Làm sao để phân biệt vết kiến ba khoang đốt với zona?

ANTD.VN - Khi bị các tổn thương về da đặc biệt là viêm da tiếp xúc do côn trùng (nhất là kiến ba khoang) rất nhiều người lầm tưởng mình bị zona hoặc giời leo nên thường mua thuốc về nhà tự điều trị. Có đến 80% bệnh nhân đến điều trị thường nhầm lẫn triệu chứng kiến ba khoang thành zona và giời leo vì dấu hiệu của những bệnh này tương tự nhau. Vậy làm thế nào để phân biệt được vết kiến ba khoang đốt với zona và giời leo.

Clip: Dấu hiệu phân biệt bệnh viêm da do kiến ba khoang và zona (Nguồn VTV)

Hiện nay, khi bị kiến ba khoang đốt nhiều người lầm tưởng mình bị zona nên tự mua thuốc về nhà bôi hay tự chữa theo phương pháp dân gian, càng làm cho vết tổn thương loét sâu. Hậu quả là việc điều trị tốn nhiều thời gian và để lại vết thâm rất mất thẩm mỹ trong thời gian dài.

Theo Ths.BS Nguyễn Thùy Linh - Phó trưởng khoa điều trị da Phụ nữ và Trẻ em (BV Da liễu Trung ương) cho biết, viêm da tiếp xúc do côn trùng gây nên (kiến ba khoang) và bệnh zona hoàn toàn khác nhau. Một loại là tổn thương do tiếp xúc với côn trùng (có độc tố), còn zona là bệnh do virus gây nên. Chính vì thế việc chẩn đoán ban đầu và điều trị cũng khác nhau.

Vết viêm da do kiến ba khoang đốt

Về triệu chứng, những tổn thương do kiến ba khoang gây ra thường xuất hiện đột ngột và xuất hiện ở những vùng da hở như: cổ, mặt, tay, chân... Khi bị tổn thương, người bệnh thường có cảm giác bỏng rát, sưng nhẹ, kèm theo nhiều mụn nhỏ thành vệt dài.

Làm sao để phân biệt vết kiến ba khoang đốt với zona? ảnh 1 

Tổn thương do kiến ba khoang gây nên thường xuất hiện ở vùng da hở

Sau 24 giờ khi bị kiến ba khoang đốt sẽ xuất hiện vết đỏ rát, xuất hiện thương tổn điển hình (da rát bỏng, phồng rộp thành vệt, hoặc đám, nổi mụn nước ở giữa, trẻ con có thể sốt nhẹ, nổi hạch...). Nếu ngứa gãi sẽ lan ra vùng da lành, vùng nếp gấp.

Sau 3 ngày thương tổn sẽ đỡ rát bỏng, bong vảy. Sau 5-7 ngày vảy bong hết nhưng vết rát sẽ thâm rất lâu.

Khi bị kiến ba khoang gây tổn thương, cần sơ cứu ngay bằng cách rửa cồn 70, 90 độ, Betadine, hoặc rửa xà phòng 3 lần rồi xịt nước hoa… thật kỹ để giảm phần lớn nổi bọng nước.

Nếu không thấy kiến ba khoang, nhưng da tự dưng nổi các vết ban đỏ, lấm tấm mụn nước thì nên nghi bị kiến ba khoang gây tổn thương, cần rửa ngay vùng da đó bằng nước muối sinh lý 3-4 lần/ngày để trung hòa chất tiết của côn trùng.

Nên đi khám sớm để bác sĩ điều trị đúng, và nếu vết tổn thương nặng sẽ được dùng thuốc kháng histamin, kháng sinh.

Vết viêm da do zona

Viêm da do zona thường gặp ở những người trước đã bị thủy đậu, sau đó virus di chuyển đến sống tiềm ẩn tại các hạch cảm giác ở thần kinh vùng thắt lưng. Khi cơ thể suy nhược, mệt mỏi, hoặc sau những ngày làm việc căng thẳng, mắc các bệnh khác làm suy giảm miễn dịch như bệnh lao, AIDS... thì virus sẽ theo đường thần kinh tái hoạt gây bệnh.

 

Tổn thương da do zona

Triệu chứng ban đầu của bệnh là sốt nhẹ khoảng 38 độ, nhức đầu, mệt mỏi, đau xương sống, đau nhức dọc theo dây thần kinh vùng da chuẩn bị nổi thương tổn và chỉ xuất hiện ở một bên người (trừ trường hợp ở bệnh nhân AIDS).

Tiếp theo là nổi những mụn nước, thường liên kết lại với nhau (dính chùm), quan sát kỹ có thể thấy lõm giữa trên bề mặt của mụn nước.

Đau nhức chứ không ngứa, tuổi càng lớn mức độ đau nhức càng tăng. Vị trí hay gặp là liên sườn. Thường có viêm hạch liên quan.

Khi bị zona nên dùng Acyclovir đường uống và đường bôi, chống viêm, giảm đau và an thần. Bệnh sẽ khỏi trong 2 đến 3 tuần, sau khi lành bệnh có thể để lại dấu hiệu giảm sắc trên da.

Đặc biệt khi bị zona tuyệt đối không đắp lá, đắp đậu xanh lên vùng bị tổn thương. Bởi đây không phải là phương pháp điều trị bệnh, khi thực hiện phương pháp này vi khuẩn xâm nhập vào vùng tổn thương khiến bệnh càng nặng thêm.

Vết viêm da do giời leo: Là da bị bỏng do chất acid photpho hữu cơ của côn trùng bọ giời, gây sưng đỏ, rát… Vị trí xuất hiện đa dạng, nhưng chỉ sau 5- 7 ngày là khỏi.

Những yếu tố dẫn đến nhầm lẫn các bệnh này là do: thương tổn đau rát của viêm da tiếp xúc do côn trùng dễ nhầm với đau nhức của zona. Da vùng tổn thương đều bị viêm đỏ. Càng dễ lầm khi viêm da tiếp xúc do côn trùng đều ở một bên (vì zona thường chỉ bị một bên).

Hai bệnh này có tỷ lệ nhầm lẫn là rất cao, do vậy cần phân biệt trước khi tiến hành điều trị. Không nên tự ý điều trị nếu chưa được chẩn đoán cụ thể.

Phòng tránh kiến ba khoang

Theo TS.BS Mai Hương (BV Nhi Trung ương), để đề phòng côn trùng bay vào nhà hãy hạn chế mở cửa nhiều, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng... Nên đóng cửa, kéo rèm, hạn chế bật đèn và tránh dùng đèn neon, đèn led... vì rất hút côn trùng. Tránh đứng dưới bóng đèn sáng công cộng, hay làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay bay tới nơi có đèn sáng.

- Không dùng tay trần để bắt, giết kiến ba khoang.

- Nên ngủ trong màn. Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng. Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm quanh nhà để kiến không trú ẩn.

- Khi làm việc trên đồng ruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng (nhất là mùa thu hoạch, mùa mưa bão, cần mặc quần áo dài, đội mũ nón, đeo khẩu trang, đi ủng để tránh tiếp xúc với côn trùng.

- Khi bắt đầu thấy rát ở một vùng da có thể rửa vùng đó bằng nước muối loãng, xà phòng...

- Dù ngứa rát râm ran rất khó chịu nhưng tuyệt đối không gãi vết thương tổn vì sẽ làm loét, hở vết tổn thương, gây nhiễm trùng rất nguy hiểm.

- Hãy rửa sạch tay với xà phòng, rồi mới bôi thuốc vào vùng da bị tổn thương.