PGS. TS Bùi Huy Phùng - Hiệp hội Năng lượng Việt Nam:

Vựa lúa đồng bằng sông Hồng bị đe dọa

ANTĐ - Chúng tôi khá ngạc nhiên và lo ngại về đề xuất siêu dự án chạy dọc sông Hồng. Mọi dự án phát triển đều phải đảm bảo lợi ích cộng đồng, nhà đầu tư và đặc biệt đảm bảo môi trường bền vững. 

Xu thế hiện nay trên thế giới, nhiều nước đã và đang hoàn nguyên các dòng sông, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu đã hiện hữu. Với dự án lớn này, chúng tôi cảm nhận có nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ, thiếu minh bạch.

Một là, 6 con đập và âu thuyền sẽ hình thành trên khoảng cách ngắn và sông Hồng sẽ bị cắt thành 7 khúc, nước dâng thành hồ, sinh thái dòng sông sẽ trở thành sinh thái hồ. Trong quá trình cải tạo, nạo vét hàng trăm kilômét đường sông từ Việt Trì lên Lào Cai, xây đập, âu thuyền sẽ hủy hoại nhiều thứ, bao gồm cả kiến tạo địa chất, cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái. 

Hai là với từng chặng sông, nước sẽ dâng lên, chắc chắn ảnh hưởng tới phân bố dân cư, đất đai vốn đã khá ổn định; phù sa nuôi dưỡng đồng bằng sông Hồng sẽ ít đi, vựa lúa đồng bằng sông Hồng bị đe dọa, ảnh hưởng tới an ninh lương thực và sinh kế của hàng chục triệu dân Bắc bộ.

Vựa lúa đồng bằng sông Hồng bị đe dọa, sẽ ảnh hưởng tới an ninh lương thực 

Ba là với 6 đập, nước dâng lên sẽ ảnh hưởng tới các công trình thủy lợi, thủy điện hiện có. Ở hạ lưu, mức nước sẽ giảm bớt, hiện tượng thiếu nước và xâm nhập mặn sẽ tăng lên, ảnh hưởng khôn lường. 

Bốn là, dự án dự kiến xây 6 thủy điện có tổng công suất 228 MW, với lượng điện phát hàng năm chưa tới 1 tỷ kWh. Đối với Việt Nam hiện tại và tương lai, lượng điện này chỉ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ. Trong khi đó, về giá điện, dự tính lúc xây xong giá điện khoảng 1.900 đồng/kWh, sau đó sẽ là 3.500 đồng/kWh.

Giá điện bình quân hệ thống của Việt Nam chưa tới 1.900 đồng/kWh. Giá điện năng lượng tái tạo ở nhiều nước hiện nay khoảng 8cents/kWh và dự kiến đến năm 2020 sẽ giảm 20%. Vậy ai sẽ mua điện của dự án?

Ngoài ra, với năng lực tài chính của chủ đầu tư, tôi cho rằng dự án có độ rủi ro cao. Hiệu quả kinh tế của dự án còn mông lung, nhưng tác động môi trường thì thấy rõ, tôi cho rằng nên thận trọng xem xét dự án”.