Vì sao bác sĩ phải cúi gập người trước người bệnh?

ANTD.VN - 7.000 cán bộ y tế đã bị kỷ luật trong thời gian gần đây do liên quan tới những vi phạm trong công tác khám, chữa bệnh. Kỷ luật nghiêm khắc đã giúp chấn chỉnh lại phần nào cung cách phục vụ của ngành Y. Thế nhưng, kỷ luật không phải là tất cả, nếu muốn tiếp tục giảm bớt lời than phiền, tăng sự hài lòng của người bệnh, ngành Y còn phải nỗ lực rất nhiều. 

Kỷ luật thép: 7.000 y, bác sĩ bị kỷ luật

Y đức và xử lý vi phạm của cán bộ, công chức, y, bác sĩ trong ngành Y luôn là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm. Đơn giản bởi y đức có liên quan mật thiết tới chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh của ngành Y, ảnh hưởng trực tiếp tới từng người bệnh. Tại diễn đàn Quốc hội, vấn đề này cũng là một trọng tâm của phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. 

Ghi nhận những nỗ lực của ngành Y nhưng ĐBQH Nguyễn Văn Chiến, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội cũng chuyển tới Bộ trưởng lời ta thán từ cử tri: “Người bệnh không được tiếp cận dịch vụ chữa ngay, phần thì do quá tải, phần thì do thái độ phục vụ. Người bệnh thường phản ánh là y tá hay điều dưỡng viên có nhiều lời lẽ khiếm nhã, thiếu tôn trọng, không muốn nói là xúc phạm người bệnh”. Vị luật sư đưa ra sự so sánh: “Nhìn ra các nước trong khu vực,  bác sĩ không những tôn trọng, tươi cười, phục vụ tận tâm mà khi khám chữa bệnh xong còn luôn cảm ơn người bệnh, cúi gập người vì người bệnh đã đến với họ”. 

“Ngành Y tế đã đưa ra một chương trình đổi mới toàn diện thái độ, phong cách phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh. Bằng nhiều giải pháp tổng thể, từ tuyên truyền, vận động và áp dụng những giải pháp giám sát bằng đường dây nóng, hòm thư góp ý, quay camera, tăng cường giám sát chuyên môn và ban hành chế tài xử phạt nghiêm minh”.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến

Liên tiếp những vụ việc như rơi mảng trần nhà ở Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương; thái độ phục vụ người bệnh ở Bệnh viện Bạch Mai; bảo vệ chặn xe cứu thương tại Bệnh viện Nhi Trung ương; “loạn” giá vé gửi xe tại các bệnh viện; bệnh nhân “phát sợ” vì phải chờ đợi khám tại Bệnh viện Xanh Pôn; bệnh nhân phải đưa phong bì cho nhân viên y tế để được khám nhanh hơn ở Bệnh viện K… dù đã được Bộ Y tế chấn chỉnh kịp thời nhưng vẫn tạo ra bức xúc lớn trong dư luận xã hội.

Nhìn thẳng vào sự thật, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến thừa nhận có tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh” và ở đâu đó vẫn còn hiện tượng cán bộ y tế có thái độ không tốt. Bộ trưởng cũng thông tin, thời gian qua, ngành Y tế đã đưa ra một chương trình đổi mới toàn diện thái độ, phong cách phục vụ cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh.

Bằng nhiều giải pháp tổng thể, từ tuyên truyền, vận động, Bộ Y tế còn áp dụng những giải pháp giám sát bằng đường dây nóng, hòm thư góp ý, quay camera, tăng cường giám sát chuyên môn và ban hành chế tài xử phạt nghiêm minh. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: “Thời gian qua, có tới hơn 7.000 cán bộ y tế đã bị kỷ luật, từ hình thức cảnh cáo, khiển trách, cảnh cáo toàn bệnh viện cho đến đuổi khỏi ngành”. 

Đã nghiêm rồi nhưng còn phải nghiêm hơn

Tích cực thu thập thông tin, phản ánh từ bệnh nhân và người nhà; áp dụng kỷ luật thép, mạnh tay xử lý vi phạm cũng đã mang lại những kết quả tích cực bước đầu cho ngành Y. Ghi nhận “y đức của cán bộ y tế đã được cải thiện” nhưng ĐBQH Phạm Tất Thắng (tỉnh Vĩnh Long) vẫn cho rằng, khi các sự cố, tai biến y tế xảy ra thì trong các nguyên nhân đều có nguyên nhân về y đức. Chính Bộ Y tế cũng thừa nhận, tình trạng bệnh nhân đến khám, chữa bệnh ngoại trú phải mua thuốc giá cao hơn  do bác sỹ kê thuốc ngoài danh mục trúng thầu cũng là vấn đề y đức. 

Đồng tình với các giải pháp thiết lập đường dây nóng để tiếp thu phản ánh từ người dân của Bộ Y tế để chấn chỉnh, nâng cao y đức thời gian qua, ĐBQH Đặng Xuân Phương (tỉnh Đắk Lắk) cũng đề nghị Bộ Y tế phải tiếp tục có những cơ chế, biện pháp cụ thể hơn để người dân có thể tham gia tích cực hơn trong giám sát phòng ngừa các rủi ro cũng như giám sát quá trình xử lý, khắc phục hậu quả tai biến y khoa ở các bệnh viện. 

Trước băn khoăn của các ĐBQH, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến thông tin, tai biến y khoa là điều không mong muốn của người thầy thuốc. “Bộ Y tế đã có những đề án như thành lập Hội đồng an toàn bệnh nhân tại Cục Quản lý khám, chữa bệnh và tại các bệnh viện, ban hành 5.000 quy trình khám, chữa bệnh.

Tuy nhiên, nếu cán bộ, nhân viên y tế không thực hiện nghiêm các quy trình đó thì sai sót vẫn xảy ra và tai biến y khoa khó có thể dừng lại được. Đây là sự cố đau lòng và ta chỉ có thể hạn chế nó, ngay cả các nước đã phát triển cũng không thể chấm dứt tai biến y khoa. Sắp tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục ban hành những chế tài mới và xử lý nghiêm theo hành lang pháp lý nếu cán bộ, nhân viên y tế có sai phạm”, Bộ trưởng cam kết.

Chế tài không phải là tất cả

Rõ ràng, thời gian qua, để nâng cao y đức và chất lượng khám chữa bệnh, chế tài nghiêm khắc đã phát huy hiệu quả song nếu chỉ có vậy thì kết quả mang lại rất khó bền vững. Nếu tình trạng quá tải bệnh viện, nằm ghép 3-4 người một giường vẫn tiếp diễn, trong một ca làm việc bác sỹ vẫn phải thăm khám cho cả trăm bệnh nhân trong khi thu nhập lại thấp thì làm sao tránh được những căng thẳng và bức xúc. Vì thế, muốn nâng dần đều chất lượng khám chữa bệnh, tăng mức độ hài lòng của bệnh nhân và người nhà một cách ổn định, Bộ Y tế cần giải quyết được tận gốc của vấn đề bằng nhiều giải pháp đồng bộ.

Vừa qua, ngành Y tế đã thực hiện rất nhiều giải pháp nhằm giảm tải bệnh viện, nhất là việc đầu tư xây dựng các bệnh viện vệ tinh. Tuy nhiên, thực tế tại các bệnh viện tuyến Trung ương trên địa bàn Hà Nội, nhiều khoa, phòng vẫn quá tải nghiêm trọng dẫn tới những trục trặc từ đón tiếp, thăm khám tới điều trị, trở thành nỗi kinh hoàng, thống khổ của nhiều bệnh nhân và người nhà. Bản thân lãnh đạo Bộ Y tế đã nhiều lần hứa hẹn, cam kết nhưng tình trạng quá tải vẫn “chậm được khắc phục, chậm cải thiện, một số nơi vẫn như cũ, đề án vẫn nằm trên giấy...”.

“Nghe thật xót xa nhưng đó là sự thật” - ĐBQH Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) nói. Trước tâm tư của các ĐBQH, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: “Chúng tôi đã thực hiện đề án giảm tải bệnh viện do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đúng theo lộ trình đó, năm 2020, các bệnh viện sẽ cơ bản hết tình trạng quá tải”.

Về nâng cao thu nhập cho đội ngũ cán bộ y tế, dù theo lời Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến thì hiện nay, “tiền trực đã được cải thiện, trước anh em nói mỗi ca không đủ bát phở, nay đã lên mức 25.000 đồng, có ca lớn thì cũng đến 100.000 đồng” nhưng con số này thực ra vẫn ở mức thấp. Đúng là có một bộ phận bác sĩ thu nhập rất cao, số đi ô tô đi làm cũng không ít nhưng chắc chắn thu nhập đó không tới từ bệnh viện công, nơi họ làm việc mà tới từ các phòng khám tư bên ngoài.

Và cứ “chân trong, chân ngoài” như thế, dù là làm thêm, cũng không vi phạm pháp luật nhưng các bác sỹ đó khó lòng duy trì được chất lượng làm việc ở bệnh viện công, nơi được cho là nguồn thu nhập thấp. Thực ra, ngay tại Hà Nội, đã có mô hình bệnh viện tự chủ về tài chính như Bệnh viện Tim Hà Nội, nơi các bác sỹ “được làm thêm trong chính bệnh viện của mình”. Họ làm ngoài giờ nhưng chính tại nơi mình công tác và thu nhập từ đó hoàn toàn đảm bảo đời sống nên có thể toàn tâm toàn ý cống hiến, chăm sóc người bệnh, không còn phải lo tất tả “chân trong, chân ngoài”.