Xây dựng “lãnh thổ” cho linh trưởng
(ANTĐ) - Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng (PNKB) hiện có khu bán hoang dã dành cho linh trưởng lớn nhất thế giới với diện tích 18ha, có hàng rào điện tử bao quanh. Đây là dự án của Hội động vật (HĐV) Franfurt (Đức) dành cho PNKB.
Gặp chuyên gia về linh trưởng
 |
| Những cá thể Voọc gáy trắng được thẻ có gắn chíp điện tử |
Bernhard Forster; một chuyên gia linh trưởng, làm việc cho HĐV Franfurt (Đức), phụ trách riêng dự án này đã 5 năm. Ông thổ lộ “Việc chọn PNKB cho dự án linh trưởng là bởi di sản này có nhiều phát hiện sinh học đáng chú ý. Khu vực rộng lớn này là quê hương của 10 loài linh trưởng như Voọc Hà Tĩnh, Voọc Chà vá chân nâu và nhiều loài linh trưởng khác. Khu vực có hệ sinh cảnh với đầy đủ thức ăn cho các cá thể linh trưởng phát triển tốt nên chúng tôi chọn thực hiện dự án”.
Dự án khu nuôi thả bán hoang dã dành riêng cho linh trưởng có giá trị 98.000USD, được đặt tại khu vực Núi Đôi, thuộc PNKB. Công tác xây dựng được thực hiện nghiêm ngặt, không tác động mạnh vào tự nhiên, giữ nguyên hiện trạng các loài thực vật là thức ăn của linh trưởng. Các chuyên gia đã bảo lưu tốt từng gốc cây ngọn cỏ, giữ gìn thuần khiết hai dòng suối dưới chân núi là nguồn nước sinh hoạt ưa thích của linh trưởng.
Theo ông Pagel-Giám đốc vườn thú Cologne (Đức), người từng có mặt tại khu vực này: Đây là khu bán hoang dã dành cho linh trưởng không nơi nào trên thế giới có được, bởi tính độc đáo của nó là được xây dựng trên chính quê hương các loài linh trưởng quý hiếm.
Những “công dân” đầu tiên
|
| Bernhard Forster cùng cộng sự trong khu nuôi thả linh trưởng |
Hiện tại khu bán hoang dã này đã tiếp nhận 8 cá thể linh trưởng quý hiếm Voọc Hà Tĩnh, hay còn gọi là Voọc gáy trắng là loài đặc biệt hiếm có trong sách đỏ Việt Nam và sách đỏ thế giới. Chúng có khu vực phân bố chủ yếu tại PNKB, và ở khu bảo tồn liền kề Hin Nậm Nô của Lào. Nguồn gốc của 8 con Vọoc này là thế hệ F2 được sinh ra trong môi trường nuôi nhốt ở Trung tâm cứu hộ linh trưởng Vườn Quốc gia Cúc Phương. Thế hệ thứ nhất được cứu hộ từ những thợ săn địa phương và chuyển ra Cúc Phương, chúng được nuôi dưỡng, chăm chút cẩn thận và sinh ra những đứa con thế hệ F2.
Những ngày đầu mới đưa về khu vực bán hoang dã này, 8 cá thể linh trưởng được gắn chíp điện tử, gồm 6 cá thể cái, 2 cá thể đực, chúng được hình thành gồm 2 đàn. Giai đoạn đầu chúng có vẻ chưa hòa hợp với môi trường mới. Các chuyên gia linh trưởng đã mất nhiều tháng liền để huấn luyện chúng thích nghi với môi trường thiên nhiên nhưng chúng vẫn rất ngỡ ngàng khi trở lại “quê hương” mới.
Ở Cúc Phương, cứ mỗi bữa ăn, người ta đánh kẻng và điều đó trở thành phản xạ có điều kiện ăn sâu vào thói quen của chúng nên khi ở trong khu hoang dã có đầy đủ thức ăn xanh, chúng vẫn khó thích ứng, vậy nên các chuyên gia linh trưởng đã phải dùng biện pháp đánh kẻng và đưa cho chúng những loại lá trong khu vực để chúng nhận biết. Tiếp đó, người ta cũng huấn luyện chúng về việc bớt dần và tiến tới bỏ hẳn hành vi phản xạ có điều kiện để hòa hợp với thiên nhiên.
Đến nay đã hơn 2 năm, 8 cá thể linh trưởng Voọc Hà Tĩnh bắt đầu thuần thục với cuộc sống ngoài tự nhiên. Chúng bắt đầu thấy e ngại khi bóng người xuất hiện, gia đình Voọc đã hình thành 2 nhóm, mỗi nhóm có 3 cá thể cái và một con đực chịu trách nhiệm đầu đàn. Khu vực Núi Đôi được chúng phân chia lãnh thổ bằng những đánh dấu về nước tiểu của con đực đầu đàn, đôi khi chúng “cự” nhau bằng những động tác rung cây, hoặc bằng tiếng hú vang sâu rừng xanh. Nhưng cũng có nhiều buổi chiều tà, người ta thấy 2 con đực bới lông tìm rận cho nhau có vẻ hòa thuận, các chuyên gia cho rằng điều này cho thấy tính “huyết thống” của chúng đã duy trì sự hòa thuận hiếm gặp này.
Theo thông tin, vào thời gian tới khu bán hoang dã sẽ triển khai tiếp nhận thêm 48 cá thể linh trưởng khác. Vì ở khu vực Núi Đôi đủ chỗ sinh sống tốt nhất cho hàng trăm con linh trưởng. Và trong tương lai nó sẽ được mở cửa để đón khách du lịch. Như vậy, nơi Núi Đôi đã trở thành quy trình quan trọng cho một quá trình huấn luyện tự do cho linh trưởng để chúng được hòa nhập với tự nhiên. Một ngày không xa, du khách sẽ được chiêm ngưỡng tại đây những thế hệ linh trưởng được sinh ra trong môi trường bán hoang dã.
Anh Linh
