Quan tâm hơn đến giáo dục sức khỏe sinh sản cho thanh niên, vị thành niên
Hậu quả nặng nề
Ông Arthur Erken – Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam cho biết, tại các nước đang phát triển, mỗi ngày có 20.000 trẻ em gái dưới 18 tuổi sinh con, tổng số trẻ em gái sinh con lên tới 7,3 triệu người mỗi năm. Nếu tính cả các lần mang thai nhưng không sinh thì con số này còn lớn hơn rất nhiều. Ông Arthur Erken nhấn mạnh, mang thai ở tuổi vị thành niên (10-19 tuổi) đang là vấn đề lớn ở các quốc gia đang phát triển, gây thiệt hại tới sức khỏe, giáo dục và quyền của trẻ em gái. Hàng năm, ở các quốc gia đang phát triển có 70.000 vị thành niên chết do các nguyên nhân liên quan đến mang thai và sinh đẻ. Điều này gây ra nhiều hậu quả nặng nề về tâm lý bà mẹ, chăm sóc giáo dục đứa trẻ, phát triển kinh tế…
Tại Việt Nam, báo cáo mới nhất của Vụ Sức khỏe Bà mẹ trẻ em - Bộ Y tế cho thấy, tỷ lệ nữ vị thành niên có thai trên tổng số ca có thai của toàn quốc là 3,2% và đang có xu hướng gia tăng. Đặc biệt, tỷ lệ phá thai tuổi vị thành niên trên tổng số ca phá thai là 2,3%, tỷ lệ có con trong nhóm dân số vị thành niên là 46/1.000 người. Khảo sát tại 3 cơ sở y tế công ở TP. Hồ Chí Minh (gồm Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương, Trung tâm Chăm sóc sức khoẻ sinh sản) cũng cho thấy, tỷ lệ nữ vị thành niên có thai đến khám chiếm xấp xỉ 5% tổng số các trường hợp mang thai, tỷ lệ vị thành niên phá thai chiếm 6%. Tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, tỷ lệ phá thai vị thành niên luôn là 5% tổng số ca phá thai tại bệnh viện.
Theo bác sĩ Nguyễn Đức Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ trẻ em, những năm gần đây, tuổi dậy thì ở trẻ ngày càng sớm nhưng tuổi kết hôn lại muộn hơn. Như vậy, quãng thời gian vị thành niên sẽ kéo dài hơn. Trong khi đó, kiến thức về sức khỏe sinh sản cũng như việc đáp ứng các biện pháp, phương tiện tránh thai cho nhóm tuổi này còn hạn chế, khiến số mang thai, tỷ lệ phá thai tăng lên.
Vẫn còn lỗ hổng lớn
Thông thường, xã hội chỉ biết đổ lỗi cho các em gái khi các em mang thai mà không quan tâm đến thực tế rằng, mang thai ở tuổi vị thành niên thường do các em không có sự lựa chọn nào khác và xảy ra trong những hoàn cảnh ngoài tầm kiểm soát của các em. Điều này chính là hệ quả của việc các em không được tiếp cận hoặc ít được tiếp cận đến giáo dục, việc làm, thông tin và chăm sóc sức khỏe có chất lượng.
Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, tỷ lệ phá thai, bao gồm phá thai ở vị thành niên, thanh niên trên địa bàn thành phố hiện còn cao. Tình trạng phá thai lặp lại còn khá phổ biến, tỷ lệ vô sinh, nhất là vô sinh thứ phát còn khá cao, trong khi đó khả năng tiếp cận dịch vụ hỗ trợ cho người vô sinh rất hạn chế. Do đó, việc tiếp cận thông tin và dịch vụ đầy đủ, hợp túi tiền sẽ giúp giảm thiểu các trường hợp mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn cũng như phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Theo đánh giá của Quỹ Dân số Liên hợp quốc, khoảng 1 thập niên trở lại đây, mặc dù Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trong công tác chăm sóc chăm sóc sức khỏe sinh sản- kế hoạch hóa gia đình, song hầu hết các chương trình mới tập trung hướng tới các cặp vợ chồng đã kết hôn mà chưa dành nhiều cho đối tượng trẻ. Vẫn còn hơn 30% thanh thiếu niên chưa được tiếp cận các phương tiện tránh thai. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho thanh niên chưa kết hôn, người di cư, lao động trẻ trong các khu công nghiệp, khu chế xuất lâu nay vẫn là “khoảng trống” lớn còn bỏ ngỏ. Phần lớn các đối tượng này đều trong độ tuổi sinh sản nhưng còn thiếu thông tin, chưa được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản- kế hoạch hóa gia đình, hoặc nếu có thì phải chi trả mức phí rất cao cho dịch vụ này.
