Từ sau đổi mới đến nay, khi xung đột giữa nông nghiệp - nông thôn truyền thống và lối sống công nghiệp - đô thị trở nên nghiêm trọng thì hệ giá trị truyền thống càng diễn tiến phức tạp và biến động khó lường. Cuộc điều tra xã hội của một nhóm các nhà khoa học vừa công bố cho thấy, có tới 82,9% số phiếu điều tra cho rằng, giá trị phổ biến là hạnh phúc gia đình, tiếp đó là việc làm ổn định (75,4%), công bằng xã hội (53,4%), giàu có (52,2%). Có 18 phẩm chất tốt chiếm tỷ lệ phiếu cao, đứng đầu là lòng yêu nước, tình đoàn kết, tính cộng đồng làng xã và lòng thương người. Trong danh sách 15 tệ nạn, có 5 tệ nạn trầm trọng nhất là tham nhũng: 66,6% số phiếu; quan liêu, cửa quyền: 57,6%; bạo hành, cướp giật: 37,7%; cờ bạc, lô đề: 33,6%. Có tới 22/34 tật xấu được thừa nhận, đứng đầu là bệnh giả dối, nói không đi đôi với làm, với tỷ lệ 81% số phiếu trả lời, kế đến là bệnh thành tích: 75,1%; thiếu ý thức pháp luật: 68,2%.
Phân tích xu hướng biến động của hệ giá trị thế giới và hệ giá trị truyền thống Việt Nam, các đại biểu cho rằng, hệ giá trị định hướng cốt lõi và toàn diện bao gồm 35 giá trị. Giá trị phổ biến là hạnh phúc, dân chủ, công bằng, pháp quyền, việc làm, giàu mạnh. Giá trị truyền thông được bảo tồn là tình đoàn kết, trọng thể diện, lòng biết ơn, tính tập thể, bao dung, trọng nghĩa tình, sức nhẫn nhịn. Cùng với đó là tính lạc quan, tính sáng tạo, kết hợp, khả năng thích nghi cao. Tinh hoa nhân loại được bổ sung gồm tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh cá nhân, lòng tự trọng, tinh thần sẵn sàng từ chức, tính dám mạo hiểm, tính chuyên nghiệp, nguyên tắc, khoa học.
Hệ giá trị định hướng này đã tích hợp được hầu như toàn bộ 7 đặc tính cơ bản của con người mà Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đã nêu ra. Các đóng góp tại hội thảo sẽ được chắt lọc, tiếp thu, bổ sung để sớm nghiên cứu, tổng kết xây dựng hệ giá trị con người, văn hóa Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo trước những thách thức hội nhập sâu rộng sau 30 năm đổi mới.
