Ứng phó với già hóa dân số, Hà Nội đẩy mạnh dịch vụ y tế chăm sóc người cao tuổi

• Tranh luận quanh phương án tăng tuổi nghỉ hưu
• Đề án tăng tuổi nghỉ hưu: Cần cân nhắc mọi mặt tác động và hệ lụy
• Ngày Dân số Thế giới năm 2018 đề cao vai trò của kế hoạch hóa gia đình

Tỷ lệ người già trong cộng đồng đang tăng rất nhanh 

Hà Nội là thành phố đông dân thứ hai cả nước, tình trạng già hóa dân số lại đang gia tăng nhanh kéo theo tỷ lệ người cao tuổi trong cộng đồng ngày càng cao. Trước thực trạng đó, ngày 26-3-2018 vừa qua, UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 93/KH-UBND về việc triển khai thực hiện “Đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2017-2025”. 

Điều kiện vật chất, cơ sở hạ tầng chưa theo kịp người cao tuổi

Nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số -  Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ), Bộ Y tế Nguyễn Văn Tân cho biết, Việt Nam chính thức bước vào quá trình già hóa dân số từ năm 2011 khi người cao tuổi (từ 60 trở lên) chiếm 10% tổng số dân. Kể từ đó đến nay, tốc độ già hóa dân số ngày một tăng nhanh. Theo dự báo, đến năm 2038, tỷ lệ người già ở nước ta sẽ tăng lên 20%, gấp đôi năm 2011, đưa nước ta thành nước có dân số già.

Trong khi đó, để tăng gấp đôi tỷ lệ người cao tuổi như trên, ở Mỹ phải mất 69 năm, Australia 73 năm, Thụy Ðiển 85 năm, Pháp mất 115 năm... Ðiều này cho thấy, già hóa dân số ở Việt Nam diễn ra nhanh hơn nhiều so với các nước phát triển. Cũng vì thế, chúng ta có rất ít thời gian để chuẩn bị cho một xã hội dân số già.

Trên thực tế, ngay tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM hiện nay, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất để phục vụ người cao tuổi cũng chưa theo kịp nhu cầu. Một nghiên cứu được Bệnh viện Lão khoa Trung ương thực hiện với 610 người trên 80 tuổi tại huyện Sóc Sơn (TP Hà Nội) cho thấy, thu nhập bình quân của họ chỉ ở mức gần 540.000 đồng/tháng, chưa kể gần 28% số người cao tuổi cần trợ giúp trong các hoạt động cơ bản (vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, di chuyển, ăn uống…) và 90% số người cao tuổi cần trợ giúp trong việc mua bán, nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, giặt quần áo… 

Thành phố đã ra kế hoạch thành lập Bệnh viện Lão khoa TP Hà Nội trên cơ sở điều chỉnh chức năng và phát triển từ Bệnh viện Đống Đa hiện nay. Với các bệnh viện tuyến của thành phố và khu vực gồm Thanh Nhàn, Xanh Pôn, Hà Đông, Bắc Thăng Long, Vân Đình, Sơn Tây…, thành phố yêu cầu phải thành lập một khoa Lão khoa/bệnh viện để chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Tất cả các bệnh viện tuyến huyện còn lại của thành phố sẽ phải dành một tỷ trọng nhất định số giường bệnh để điều trị riêng cho người cao tuổi.

Trong khi đó, tuổi thọ tăng kéo theo gánh nặng bệnh tật. Nghiên cứu trên chỉ ra, một người cao tuổi trung bình mắc 6,9 loại bệnh, chủ yếu là bệnh mạn tính như đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, thoái hóa khớp, ung thư, đột quỵ…, cần nhiều thời gian, kinh phí điều trị, thậm chí phải điều trị suốt đời. 

Theo GS.TS Phạm Thắng, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương, trở ngại lớn đối với công tác chăm sóc người cao tuổi là hệ thống cơ sở y tế chuyên ngành lão khoa thiếu trầm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng, hầu hết địa phương đều thiếu bác sĩ, điều dưỡng chuyên ngành lão khoa. Kết quả khảo sát thực trạng nhà dưỡng lão và trung tâm bảo trợ xã hội trên địa bàn Hà Nội (giai đoạn 2016-2017) cho thấy, cả thành phố hiện có 3 trung tâm bảo trợ xã hội.

Không chỉ thiếu về nhân lực, cơ sở vật chất tại các trung tâm cũng nghèo nàn. Còn đối với mô hình nhà dưỡng lão thì chi phí dịch vụ lại rất cao nên không nhiều người già có điều kiện tiếp cận. GS.TS Phạm Thắng cũng chỉ rõ, hiện nay, với người cao tuổi, hệ thống cơ sở y tế chủ yếu làm nhiệm vụ điều trị, nghĩa là bệnh nhân mắc bệnh vào điều trị, khỏi thì về, mắc bệnh nào thì điều trị ở chuyên khoa đó. Đây là cách tiếp cận không phù hợp vì đa số người già mắc nhiều bệnh cùng lúc, sức khỏe lại yếu nên không thể đi từng bệnh viện chuyên ngành, từng chuyên khoa để khám, điều trị từng loại bệnh riêng biệt…

Hà Nội sẽ lập Bệnh viện Lão khoa, mở thêm nhiều khoa Lão

Vậy làm thế nào để Hà Nội có thể thích ứng với già hóa dân số, nhất là trong lĩnh vực đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ngày càng cao như hiện nay? Trao đổi với Báo ANTĐ về vấn đề này, ông Tạ Quang Huy, Chi Cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội cho biết, đúng là hiện nay, dân số của Hà Nội đông thứ hai cả nước, địa bàn nông thôn lại rộng lớn, giáp ranh rất nhiều tỉnh, thành phố lân cận nên một số chương trình, đề án, nhất là chương trình nâng cao chất lượng dân số gặp không ít khó khăn. 

Để thích ứng với già hóa dân số, thực hiện Nghị quyết số 21 cuối năm 2017 của Trung ương về công tác dân số trong thời kỳ mới và Kế hoạch số 74 của Thành ủy, Chi cục DS-KHHGĐ, Sở Y tế Hà Nội đã trình thành phố ban hành kế hoạch chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Ngày 26-3-2018, UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 93/KH-UBND về Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trên địa   bàn.

Trong đó, thành phố đã ra kế hoạch thành lập Bệnh viện Lão khoa TP Hà Nội trên cơ sở điều chỉnh chức năng và phát triển từ Bệnh viện Đống Đa hiện nay. Với các bệnh viện tuyến của thành phố và khu vực gồm Thanh Nhàn, Xanh Pôn, Hà Đông, Bắc Thăng Long, Vân Đình, Sơn Tây…, thành phố yêu cầu phải thành lập một khoa Lão khoa/bệnh viện để chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

Tất cả các bệnh viện tuyến huyện còn lại của thành phố sẽ phải dành một tỷ trọng nhất định số giường bệnh để điều trị riêng cho người cao tuổi. Thành phố cũng đã giao trách nhiệm cho tất cả các quận, huyện, thị xã phải thành lập mỗi quận, huyện, thị xã ít nhất một trung tâm chăm sóc sức khỏe ban ngày cho người cao tuổi theo hình thức xã hội hóa. 

Một giải pháp nữa mà Hà Nội cũng sẽ đẩy mạnh trong thời gian tới là triển khai hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng… Ông Tạ Quang Huy nhấn mạnh, ứng phó với già hóa dân số là những việc cần làm ngay, làm sớm chứ không thể chủ quan, cho rằng đó là “việc của ngày mai”.

Còn theo PGS.TS Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, thành phố đã đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 95% số người cao tuổi khi bị bệnh được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Ngoài ra, có 85% số người cao tuổi được khám sức khỏe thông thường định kỳ ít nhất một lần trở lên/năm; được tầm soát ung thư đại trực tràng và một số loại ung thư thường gặp ở người cao tuổi, được lập hồ sơ quản lý sức khỏe tại trạm y tế tuyến xã. Mục tiêu chung được đề ra là đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe dài hạn của người cao tuổi.