đã từng tuyên bố rằng, ở vùng Al-Kibar của Deir Ezzor không hề có cơ sở vũ khí quan trọng nào của Syria, vụ tấn công chỉ ảnh hưởng đến những địa điểm trống do Hiệp hội khoa học về phát triển nông nghiệp liên Ả Rập quản lý.
Máy bay chiến đấu F-16 của quân đội Israel
Thông tin tình báo chính xác
Dòng nước xanh lam của sông Euphrates chảy chậm qua thành phố Deir el-Zor ở phía Bắc Syria. Deir el-Zor là điểm cuối cùng trước khi bắt đầu một sa mạc rộng lớn, không có người ở gồm đồi núi lởm chởm và các thung lũng rậm rạp. Nơi đây chứa đựng một bí mật mà Chính phủ Syria luôn giấu kín.
Từ năm 2000, khi Tổng thống Bashar al-Assad lên nắm quyền tại Syria, các điệp viên Israel tại Damascus đã cho biết, ông Assad đang tìm cách củng cố quyền lực bằng việc giữ vai trò gây tranh cãi và tán thành quan điểm cực đoan. Tổng thống Assad được cho là cung cấp một số lượng lớn vũ khí cho nhóm Hezbollah được Iran hậu thuẫn ở Lebanon để nhóm này “đấu tranh giành độc lập từ chính quyền Do Thái”. Ngoài ra, ông Bashar al-Assad còn tiếp những phái đoàn cấp cao tới từ Triều Tiên.
Mossad - Cục Tình báo và Sứ mệnh đặc biệt Israel tin rằng chủ đề của những cuộc hội đàm bí mật là nâng cấp hơn nữa năng lực quân sự của Syria. Trước đây, Bình Nhưỡng cũng đã giúp Damascus phát triển tên lửa đạn đạo tầm trung, vũ khí hóa học như sarin và khí độc. Liệu Damascus có vũ khí hạt nhân, một nhà máy hạt nhân theo đúng nghĩa đen của nó ngay trước mũi Israel?
Mùa xuân năm 2004, Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) phát hiện thấy các cuộc gọi đáng nghi giữa Syria và Triều Tiên, đáng chú ý là thông tin qua lại rất nhiều giữa Thủ đô Bình Nhưỡng của Triều Tiên với một địa điểm ở phía Bắc sa mạc Syria gọi là Al-Kibar. Tài liệu của NSA được gửi cho đơn vị "8200" của quân đội Israel, bộ phận chịu trách nhiệm về do thám sóng phát thanh và đã thiết lập hệ thống ăng ten ở các quả đồi gần Tel Aviv. Al-Kibar đã bị đánh dấu.
Cuối năm 2006, Israel thông qua tình báo Anh thu thập được nhiều bức ảnh chụp khu vực sa mạc Al-Kibar. Trong những bức ảnh đó có một khu vực xây dựng giống như một ngôi nhà trên cây, được bổ sung bằng những đường ống trông đáng nghi, dẫn tới một trạm bơm nước ở sông Euphrates. Những cái cột và mái nhà rất chắc chắn, dường như chỉ có một chức năng: thay đổi kết cấu tòa nhà để trông nó không có gì đáng nghi khi nhìn từ trên xuống.
Đáng chú ý, một trong những bức ảnh cho thấy một người châu Á mặc bộ đồ màu xanh, đứng gần một người Ảrập. Mossad mau chóng nhận diện được hai người đàn ông là Chon Chibu và Ibrahim Othman. Ông Chon là một trong số các thành viên đứng đầu chương trình hạt nhân Triều Tiên và các chuyên gia tin rằng người này là kỹ sư trưởng phụ trách lò phản ứng plutonium Yongbyon. Còn ông Othman là giám đốc Ủy ban năng lượng nguyên tử Syria.
Theo chuyên gia tình báo Ronen Bergman của Israel, tháng 8-2007, các đơn vị tinh nhuệ của Israel dùng trực thăng, bay rất thấp và vượt qua biên giới, vào Syria - nơi họ thả các thiết bị thử nghiệm xuống một sa mạc gần Deir el-Zor và lấy các mẫu đất ở khu vực phụ cận của nhà máy Al-Kibar. Kết quả những mẫu vật lấy được đã cung cấp bằng chứng về sự hiện diện của một chương trình hạt nhân.
Vào thời điểm đó, không ai nói rằng Al-Kibar là mối đe dọa khẩn cấp đối với an ninh Israel. Tuy nhiên, Thủ tướng Ehud Olmert khi ấy vẫn muốn tấn công, bất chấp tình hình căng thẳng trong khu vực: khủng hoảng Iraq và cuộc xung đột ở Dải Gaza. Ông Olmert thông báo với cố vấn an ninh quốc gia Mỹ thời điểm đó là Stephen Hadley và trao quyền đánh bom nhà máy Syria cho tướng lĩnh quân sự của mình.
Cơ sở hạt nhân của Syria trước và sau khi bị không kích
Theo dõi 2 năm, đánh phá 4 tiếng đồng hồ
Thông cáo báo chí của quân đội Israel ngày 21-3 đã xác nhận, trong 2 đêm 5 và 6-9-2007, không quân Israel phá hủy một cơ sở hạt nhân đang trong giai đoạn xây dựng cuối cùng ở tỉnh Deir ez-Zor, cách Thủ đô Damascus của Syria khoảng 450 km về phía Tây Bắc.
Cơ quan tình báo quân đội nước này đã theo dõi dự án xây dựng cơ sở hạt nhân này của Syria trong suốt 2 năm trước khi quyết định tấn công phá hủy. Toàn bộ chiến dịch không kích chỉ diễn ra trong 4 tiếng.
Không quân Israel đã vạch kế hoạch tiến hành chiến dịch “Vườn cây ăn quả” (Operation Orchard), điều động 4 chiếc máy bay tiêm kích hạng nhẹ F-16 xâm nhập không phận Syria để tiến hành vụ ném bom điều khiển chính xác, phá hủy hoàn toàn cơ sở hạt nhân của Syria.
Không phải ngẫu nhiên mà Israel công bố thông tin về vụ không kích cơ sở được cho là lò phản ứng hạt nhân của Syria ở Deir ez-Zor năm 2007.
“Tình báo quân sự sau này đã xác nhận rằng, cơ sở hạt nhân này đã không thể phục hồi. Vì quân đội Israel đã lường trước hành động đáp trả từ phía Syria, nên chính quyền quyết định rằng thông tin về chiến dịch này không nên phổ biến công khai” - bộ phận báo chí của quân đội cho bi
ết.
“Chỉ vài năm sau, tỉnh Deir Ezzor đã bị tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) xâm chiếm. Không thể biết được quân khủng bố sẽ làm gì nếu cơ sở hạt nhân rơi vào tay chúng” - quân đội Israel nhấn mạnh về tính đúng đắn trong hành động không kích Syria của họ. Quả thực, phe đối lập Syria đã chiếm được nhà máy cũ ở Al-Kibar vào tháng 2-2013. Tuy nhiên, vào thời điểm đó thì nó hoàn toàn chẳng có dấu vết gì là một cơ sở hạt nhân cũ.
Hình ảnh vệ tinh vụ không kích cơ sở hạt nhân của Syria
Vì sao công bố vào thời điểm này?
Theo giới phân tích, không phải ngẫu nhiên mà Israel công bố thông tin về vụ không kích cơ sở được cho là lò phản ứng hạt nhân của Syria ở Deir ez-Zor năm 2007, mà sau đó là có ý đồ, cụ thể là giúp Mỹ củng cố vững chắc cái cớ tấn công Syria, đồng thời là lý do để Mỹ tiếp tục duy trì quân đội tại nước này.
Hiện nay, chính quyền Syria đang hành động quyết liệt nhằm dồn ép phe đối lập Syria vào thế bất lợi. Đây là điều dẫn đến phá sản ý đồ của Mỹ tại Syria, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chiến lược của Mỹ ở Trung Đông. Chính quyền Mỹ luôn cáo buộc Nga và Syria sử dụng vũ khí hóa học giết dân thường, điều đó dường như là chưa đủ để chứng minh Damascus có truyền thống che giấu cộng đồng quốc tế về những hiểm họa giết người hàng loạt. Và việc Israel, đồng minh lâu năm của Mỹ công bố chiến dịch tấn công cơ sở hạt nhân của Syria cho thấy, nước này có thể vẫn còn các cơ sở hạt nhân khác mà thế giới chưa biết.
Ngoài ra, Mỹ và Triều Tiên sắp tiến hành hội nghị thượng đỉnh lịch sử vào tháng 5 tới đây. Nhật Bản kêu gọi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tổ chức các hoạt động thanh sát cơ sở hạt nhân của Triều Tiên. Phải chăng Israel cũng muốn IAEA cũng tiến hành các hoạt động tương tự trên lãnh thổ Syria?
Ngay sau chiến dịch “Vườn cây ăn quả”, IAEA luôn nghiêng về giả thiết Syria có lò phản ứng hạt nhân, bởi theo IAEA thì khu phức hợp quân sự bị phá hủy này mang những đặc điểm của một lò phản ứng hạt nhân.
IAEA đổ lỗi Chính phủ Syria không hợp tác khi ngăn các nhà điều tra quốc tế đến thực địa để xác định sự thật, điều đó khiến cho đến nay, vụ không kích của không quân Israel vẫn được xem là vụ không kích một lò phản ứng hạt nhân của Syria. Có nhiều luồng dư luận cho rằng chính quyền Damascus có tham vọng hạt nhân và đã xây dựng lò phản ứng hạt nhân nhưng nói dối và luôn che đậy sự thật, bởi nếu không thì sao không hợp tác với IAEA. Tuy nhiên, giới phân tích lại cho rằng, việc Damascus không hợp tác với IAEA để làm rõ trắng đen là có lý do của họ, chứ không hẳn là che giấu chương trình hạt nhân. Đó chính là thái độ không khách quan của IAEA và Liên hợp quốc. Bởi trước khi kêu gọi Damascus hợp tác điều tra thì Liên hợp quốc phải có nghị quyết lên án Israel vi phạm chủ quyền quốc gia của Syria. Tuy nhiên, Liên hợp quốc không có nghị quyết lên án Tel Aviv, như vậy rõ ràng chủ quyền của Syria đã bị xem thường.
