Một cuộc biểu tình phản đối Nhật Bản ở, Thâm Quyến, Trung Quốc hôm 16-9
Tuyên bố của ông L. Panetta được đưa ra trước khi ông tới Tokyo (Nhật Bản) trong chuyến công du châu Á. Khi được hỏi về khả năng đụng độ giữa các bên tranh chấp, ông L. Panetta nói: “Tôi quan ngại rằng khi các nước này có hành động khiêu khích liên quan đến các hòn đảo, thì sẽ có khả năng rằng việc đánh giá sai của một hay nhiều bên liên quan có thể dẫn đến vũ lực và có thể kéo theo xung đột. Và cuộc xung đột này sẽ tiềm ẩn nguy cơ loang rộng”.
Cuộc tranh cãi về chủ quyền xung quanh các quần đảo không người trên vùng biển Đông Bắc Á vẫn tiếp tục nóng lên. Phản ứng lại việc Chính phủ Nhật Bản ký hợp đồng với chủ sở hữu tư nhân để quốc hữu hóa 3 trong số 5 đảo thuộc quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, 6 tàu hải giám của Trung Quốc đã đi vào vùng biển gần quần đảo mà theo Bắc Kinh là để “bắt đầu tuần tra và thực thi luật pháp, chứng tỏ quyền tài phán của Trung Quốc” đối với các đảo trên.
Không dừng ở những biện pháp trả đũa nhau, các vấn đề quá khứ cũng bắt đầu được nhắc lại, đốt nóng quan hệ giữa Nhật Bản với Trung Quốc và Hàn Quốc. Hôm 16-9, Ngoại trưởng Hàn Quốc Kim Sung Hwan dự kiến sẽ nêu vấn đề phụ nữ Hàn Quốc bị ép làm nô lệ tình dục cho quân đội Nhật trong Thế chiến thứ II trong bài phát biểu trước Đại hội đồng LHQ vào ngày 28-9 tới. Ông Kim khẳng định: “Vấn đề tranh chấp lãnh thổ và phụ nữ bị ép mua vui đều thuộc về lịch sử Đông Á”. Còn ở Trung Quốc, làn sóng chống Nhật đã lan ra 50 thành phố trong cả nước với sự tham gia của hàng vạn người. Một số công ty và cửa hàng Nhật Bản bị người biểu tình quá khích xông vào đập phá.
Tất cả những vụ việc đó làm người ta nhớ lại phong trào “bài Nhật” xảy ra cách đây vài năm, khi Nhật Bản cho phát hành cuốn sách giáo khoa mà người ta cho rằng Tokyo đã cố tình xóa đi những tội ác chiến tranh do phát xít Nhật gây ra với nhân dân các nước châu Á, trong đó có Trung Quốc. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, quá khứ nặng nề của những năm tháng đau khổ dưới ách đô hộ của phát xít Nhật vẫn là nỗi ám ảnh với người dân Trung Quốc và Hàn Quốc. Cảm giác bị hành hạ về thể xác, hạ nhục về tinh thần đã bùng lên thành cơn thịnh nộ khó có thể kiểm soát mỗi khi có vấn đề nảy sinh trong quan hệ với Nhật Bản.
Trong bối cảnh đó, tranh cãi xung quanh vấn đề nhạy cảm như chủ quyền lãnh thổ chẳng khác nào như mồi lửa làm bùng lên tâm lý dân tộc thiếu thiện cảm của các bên tranh chấp nhằm vào nhau. Đó chính là lý do của những hành động phản đối Nhật Bản từ phía người dân Hàn Quốc và Trung Quốc hiện nay. Trước mắt, mâu thuẫn trên sẽ làm gián đoạn quan hệ kinh tế giữa các nước Đông Bắc Á. Nhưng về lâu dài, nếu căng thẳng không được giải tỏa, nó có thể sẽ dẫn đến đụng độ giữa các bên tranh chấp.
Mâu thuẫn giữa Nhật Bản với Hàn Quốc và Trung Quốc chẳng khác nào như chiếc nồi hơi đang tăng dần áp suất, có thể phát nổ vào bất cứ lúc nào. Làm sao xả áp mối quan hệ này là mối quan tâm của dư luận thế giới hiện nay.
