Vinh danh trí tuệ Việt Nam

(ANTĐ) - Chiều 19-8, GS Ngô Bảo Châu là người Việt Nam đầu tiên chinh phục được đỉnh cao của nền khoa học nhân loại khi được vinh danh trong buổi lễ trao giải thưởng Fields 2010 tại Ấn Độ. Ngô Bảo Châu là đại diện thứ 5 của châu Á trong lịch sử 74 năm trao giải thưởng cao quý nhất trong lĩnh vực Toán học.

Vinh danh trí tuệ Việt Nam

* Cơn “địa chấn” của Toán học thế giới

(ANTĐ) - Chiều 19-8, GS Ngô Bảo Châu là người Việt Nam đầu tiên chinh phục được đỉnh cao của nền khoa học nhân loại khi được vinh danh trong buổi lễ trao giải thưởng Fields 2010 tại Ấn Độ. Ngô Bảo Châu là đại diện thứ 5 của châu Á trong lịch sử 74 năm trao giải thưởng cao quý nhất trong lĩnh vực Toán học.

>>>Hỏi chuyện GS. Ngô Bảo Châu

Nữ Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil trao giải thưởng Fields cho GS Ngô Bảo Châu
 Nữ Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil trao giải thưởng Fields cho GS Ngô Bảo Châu

Việt Nam là quốc gia châu Á thứ 3 nhận được giải thưởng Fields

Hơn 4.000 nhà toán học, quan khách và đại diện nhiều phái đoàn ngoại giao có mặt tại phiên khai mạc toàn thể Đại hội Toán học thế giới diễn ra tại Ấn Độ đã chúc mừng và chia sẻ niềm vui với GS Ngô Bảo Châu khi Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil trao giải thưởng Fields 2010 cho Giáo sư. Với công trình  chứng minh “Bổ đề cơ bản”, một giả thuyết then chốt của Chương trình Langlands, trước đó GS Ngô Bảo Châu đã được trao Giải thưởng Oberwolfach của Đức, Giải thưởng của Viện Hàn lâm Pháp và được báo Time của Mỹ bình chọn là một trong 10 phát minh khoa học tiêu biểu của năm 2009.

Chiều 19-8, trao đổi về sự kiện GS Ngô Bảo Châu chính thức được trao giải thưởng Fields - giải thưởng Toán học danh giá nhất thế giới, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Trần Quang Quý cho biết, ngay khi nhận được tin vui này, nhiều nước bạn như Pháp, Nhật… đã gọi điện chúc mừng và chia sẻ niềm vinh dự của Việt Nam nói riêng, của châu Á nói chung khi lần đầu tiên một nhà Toán học Việt Nam và là người châu Á thứ 5 nhận được giải thưởng cao quý này. Gần đây nhất, năm 1990, một nhà Toán học người Nhật và trước đó là 2 nhà Toán học người Nhật và 1 Trung Quốc đã được trao tặng giải thưởng này.

Nhưng phải cần đến 20 năm sau châu Á mới lại tiếp tục được vinh danh trong hàng ngũ những nhà khoa học xuất sắc nhất thế giới với sự kiện giải thường Fields được trao cho GS Ngô Bảo Châu. GS Ngô Bảo Châu là người châu Á thứ 5 mang lại vinh quang cho Việt Nam nói riêng và châu Á nói chung với giải thưởng được coi là giải Nobel Toán học của thế giới. Một điểm mà Thứ trưởng Trần Quang Quý muốn nhấn mạnh là giải thưởng Fields Toán học chỉ được trao cho những nhà khoa học dưới 40 tuổi, đòi hỏi đây phải là những cá nhân trẻ thực sự xuất sắc khi có được những nghiên cứu đột phá được thế giới công nhận trong lĩnh vực Toán học.

Bước ngoặt của Toán học Việt Nam

Theo GS Lê Tuấn Hoa, Phó Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam, Giải thưởng Fields mà GS Ngô Bảo Châu đạt được không chỉ có ý nghĩa ở Việt Nam mà còn có ý nghĩa lớn trong khu vực và thế giới. Việt Nam là một đất nước nghèo nhưng lại được nhận giải thưởng Fields. Nó đã chứng minh, nếu có cách làm đúng thì những người từ vùng lạc hậu như đất nước chúng ta cũng có thể đạt được đỉnh cao trong khoa học.

Giáo sư Ngô Bảo Châu (thứ tư từ trái) và các thành viên khác đoạt giải thưởng Fields chụp ảnh cùng Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil
Giáo sư Ngô Bảo Châu (thứ tư từ trái) và các thành viên khác đoạt giải thưởng Fields chụp ảnh cùng Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil

Điểm lại lịch sử nền Toán học trong nước, Thứ trưởng Trần Quang Quý cho biết, Việt Nam đã từng nhận được nhiều giải thưởng quốc tế từ lứa tuổi học sinh với giải thưởng cao nhất là Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế, trong đó GS Ngô Bảo Châu đã từng 2 lần đoạt giải thưởng này khi còn học tại khối chuyên Toán, ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội. Nhiều nhà Toán học Việt Nam hiện cũng đã thành công và nổi tiếng trên thế giới với hoạt động của mình trong lĩnh vực Toán học, tuy nhiên với giải thưởng Fields của GS Ngô Bảo Châu thì đây thực sự là một giải thưởng danh giá nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Với thành tích này, Thứ trưởng Trần Quang Quý cho rằng ngành Toán học cũng như ngành giáo dục nói chung có thể tự hào với thành công của GS Ngô Bảo Châu bởi bên cạnh tài năng thực sự của bản thân, GS Ngô Bảo Châu đã được dẫn dắt, tạo điều kiện hết mức của nhiều thầy cô giáo cũng như sự quan tâm của Nhà nước trong suốt quá trình học phổ thông.

Trong buổi gặp gỡ gia đình GS Ngô Bảo Châu ngày 8-8, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho biết, trong tháng 8 này, Chính phủ sẽ phê duyệt Chiến lược phá triển toán học của Việt Nam giai đoạn 2010-2020, trong đó thành lập Viện Nghiên cứu và đào tạo cấp cao Toán học và chính thức mời GS Ngô Bảo Châu đảm nhiệm vai trò lãnh đạo Viện này để có thể tận dụng kinh nghiệm và thành công của GS nhằm tạo được bước chuyển mình mạnh mẽ cho nền toán học Việt Nam. Về vấn đề này, Thứ trưởng Trần Quang Quý cho biết, Bộ GD-ĐT đã trình Chính phủ Đề án Phát triển toán học Việt Nam đến năm 2020 và đã được Chính phủ chính thức phê duyệt. GS Ngô Bảo Châu cũng đã nhận lời mời của Phó Thủ tướng để tham gia công tác lãnh đạo đối với Viện Nghiên cứu và đào tạo cấp cao Toán học.

Vinh Hương

GS Ngô Bảo Châu, sinh năm 1972 tại Hà Nội. Ngô Bảo Châu là con trai GS-TSKH ngành Cơ học chất lỏng Ngô Huy Cẩn, nguyên Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Cơ học Việt Nam. Mẹ anh là PGS-TS Trần Lưu Vân Hiền, công tác tại Bệnh biện Y học cổ truyền TW. Ngô Bảo Châu từng là học sinh trường Thực nghiệm Giảng Võ, sau đó học tại khối phổ thông chuyên Toán trường ĐH Khoa học tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong những năm học phổ thông, Ngô Bảo Châu đã 2 lần đoạt huy chương Vàng Olympic toán quốc tế tại Australia năm 1988 và Cộng hoà Liên bang Đức năm 1989. Anh cũng là  người Việt Nam đầu tiên giành 2 huy chương Vàng Olympic toán quốc tế. Từ ngày 1-9-2010 Giáo sư Ngô Bảo Châu sẽ bắt đầu làm việc chính thức tại khoa Toán của trường Đại học Chicago, Mỹ.